ΤΑ «ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ» ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΠΑΙΔΙΑ;

      «Γεννήθηκες με φτερά. Γιατί λοιπόν προτιμάς να σέρνεσαι στην ζωή σου;»       Rumi

      Λίγο πολύ σχεδόν όλοι μας, στα σχολικά μας χρόνια ζήσαμε την εμπειρία του να είμαστε ή εμείς οι ίδιοι ή κάποιος άλλος διαφορετικοί/ος. Πως ορίζεται όμως ο όρος «διαφορετικός»;; Υπάρχει όντως διαφορετικό, ξεχωριστό παιδί, κάποιοι βέβαια απευθύνονται στα «διαφορετικά» παιδιά ως «το άλλο παιδί», εκείνο που διαφέρει με τις πράξεις του, εκείνο που είναι έντονα ατίθασο, εκείνο που έχει μία κινητική δυσκολία, ή μία νοητική δυσκολία, εκείνο που ο πατέρας του είναι αλκοολικός, ή που δεν έχει γονείς, εκείνο που κάθε μεσημέρι μετά το σχολείο δεν επιστρέφει σπίτι όπως τα περισσότερα παιδιά, αλλά σε έναν χώρο που για εκείνο είναι το σπίτι του και αποκαλείται χώρος φιλοξενίας. Εκείνο το παιδί που έχει μία παραπληγία, το παιδί που προσπαθεί να ξανασυστηθεί έπειτα από μία τραυματική εμπειρία ατυχήματος που του επέφερε πολλές κακώσεις και δυσκολίες στην ανάπτυξη του. Αυτά και άλλα πολλά συνθέτουν το προφίλ αυτών που ονομάζουμε «διαφορετικά παιδιά».

      Παρ’ όλα αυτά δεν είναι «διαφορετικά» είναι παιδιά με τις ιδιαιτερότητες και τις ικανότητες τους, είναι παιδιά που ξεχωρίζουν όπως όλα τα παιδιά άλλωστε ακόμα και από έναν «καλό» ή «κακό» μαθητή, όπως έλεγαν παλαιότερα στους εκπαιδευτικούς χώρους. Αυτό το στοιχείο που χαρακτηρίζει ένα παιδί ξεχωριστό προκαλεί την εντύπωση και στα άλλα παιδιά της ηλικίας του να θεωρούν ότι έχουν μία υπερδύναμη να χλευάζουν, να ειρωνεύονται και να «κακοποιούν» λεκτικά τους ομηλίκους τους. Δυστυχώς η παιδεία που λαμβάνει κάθε ‘άνθρωπος είτε είναι ανήλικος είτε είναι ενήλικος διαμορφώνει και μία πλήρη εικόνα για το πώς μπορεί να φέρετε στους συνανθρώπους του. Συγκεκριμένα στην σχολική κοινότητα όλα τα παιδιά είναι ισότιμα, μεταξύ τους δεν έχουν κάτι να χωρίσουν, δεν έχουν να ανταγωνιστούν για κάτι και όμως τις περισσότερες φορές αρκεί σε μία σχολική τάξη να υπάρχει ένα παιδί που να «τραβάει» την προσοχή των άλλων και μάλιστα αρνητικά Να γίνεται αντικείμενο αρνητικών σχολίων και χλευασμού. Είτε αντιδρά άμεσα είτε όχι εκείνο το παιδί νιώθει αδύναμο, αποθαρρυμένο, μόνο, στο να προστατεύσει τον εαυτό του, μ’ αποτέλεσμα η δυσκολία οριοθέτησης του να δίνει την δύναμη (ή αδυναμία) στην μάζα των υπόλοιπων παιδιών να συνεχίσουν ανενόχλητα το γιουχάισμα τους να εκτοξεύουν επάνω του όλη τους την αδυναμία και την ανασφάλεια που για εκείνους είναι υπέρτατη δύναμη και φυσιολογική αντίδραση.

      Αν θα μπορούσαμε να αναλύσουμε λίγο περισσότερο τους λόγους που κάποια παιδιά «ερεθίζονται» μπροστά στην θέα ενός αδύναμου φαινομενικά παιδιού θα διαπιστώναμε ότι η ανάγκη αυτών των παιδιών για επιβολή, χρήση δύναμης και εξουσίας καλύπτουν την αδυναμία της προσωπικότητας τους, είναι παιδιά εσωτερικά αδύναμα, χωρίς όρια που αρέσκονται ο «αδύναμος» διπλανός τους να γίνεται αντικείμενο των επιβολών τους. Εξάλλου τα περισσότερα παιδιά και πολύ περισσότερο οι έφηβοι αρέσκονται όταν κάνουν κάποια πράγματα όλοι μαζί, όταν ανήκουν σε μία μάζα, μία κλίκα, είναι η επιβράβευση που παίρνει ο ένας με τον άλλον. Σαν να δίνουν όρκους ότι θα λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες τους και όσοι δεν είναι σαν και αυτούς θα είναι η εύκολη λεία τους, που θα αποδοκιμάζουν, θα εμπαίζουν, θα χλευάζουν.

      Η «ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΣΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

      Υπάρχουν αρκετές κατηγορίες παιδιών όπου η κινητική, νοητική η συναισθηματική ανάπτυξη και συγκρότηση, τους χρειάζεται μία επιπλέον και μεθοδευμένη προσοχή και κατάρτιση. Ορισμένα παιδιά έχουν την ανάγκη να είμαστε δίπλα τους ουσιαστικά ώστε να βοηθηθούν να αναπτύξουν ικανότητες και δεξιότητες που για κάποιους λόγους δεν έχουν ξεδιπλωθεί. Μία τέτοια λοιπόν, κατηγορία παιδιών είναι εκείνα που ανήκουν στις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, συγκεκριμένα στον αυτισμό. Υπάρχουν ορισμένοι γονείς που δεν τους είναι καθόλου εύκολο να παρατηρήσουν ή να παραδεχθούν αυτό το κάτι που ξεχωρίζει στο παιδί τους και κατά συνέπεια να ενεργήσουν ανάλογα, συνήθως οι γονείς θα επισκεφθούν έναν αναπτυξιολόγο όταν από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου ή λίγο πριν η δασκάλα ή η Νηπιαγωγός παροτρύνει και παρακινήσει τον γονέα για κάτι που αξιολόγησε. Όταν αυτό γίνει το αρχικό σοκ αυτού του ακούσματος είναι έντονο και τις πρώτες ημέρες η δυσκολία να το δεχτούν, να το συνειδητοποιήσουν και να το αξιοποιήσουν μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Η είδηση αυτού του νέου ακούσματος αρχικά κάνει τους γονείς να «παγώνουν» και μη ξέροντας πως να το χειριστούν πανικοβάλλονται. Μετέπειτα δραστηριοποιούνται και πλέον είναι μόνο στο χέρι τους πως θα βοηθήσουν αυτό το παιδί να ενταχθεί στην πραγματικότητα του, ποιους κώδικες θα χρειαστεί να ανακαλύψουν έτσι ώστε η λειτουργικότητα να είναι κατά βάση αρεστή για το ίδιο το παιδί. Η βαρύτητα του αυτισμού διαφέρει από άτομο σε άτομο και περιλαμβάνει από σοβαρά προβλήματα καθημερινής λειτουργικότητας έως και υψηλή λειτουργικότητα χωρίς κάποια ελλείμματα σε νοητικό επίπεδο, εξάλλου είναι διαπιστωμένο ότι παιδία που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού είναι ιδιαίτερα ευφυή. Είναι χρήσιμο και απαραίτητο σε όλη την διάρκεια της εκπαίδευσης τους τα παιδιά να μαθαίνουν, να εκπαιδεύονται στην κοινωνική συνείδηση, το πόσο χρήσιμοι μπορεί να είναι ο ένας για τον άλλον, την ισότητα και βεβαίως τον αμέριστο σεβασμό προς τον συνάνθρωπο στους. Η ανταμοιβή για την προσπάθεια που απαιτείται είναι μία βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης κοινωνικής αλληλεπίδρασης και μια αναγνώριση του θαύματος ανάπτυξης του ατόμου. (Κιοσέ, Π, 2014)

      Σε κάποιες συνελεύσεις που γίνονται στα μαθητικά έδρανα ειδικοί ομιλητές ενημερώνουν, συζητούν με τους μαθητές για την ικανότητα να υπερασπίζουν τους συνανθρώπους τους αντί να τους κατακρίνουν. Σε μία από αυτές τις ομιλίες λοιπόν, μία κοπέλα πήρε τον λόγο και είπε: «Ας σταματήσουμε να πειράζουμε αυτό το αγόρι. Βεβαίως, είναι διαφορετικός από εμάς, αλλά είμαστε μαζί. Μέσα του δεν διαφέρει καθόλου από εμάς και χρειάζεται την αποδοχή μας, την αγάπη μας, την συμπόνια και την έκφραση μας. Χρειάζεται ένα φίλο. Γιατί να τον κακοποιούμε συνέχεια και να τον υποβιβάζουμε; Ζητώ απ’ όλο το σχολείο να φέρεται φιλικά απέναντι του και να του δώσει μία ευκαιρία»!

      O τύπος ιδιοσυγκρασίας κάθε παιδιού συνήθως «χτίζεται» με τον γονικό τύπο με τον οποίο ταυτίζεται περισσότερο. Ιδιαίτερη σημασία έχει το πως «χτίζεται» μία οικογενειακή επιρροή σε θέματα αξιών, παιδείας, κοινωνικής συνείδησης, αλληλεγγύης. Παράδειγμα εάν ο γονέας κρίνει αρνητικά ή μειονεκτικά ένα παιδί με μία ξεχωριστή ιδιότητα τότε είναι πολύ πιθανό το παιδί να υιοθετήσει σε παρόμοια μορφή αυτή την εικόνα. Δεν είναι τυχαίο που σε αρκετά σχολεία υπάρχουν παιδία άλλης εθνικότητας, άλλης χώρας, οι ίδιοι οι γονείς να κρίνουν να περιθωριοποιούν με την στάση τους αυτά τα παιδιά και τις οικογένειες τους. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι την ίδια συμπεριφορά θα υιοθετήσει και το παιδί τους. Η εικόνα μας και αυτό που προβάλλουμε ως ενήλικοι είναι ο καθρέφτης της ιδιοσυγκρασίας μας. Και τα παιδιά μπορούν πολύ εύκολα να μιμηθούν αυτόν τον καθρέφτη και ας μας κακοφαίνεται πολλές φορές όταν σ’ αυτόν προβάλλουμε τις δικές μας ανασφάλειες, τα δικά μας λάθη. Ας ξεσκονίσουμε λοιπόν τον καθρέφτη στον οποίο εμείς οι ίδιοι φαινόμαστε.

«ΤΟ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟ ΤΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ»

      Μία κατάσταση, κάτι που επικρατεί στον χώρο της Εκκλησίας εδώ και αρκετούς αιώνες όπως είναι η εθιμοτυπία και η σημασία για τα μνημόσυνα μπορεί και έχει άμεση σχέση με την ψυχολογική σημασία του πένθους που βιώνει στην παρούσα φάση εκείνος/οι που μένουν πίσω. Συμβολικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ποια η σημασία της τελετουργίας αυτών των εθιμοτυπικών παραδόσεων σε σχέση με τα στάδια πένθους που βιώνει κάποιος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι ένας μπούσουλας που τον βιώνουν όλοι, στην ίδια συχνότητα, στην ίδια ένταση. Είναι κάτι υποκειμενικό, κάτι που αφορά τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά πως βιώνει τα όσα ακολουθούν μετά τον θάνατο. Θα δοθεί μία πιο γενικευμένη σημασία αυτής την συσχέτισης η ψυχολογία του πένθους με την τελετουργία των εθίμων και συγκεκριμένα τα μνημόσυνα.

      Μνημόσυνα: η τελετουργία τους και η σημασία τους στην ψυχολογία των ανθρώπων

      Ο θάνατος, ως φυσικό αποτέλεσμα και τελευταίος σταθμός της ζωής, ασκεί την επίδρασή του σε κάθε ανθρώπινο όν. Το πένθος είναι οι συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις και επιπτώσεις που αισθάνονται οι άνθρωποι λόγω θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου. Παρά την παγκοσμιότητα, όμως, του φαινομένου, κάθε περιοχή ακολουθεί τα δικά της έθιμα και το δικό της τυπικό, για να συνοδεύσει τους ανθρώπους της στην τελευταία τους κατοικία.

      Τα μνημόσυνα, όπως είναι γνωστό, είναι μια κοινωνική υποχρέωση, αλλά και χριστιανικό καθήκον. Η πανάρχαια αυτή συνήθεια της τελέσεως μνημόσυνου έχει τις ρίζες της από την Αγία Γραφή, την Ιερή παράδοση και τους Αποστολικούς κανόνες, και συμβολίζει τη σχέση και το δεσμό των ζώντανών με τους νεκρούς. Εκτός από τα τριήμερα και εννιάμερα, που γίνονται σε πολύ κλειστό κύκλο, έχουμε τα σαράντα, τα εξάμηνα, το ετήσιο και τα τρίχρονα. Βέβαια οι πολύ στενοί συγγενείς δεν παραλείπουν την επέτειο του θανάτου (Πηγή thassos-island.gr). Το 40ήμερο μνημόσυνο θεωρείται σαν η τελευταία εκδήλωση των ζώντων προς τον νεκρό, πριν η ψυχή παύσει να περιπλανάται στη γη. Πίστευαν ότι η ψυχή επί χρονικό διάστημα 40 ημερών παρέμενε στη γη και περνούσε απ’ όπου είχε περάσει ο αποθανών κατά το διάστημα της ζωής του στη γη.

      Σε τι ωφελεί ένα μνημόσυνο;

      Αυτή η τόσο δύσκολη συναισθηματικά διαδικασία έχει να κάνει και με την έκθεση του ατόμου προς τους γύρω του, η προετοιμασία εκείνης της ημέρας, κινητοποιεί τους ζώντες κάποιες ημέρες πριν για να είναι όλα τέλεια να εκτελεστεί η μνημόσυνος δέηση. Τις περισσότερες φορές το πένθος είναι πολύ βαρύ και δύσκολο και αυτού του είδους οι τελετουργίες τους ωθούν με κάποιον τρόπο να «ξεφύγουν» έστω για λίγο από το «μαύρο πένθος» στο οποίο μπορεί να έχουν μπει. Βέβαια για αρκετούς είναι μία διαδικασία τιμής προς τον νεκρό, ένας φόρος τιμής, ένας σεβασμός η προετοιμασία αυτής της τελετουργίας. Θεωρείται ότι τον τιμούν με όλη αυτή την τελετουργία, ίσως και γ’ αυτό πολλά χρόνια τώρα ακολουθείται πιστά η διαδικασία και η σειρά τέλεσης των μνημόσυνων. Τα τριήμερα γίνονται για να παρακαλέσουμε τον Πατέρα τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα να ελεήσει την ψυχή του κοιμηθέντος ,επειδή ο Θεός είναι Τσισυπόστατος. Τα εννιάμερα τα κάνουμε ,για να παρακαλέσουμε τα εννέα Ουράνια τάγματα των Αγγέλων για να δεηθούν προς τον Θεό, μαζί με μας , υπέρ της ψυχής του κοιμηθέντος. Τα ουράνια τάγματα είναι: τα Χερουβείμ, τα Σεραφείμ, οι Θρόνοι, οι Κυριότητες, οι Αρχές, οι Εξουσίες, οι Δυνάμεις, οι Άγγελοι και οι Αρχάγγελοι. Τα σαράντα τα κάνουμε ,διότι μετά από σαράντα ημέρες, η ψυχή θα φύγει από την γη για να πάει να λογοδοτήσει στον Θεό. (Πηγή thassos-island.gr)

      Το πως έχει απεβιώσει ο νεκρός (είτε από κάποια ασθένεια, είτε απρόσμενα, είτε από αυτοκτονία), για εκείνους που μένουν πίσω και ιδίως για τους ποιο στενά συναισθηματικά ανθρώπους του, το πένθος είναι βαρύ, δύσκολο και πολύ χρονοβόρο. Ο καθείς σύμφωνα με την πρωσοπικότητα και τον χαρακτήρα του θα εκδηλώσει και το πένθος του. Είτε αυτό είναι εμφανές στους άλλους είτε όχι για τον ίδιο είναι κάτι πολύ προσωπικό που το βιώνει μόνος του, με τον εαυτό του, χωρίς απαραίτητα να έχει πάντα την ανάγκη να «ακουμπήσει» κάπου ή να μοιραστεί κάτι. Τα τριήμερα, έτσι όπως ονομάζονται ψυχολογικά είναι το διάστημα εκείνο όπου ο άνθρωπος που έχει μείνει πίσω είναι σε κατάσταση σοκ, τις περισσότερες φορές δεν έχει συνηδητοποιήσει εκείνο που του έχει συμβεί, και σε τι νέα πραγματικότητα έχει κληθεί να μπει. Γ’ αυτό ίσως στο τριήμερο μνημόσυνο η παρουσία των ατόμων είναι ελάχιστη κυρίως μόνο η οικογένεια του νεκρού, είναι μία πολύ προσωπική και ιδιαίτερη στιγμή να «ξαναβρεθούν» «μαζί» και ο ζώντας να αφεθεί, να θρηνήσει, να αφήσει το συναίσθημα του να ξεχειλίσει κάτι που πριν από τις τρεις ημέρες η συναισθηματική κούραση, το σοκ και το πρωτόγνωρο δεν άφηναν το συναίσθημα να εκδηλωθεί. Η διαδικασία του τριήμερου μνημόσυνου, γίνεται πολύ σύντομα σαν να έχει γίνει έτσι για να δώσει τον χώρο στον ζώντα να μείνει μόνος, να πενθήσει , να νοσταλγήσει να εκδηλώσει ότι μέχρι εκείνη την στιγμή ‘ήταν παγωμένο και δεν είχε εκδηλωθεί. Η συναισθηματική κούραση και εξουθένωση εκείνες τις ημέρες είναι πολύ επιφορτισμένη.

      Στα εννιαήμερα μπορεί το βαρύ συναίσθημα είτε να έχει κοπάσει ελάχιστα ή ακόμα και να έχει αυξηθεί σε πολύ έντονο βαθμό. Εξάλλου γνωρίζουμε ότι το πένθος έχει πολλές μορφές και εκδηλώνεται σύμφωνα με τον ρυθμό και την προσωπικότητα του ζώντα. Στις 10 πρώτες ημέρες μετά τον χαμό του νεκρού οι κοντινοί του άνθρωποι είναι πιθανό να έχουν αρχίσει δειλά-δειλά να συνειδητοποιούν το τι έχει γίνει, πηγαίνουν μαζί με έναν ιερέα στον τάφο και ακολουθούν μία τελετουργία που είθισται να γίνεται αιώνες τώρα, και σ’ αυτή την περίπτωση η διαδικασία αυτή γίνεται σε κλειστό κύκλο, ο ζώντας επιθυμεί να επιστρέψει πίσω στις σκέψεις του, στο πένθος του, στην καθημερινότητα που δυστυχώς έρχεται να του υπενθυμίσει το προχώρημα, κάτι που εκείνη την στιγμή ο ίδιος δεν θέλει να κάνει, δηλαδή να προχωρήσει. Οι κινήσεις τις καθημερινότητας σ’΄ εκείνη την φάση, είναι μηχανικές, πράγματα που είναι να γίνουν διότι έτσι πρέπει. Αυτή βέβαια είναι και η τεράστια διαφορά εκείνου που μένει με εκείνου που φεύγει. Προχώρημα μεν αλλά με πολλά εμπόδια.

      Το μνημόσυνο που γίνεται πλέον στα σαράντα νοηματοδοτεί αυτό που είπαμε και παραπάνω, ότι η ψυχή πλέον πηγαίνει στον Θεό, σύμφωνα με την θρησκεία μας. Για τον ζώντα είναι μία μικρή συμβολική «εορτή» προς τιμή του νεκρού, εξού και τις συνήθεις εκδηλώσεις στο τραπέζι εμφανίζεται το κρέας σε κάποιες περιοχές και σε άλλες το ψάρι. Στα σαράντα συνήθως παρευρίσκεται αρκετός κόσμος για να τιμήσει τον νεκρό αλλά και την οικογένεια του. Όπως και την ημέρα της κηδείας έτσι και στα σαράντα οι ζώντες λίγες ημέρες πριν έχουν μπει σε μία διαδικασία προετοιμασίας για εκείνη την ημέρα πολύ σημαντική για τους ίδιους αλλά και για την εκκλησία. Μετά από σαράντα ημέρες η ψυχή του ανθρώπου που έχει μείνει πίσω, είναι πια πιο ελεύθερη να εκδηλώσει το πένθος της, η συνειδητοποίηση είναι πλέον πιο εμφανή, ο κόσμος πλέον μπορεί να είναι πιο εκδηλωτικός, έχει επιστρέψει «σχεδόν» πλήρως στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, αλλά το κλίμα μέσα στο σπίτι παραμένει βαρύ, δύσκολο και σκοτεινό. Υπάρχουν βέβαια και πολλές ξεχωριστές περιπτώσεις που αν φεριπείν μία γυναίκα χάσει τον σύντροφο της και έχει παιδιά να έχει αποφασίσει πολύ νωρίτερα το πένθος της, να το «πνίξει», να αποφεύγει να φορά μαύρα με μοναδική σκέψη να μην αμαυρώσει την ψυχή των παιδιών της. Είναι αρκετά δύσκολο αυτό διότι η γυναίκα αυτή δεν αποφορτίζεται σχεδόν καθόλου!!! Η δύναμη για να προχωρήσει είναι τα ίδια της τα παιδιά, είναι ο λόγος για να προχωρήσει και να επιβιώσει. Το ετήσιο μνημόσυνο τώρα νοηματοδοτεί αρκετά για όλους, έχουν συμβεί πάρα πολλά μέσα σ’ έναν χρόνο, το συναίσθημα, οι δυσκολίες, οι καινούργιες καταστάσεις, οι νέες πραγματικότητες, οι προσαρμογές, το πένθος εναλλάσσονται μέσα σ’΄αυτό τον χρόνο. Εάν ο ζώντας αποφασίσει αυτή την ημέρα να την μοιραστεί με κόσμο που θα ήθελε να παραβρεθεί για να τιμήσει τον νεκρό, είναι μία μικρή εορτή προς τιμή του, μόνο που σ’ αυτή την περίπτωση συνήθως ο οδυρμός πλέον έχει μειωθεί αρκετά. Ο κοντινός άνθρωπος φαινομενικά δείχνει να είναι περισσότερο ψύχραιμος, ήρεμος, η θλίψη παραμένει και οι αναμνήσεις μπορεί να ξαναζωντανεύουν, εάν έφυγαν ποτέ!!!!

      Η θέση των παιδιών στις τελετουργίες των μνημόσυνων

      Εξαρτάται από τον γονιό τι τακτική θα ήθελε να ακολουθήσει και βέβαια ρόλο σημαντικό έχει η ηλικιακή φάση στην οποία βρίσκεται το παιδί. Οι απόψεις σ’ αυτό το θέμα ποικίλουν, από γονείς, ειδικούς που ασχολούνται με την ψυχική υγεία των παιδιών, εκπαιδευτικών........Τον πρώτο καιρό επειδή ο γονιός μπορεί να είναι σε μία κατάσταση έντονης συναισθηματικής φόρτισης να μην μπορεί να πάρει την ανάλογη απόφαση, προμυθοποιούνται στενοί συγγενείς η λοιποί που γνωρίζουν την οικογένεια και προβαίνουν εκείνοι στην προστασία του παιδιού. Μπορεί ο γονιός μπροστά στο παιδί να εκδηλώνεται με ψυχραιμία αλλά εκείνο που δεν μπορεί να αποφευχθεί είναι οι εκδηλώσεις των υπολοίπων γ’ αυτό και ορισμένοι τα μικρά παιδιά αποφεύγουν να τα παίρνουν μαζί σε συγκεντρώσεις με πολύ κόσμο, όπου η εκδήλωση του πένθους μπορεί να γίνει με έντονο τρόπο. Την κύρια πάντως απόφαση την έχει ο γονιός, στο τι θα κάνει με το/τα παιδιά του, σε μεγαλύτερες ηλικίες πολλές φορές ζητούν τα ίδια τα παιδιά να παραβρεθούν στο μνημόσυνο του γονιού που «χάθηκε». Είναι ένας τρόπος να μοιραστεί μαζί του, σκέψεις του, να νιώθει ότι είναι μέρος του συνόλου και ειδικά το πρωτότοκο παιδί να «αποδείξει» στον γονιό που έφυγε ότι «είναι εκείνος τώρα εκεί!!!»

Τα παιδιά και ιδίως οι έφηβοι έχουν έναν πολύ ξεχωριστό τρόπο να εκδηλώνουν εκείνο που τους δυσκολεύει, αναζητούν την μοναξιά τους, αποσύρονται για ένα διάστημα από τις ενασχολήσεις τους, ή καταφεύγουν στις παρέες τους. Μπορούν όποτε το θέλουν ή το ζητούν να επισκέπτονται το μέρος στο οποίο βρίσκεται ο νεκρός γονιός τους, να εκδηλώνουν την δυσκολία με όποιον τρόπο τους αντιπροσωπεύει χωρίς επικρίσεις και καθοδηγήσεις από τους ενήλικες. Κάποτε ένας νεαρός γιος που αγαπούσε την μουσική και σύνθετε στίχους, αποχαιρέτησε τον πατέρα του την ημέρα της κηδείας του με ένα τραγούδι που σύνθεσε εκείνη την ημέρα!!!

      Ο θάνατος ενός γονέα και η ψυχοσυναισθηματική κατάσταση ενός παιδιού

      Το γεγονός του θανάτου ενός γονιού είναι αναμφίβολα μία από τις πλέον επώδυνες καταστάσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί, όσο πιο μικρό είναι σε ηλικία τόσο πιο δύσκολο θα του είναι να το διαχειριστεί –ίσως- στο μέλλον (A. Marcoli, 2001). Κάτω από την ηλικία των έντεκα χρόνων τα παιδιά είναι πιο εκτεθειμένα στους ψυχολογικούς κινδύνους που προκαλούνται από αυτό το γεγονός ιδίως όταν χάνεται ο γονέας ο οποίος αποτελεί το σημαντικό πρόσωπο αναφοράς για το παιδί. Σ’ αυτή την ηλικία το μεγαλύτερο μέρος των συναισθημάτων του παιδιού προέρχεται από τους γονείς του. Η στάση του περίγυρου στο παιδί που χάνει τον γονέα του έχει πολύ σημαντική και μέγιστη σημασία. Καλείται το παιδί να βοηθηθεί, να εκφράσει και να επεξεργαστεί τον θυμό του, τον οποίο θα νιώσει όταν αισθανθεί το αίσθημα της εγκατάλειψης, θα χρειαστεί να εκδηλώσει όλα του τα συναισθήματα ειδάλλως μπορεί να κατευθυνθεί προς επιθετικότητα απέναντι στον εαυτό του (Π. Φένατζι).Έχει παρατηρηθεί ότι μετά τον χρόνο υπάρχει μία αντιστροφή της επιθετικότητας του παιδιού που συνίσταται στο να πληγώνει τον εαυτό του ‘έναντι της μητέρας του. Δυστυχώς κανείς δεν μπορεί να αποτρέψει σ’ ένα παιδί την δυσκολία και την δοκιμασία αυτής της νέας πραγματικότητας του. Εκείνο όμως που μπορεί να αποτραπεί είναι η προσθήκη περαιτέρω δυσκολιών μ’ εκείνη που από μόνη της είναι μία δυσχερέστατη δοκιμασία.

      ***Σε πολύ μικρά παιδιά η είδηση ενός χαμού βοηθάει αρκετά η αφήγηση μίας ιστορίας, ή το διάβασμα ενός παραμυθιού. Στο εμπόριο υπάρχουν πολλά βιβλία που βοηθούν πως με ένα συμβολικό τρόπο μπορούν να καταλάβουν την έννοια μίας απώλειας ενός πολύ σημαντικού –για τον ίδιο- ανθρώπου.

ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ

      Είναι έμφυτη η αυτοεκτίμηση ή κατακτάτε με κόπο;;; Είναι ένα προσόν που αναμφισβήτητα βοηθάει τον άνθρωπο σ’ όλη του την πορεία από την στιγμή που αρχίζει να σχηματίζει τις σχέσεις του με την οικογένεια του, τις συναναστροφές με τους συνομηλίκους του, τις σπουδές, την εργασία του. Είναι ένα προσόν που βοηθά ακόμα και στον χειρισμό δύσκολων καταστάσεων, όπως απόλυση ή μία προδοσία. Εκτιμώ τον εαυτό σημαίνει, σέβομαι, αγαπώ, δίνω χώρο στον εαυτό, τον προστατεύω, τον φροντίζω. «Για να είναι κάποιος αποτελεσματικός γονιός πρέπει πρώτα να δώσει στο παιδί του ρίζες για να μπορέσει να αναπτυχθεί και μετά φτερά για να πετάξει». Ο χώρος εκείνος ο οποίος κάποιος μαθαίνει να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του, να τους δίνει την ακριβή του σημασία και να τα εκδηλώνει είναι το πλαίσιο που κάποιος θα μεγαλώσει, ένα από αυτά τα πλαίσια είναι η οικογένεια κάποιου.

      Μέσα από εκείνη το παιδί θα αρχίσει να μαθαίνει να πιστεύει στις ικανότητες του, στην δυναμικές του, να ισχυρίζεται με σθένος την άποψη του, να μαθαίνει από τα λάθη του και να συνεχίζει χωρίς να παραιτείται. Οι περισσότεροι γονείς οι οποίοι δεν έχουν ποτέ κακή πρόθεση δύσκολα μπορούν να αντιληφθούν τα ισχνά συμπτώματα που παρουσιάζεται στο παιδί τους το οποίο έχει μειωμένη αυτοεκτίμηση. Η ανάγκη ενός παιδιού να κρύβει τα συναισθήματά του μπορεί να αντανακλά την επιθυμία του να κερδίσει ή να διατηρήσει την αποδοχή των γονιών του. Αρκετοί γονείς νιώθουν υπεύθυνοι ότι εξαιτίας τους το παιδί τους δεν πιστεύει και δεν εκτιμά τον εαυτό του. Άλλοι μπορεί να αισθάνονται απειλούμενοι από οποιαδήποτε περίσταση προκαλεί αυτοκριτική και αυτοαντιμετώπιση. Σε ένα σπίτι όπου επικρατούν το άγχος και το χάος ο κάθε αναπτυσσόμενος άνθρωπος θα βρει εμπόδια στο μονοπάτι της φυσιολογικής του εξέλιξης. Τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς πολλά αγγίγματα κουβαλούν μέσα τους έναν βαθύ πόνο και ερώτημα. « Δεν με αγαπούν αρκετά, ώστε να θέλουν να με αγκαλιάσουν;» «Και αν οι ίδιοι μου οι γονείς δε θέλουν να με αγκαλιάσουν, τότε γιατί κάποιος άλλος να θελήσει να το κάνει;»

       Ένα παιδί που λαμβάνει αγάπη και αυτό φαίνεται ποικιλοτρόπως θα αγαπήσει τον εαυτό του και δεν θα κυριεύεται στο μυαλό του σκέψεις διχόνοιας και αρνητικότητας Η αγάπη μεταβιβάζεται με πράξεις φροντίδας και με τη χαρά που δείχνουμε για το γεγονός της ύπαρξης του παιδιού μας. Ένας αποτελεσματικός γονιός μπορεί να δείξει τον θυμό του χωρίς να αποσύρει την αγάπη του. Μπορεί να διδάξει, χωρίς να καταφεύγει στην απόρριψη. Η αγάπη δε βιώνετε ως πραγματική όταν το παιδί λαμβάνει μηνύματα του τύπου «Δεν είσαι αρκετός».

      Σε ένα παιδί που επανειλημμένα έχει ειπωθεί ότι δεν πρέπει να νιώθει έτσι όπως νιώθει (φόβο, θυμό, χαρά, συγκίνηση, κλπ) τότε το ίδιο το παιδί ενθαρρύνεται να αρνηθεί συναισθήματα για να ευχαριστήσει τους γονείς του. Δε βοηθούμε την εξέλιξη ενός παιδιού με το να κάνουμε αποκήρυξη εαυτού προς την τιμή της αγάπης μας.

      Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ

- Σταμάτα να κατακρίνεις και άρχισε να εκτιμάς τον εαυτό σου.

-Η αποδοχή του εαυτού σε βοηθά να κάνεις αλλαγές

-Ξεκίνα να εγκρίνεις τον εαυτό σου

-Επέτρεψε στον εαυτό σου να προχωρήσει μπροστά.

-«Μπορείς» να μην ανησυχείς με το παραμικρό.

-Σταμάτα να κατηγορείς συνεχώς τον εαυτό σου.

- Άκου και εμπιστεύσου τον εαυτό σου. Εσύ γνωρίζεις καλύτερα από τον καθένα τον εαυτό σου και τις επιθυμίες του.

-Αξίζεις την ευτυχία.

-Αντιμετώπισε τον εαυτό σου όπως και τους άλλους ανθρώπους.

-Όσο περισσότερο χαλαρώνεις και σέβεσαι τον εαυτό σου τόσο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση αποκτάς.

      Η αυτοενίσχυση και η αυτοεκτίμηση είναι δύο δίδυμες καταστάσεις που είναι καλό το ένα να ακολουθεί και να υποστηρίζει το άλλο. Εκείνος που μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση είναι ο ίδιος ο εαυτός και βέβαια αυτό αποκτάται όταν κάποιος έχει εκπαιδευτεί έχει μάθει από μικρή ηλικία να σέβεται τις ανάγκες του, να εκδηλώνει χωρίς κριτική τα συναισθήματα του. Η αυτοενίσχυση μαθαίνεται από συνεχή ενισχυόμενη συμπεριφορά, επίσης, ένας άλλος τρόπος είναι η μίμηση άλλων ατόμων που αυτοενισχύονται. Εκείνοι λοιπόν, που μαθαίνουν νέους τρόπους αυτοενίσχυσης και αυτοαξιολόγησης, συμπεριφέρονται στο εξής σύμφωνα με νέα καινούργια πρότυπα συμπεριφοράς. Η αυτοενίσχυση λοιπόν ακολουθεί τους νόμους της μάθησης όπως ακριβώς και με άλλες συμπεριφορές (Bandura, 1976).

      Με λίγα λόγια αυτοεκτίμηση θα πει: Συμφιλίωση με τα συναισθήματα, λέγοντας την αλήθεια στον εαυτό, σεβασμός προς τα συναισθήματα, αναγνώριση ποια συναισθήματα είναι δικά σου και ποια όχι, μείωση του φόβου και του πανικού, φροντίδα προς τον εαυτό, η ευτυχία ενισχύεται από μέσα μας, αποφυγή κατηγοριών και κριτικής προς τους άλλους.

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΜΟΝΟΓΕΝΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

      Ακούγοντας τις λέξεις «ανύπαντρη μητέρα», «χήρα μητέρα», «διαζευγμένη μητέρα» πολλές φορές μπορούμε να υποθέσουμε τι μπορεί να ακολουθήσει ανάλογα το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον όπου η γυναίκα αυτή ανήκει. Ας μιλήσουμε λίγο για τα κοινωνικά στερεότυπα που ακολουθεί κάθε πολιτισμός. Κάθε κοινωνία, ο μικρόκοσμος αυτής ακολουθεί και πιστεύει κάποιες αξίες, ορισμένα στερεότυπα, δομές. Ο Δυτικός τρόπος σκέψης στην πλειοψηφία του ακολουθεί κάποια στερεότυπα από γενιά σε γενιά δίχως οι νεότεροι να τις φιλτράρουν και να τις προσαρμόζουν στα νέα δεδομένα της εποχής. Τι εννοείται με αυτό;;; Παλιότερα μία χήρα γυναίκα και μητέρα εκτός του ότι είχε να «δουλέψει» το βαρύγδουπο για εκείνη πένθος της απώλειας με ότι αυτό συγκαταλέγεται, είχε να αντιμετωπίσει και τον ρατσιστικό κοινωνικό της περίγυρο. Η κοινωνία «έχτιζε» επάνω της ανάλογα τι πορεία θα ακολουθούσε και την ανάλογη συμπεριφορα. Φεριπείν εάν μία χήρα μητέρα έδειχνε ότι αφοσιώνεται πλήρως στις ανάγκες των παιδιών της, δεν «φτιάχνει» και δεν προχωρά την προσωπική της ζωή ούτε ακόμα και την κοινωνική της, τότε αυτό είναι δεκτό και αρεστό από την κοινωνία στην οποία είναι μέρος. Εάν όμως μία άλλη γυναίκα ζει το πένθος της αλλά προχωρά την καθημερινότητα της, δουλεύοντας, κρατήσει το «μαύρο» για την ψυχή της και ντυθεί και με άλλα χρώματα, ή δείχνει να ευτυχή τότε είναι πολύ πιθανό ο κοινωνικός της περίγυρος, ή μέρος αυτού να την κρίνει, να την κατηγοριοποιήσει, να την περιφρονήσει.

      ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΑ

      Εάν ένας άνδρας χηρέψει ή αποφασίσει να διαζευχτεί και την επιμέλεια των παιδιών την έχει ο ίδιος, θα παρατηρήσουμε ότι ο περίγυρος περισσότερο θα δείξει οίκτο προς τον ίδιο και την νέα πραγματικότητα που καλείται να ακολουθήσει, αντίστοιχα όμως όταν αυτό συμβεί σε μία γυναίκα, ένα μέρος της κοινωνίας θα καραδοκεί να δει πως θα επιλέξει να ζήσει στο εξής αυτή η γυναίκα την ζωή της. Αν ανατρέξουμε στις παλιές ασπρόμαυρες Ελληνικές ταινίες θα θυμηθούμε ότι η χήρα μητέρα ή εκείνη που την «εγκατέλειπε» ο σύζυγος της ήταν το επίκεντρο πολλών αρνητικών σχολίων και κριτικών από το κοινωνικό της σύνολο. Αντίθετα ο άνδρας δεχόταν εύκολα στήριξη. Βοήθεια, ακόμα και όταν επέλεγε να νυμφευθεί ξανά ο περίγυρος έδειχνε κατανόηση ότι ένα παιδί χρειάζεται πάντα την φροντίδα μιας γυναίκας. Πάνω σ’ αυτή την στερεοτυπική δικαιολογία μεγάλωσαν γενιές και γενιές και γαλούχησαν τους ανθρώπους να περιθωριοποιούν και να βάζουν πολύ εύκολα ταμπέλες.

      Από ‘έρευνες που ‘έχουν γίνει κατά καιρούς έχει παρατηρηθεί ότι υπάρχουν τυπικές διαφορές στον τρόπο που πολλές κοινωνίες διαφοροποιούν τα δύο φύλα, σε ότι αφορά την ιδιαιτερότητα που αυτές επέβαλαν στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Το ότι και τα δύο φύλα συμπεριφέρονται με τον τρόπο που τους δίδαξαν προηγούμενες γενιές ασφαλώς και δεν προκαλεί έκπληξη. Ωστόσο γεννά πολλά και ενδιαφέροντα ερωτήματα. Η εικόνα των διαφορών μεταξύ των δύο φύλων όπως αυτή παρουσιάζεται από την ανθρωπολογία, εμφανίζει τους άνδρες να έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, μία τάση προς την επιτυχία και κυριαρχία επιβολής, ενώ οι γυναίκες ως πιο κοινωνικές παρουσιάζονται να είναι περισσότερο παθητικές, υποτακτικές και υποχωρητικές. Αυτό το συναντάμε πολύ εύκολα όταν μία μονογενείς χήρα μητέρα αποφασίζει να ακολουθήσει την υποταγή της ίδιας της, της κατάστασης. Θεωρούν ότι είναι η μόνη τους επιλογή. Υπάρχουν και περιπτώσεις γυναικών που ακολουθούν ένα μονοπάτι διαφοροποίησης, δηλ. μπορεί να αλλάξουν τοποθεσία, ο κοινωνικός του κύκλος να εμπεριέχει και άλλα πρόσωπα που δεν θα νιώθει ότι μέσα από εκείνη «κοιτούν» το παρελθόν της. Σ’ αυτή την περίπτωση κατέχει πολύ σημαντικό ρόλο και ο κοινωνικός περίγυρος, πόσο υποστηρικτικός και ειλικρινείς είναι. Είτε το θέλουμε είτε όχι αυτή την σύμπραξη την «φτιάχνουν» και οι δύο πλευρές και η γυναίκα και το κοινωνικό σύνολο.

      ΑΝΔΡΙΚΑ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ

      Κάποιες κατευθύνσεις, κάποια πρότυπα δίνονται στον άνθρωπο από την πολύ τρυφερή του ηλικία. Σαν να μετουσιώνεται σ’ ένα τρόπο ζωής και καλείται να το υπηρετεί υπάκουα και ευλαβικά. Όταν φτάσει στην ενήλικη πλέον ζωή καλείται από τις γύρω περιστάσεις να προσαρμόσει τα όσα έμαθε από παλιά στις νέες πραγματικότητες, στα νέα δικά του δεδομένα. Οι νέοι σήμερα (τουλάχιστον οι περισσότεροι) βλέπουμε να είναι περισσότερο διαλλακτικοί, επικοινωνιακοί, ανοιχτοί χωρίς να τοποθετούν «ταμπέλες» στους γύρω τους, χωρίς να κρίνουν την ζωή τους και χωρίς να τους καταδικάζουν. Αρχίζουν λοιπόν και ξεχωρίζουν από τις πεποιθήσεις και τα στερεότυπα των προηγούμενων γενεών. Δεν το συναντάμε απόλυτα διότι ορισμένοι μπορεί να μην εκδηλώνουν ανοιχτά τις απόψεις και τις πεποιθήσεις τους αλλά στο βάθος του μυαλού τους επικρατεί εν μέρι μία παλαιότερη στενή σκέψη, όπως των προγόνων τους. Παράδειγμα εάν μία μητέρα χάσει τον σύζυγο της και για πολλά χρόνια η πλήρη αφοσίωση της είναι τα παιδιά της και η ευρεία οικογένεια του συζύγου της ζει κοντά της, βλέπει την πορεία και την διαδρομή της, τότε είναι πολύ πιθανό αυτή η γυναίκα να δυσκολευτεί ακόμη περισσότερο να «τολμήσει» να προχωρήσει. Το προχώρημα είναι υποκειμενικό για τον καθένα. Μπορεί οι νεότερε γενιές αυτών των συγγενών να θέλουν να δουν αυτή την γυναίκα να «προχωρά» την ζωή της, αλλά εάν αντιληφθούν, μάθουν ή ακούσουν κάτι μπορεί το νέο αυτό να μην το αποδεχτούν μέσα τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι αρέσκονται να μένουν στις σκέψεις και στις πεποιθήσεις τους, είναι ένα εύκολο βόλεμα.

      Στερεότυπα που ακολουθούν τους άνδρες σύμφωνα με ερευνητικά ευρήματα είναι η κυριαρχία, η αυτονομία, η επιθετικότητα, η τάση για επίδειξη, η επιθυμία για επιτυχία και η αντοχή. Ενώ όπως αναφέραμε και παραπάνω η ταπεινότητα, η υποχωρητικότητα, η παροχή βοήθειας προς τρίτους, η φροντίδα και η φιλικότητα είναι χαρακτηριστικά που αποδίδονται κυρίως στις γυναίκες. Σε αναπτυγμένες χώρες όπου οι γυναίκες εργάζονται και σπουδάζουν η ιδεολογία σχετικά με την θέση της γυναίκας είναι προσανατολισμένη προς την ισότητα των δύο φύλων (Williams& Best, 1989). Σ’ αυτές τις χώρες τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους με ισότιμο τρόπο. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η ιδεολογία περί ισότητας των δύο φύλων εξαπλώνεται, αλλά είναι πολύ περισσότερο αποδέκτη από τις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες. Σε αρκετές χώρες οι γυναίκες δείχνουν να είναι περισσότερο φιλελεύθερες απ’ ότι οι άνδρες. Είναι εκείνες που δείχνουν να είναι υπέρμαχοι της ισότητας των δύο φύλων, εξαγνίζουν την αδικία, την ανισότητα, τον ρατσισμό, αποκλίνουν από στερεότυπα που «κλειδώνουν» και περιορίζουν τους ανθρώπους.

      ΠΟΙΑ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ

      Ότι και να βιώνει μία χήρα, ανύπαντρη, ή διαζευγμένη μητέρα, μόνο η ίδια γνωρίζει ουσιαστικά πως βιώνει την καθημερινότητα της, τα ζορίσματα, τις δυσκολίες της. Θα ακουστούν αρκετές κακεντρέχειες από διάφορες πηγές, που αυτές οι πηγές μπορεί να προκαλέσουν θυμό, οργή, άμυνα στην γυναίκα αυτή. Από αντίδραση και μόνο μπορεί σπασμωδικά να προβεί σε κάποιες κινήσεις που αργότερα να μετανιώσει. Δυστυχώς μία μεγάλη μάζα ατόμων ζουν, «τροφοδοτούνται» με την πορεία και την ζωή των άλλων, τι κάνουν, ποιες οι κινήσεις τους, πως είναι η ζωή τους. Είναι η τροφή τους για να ζουν μέρα με την ημέρα. Κάποιες συμπεριφορές μπορεί και να παρεξηγηθούν δηλ. εάν μία χήρα μητέρα, νιώσει την ανάγκη να κοινωνικοποιηθεί ξανά στο σύνολο, να βγει, να εργαστεί, να δείχνει εύθυμη, νιώσει χαρά με κάποια πράγματα......αυτά και άλλα πολλά μπορεί πολύ εύκολα να παρεξηγηθούν και οι «ταμπέλες» να μην αργήσουν να έρθουν. Νομίζω ότι το στομάχι αυτών των μητέρων –γυναικών έχει σκληρύνει ήδη από το βίωμα τους, οπότε οι κακεντρέχειες δεν είναι τίποτα μπροστά σ’ αυτό που έχουν ήδη βιώσει.

      Όταν κάτι γίνεται χωρίς πρόκληση και επίδειξη τότε είναι πολύ πιθανό κάποιος να μην δώσει σημασία, ακόμα και να το θεωρήσει ως μία φυσιολογική και υγιή εξέλιξη. Έχει να κάνει με την πρόθεση της κάθε μονογονέα. Το κίνητρο πάντως είναι ένα, μία καλύτερη ζωή και θέση για την ίδια και τα/το παιδί/α της.

      ΑΝΥΠΑΝΤΡΗ ΜΗΤΕΡΑ (ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ)

      Ολοένα συναντάμε γυναίκες που αποφασίζουν να γίνουν μητέρες χωρίς να προχωρήσουν σε γάμο, είτε είναι με τον πατέρα του παιδιού τους είτε όχι. Ποικίλουν οι λόγοι που η κάθε γυναίκα προβεί σε μία τέτοια απόφαση. Αν μιλήσουμε ιστορικά, παλιότερα μία γυναίκα έκανε παιδί εκτός γάμου διότι ο πατέρας του παιδιού, δεν ήθελε, ή δεν αναγνώριζε αυτό το παιδί. Ή ακόμα μέσα από διάφορες συγκυρίες η γυναίκα να μην είχε κάποια σχέση το μωρό να ήρθε στην ζωή από κάτι εφήμερο, παροδικό, ή ακόμα και με βίαιο τρόπο....παρ’ όλα αυτά η γυναίκα αυτή αποφασίζει να ακολουθήσει τον δύσκολο αλλά υπέροχο δρόμο να γίνει μονογονέας. Η κοινωνία σ’ αυτή την περίπτωση ήταν καταδικαστέα, απορριπτική, σκληρή, έθετε αυτά τα άτομα στο περιθώριο, εξ’ ονόματι τι είναι σωστό και πρέπον να ακολουθείται. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει, βλέπουμε αρκετά ζευγάρια που δεν προχωρούν σε γάμο καμίας μορφής (πολιτικό -θρησκευτικό). Είτε από άποψη ιδεολογική , είτε ακόμα και για πρακτικούς λόγους. Η ανύπαντρη μητέρα στις ημέρες μας επωφελείται αρκετά επιδόματα από κοινωνικούς φορείς. Οπότε για πολλούς είναι ένας σημαντικός λόγος να το κάνουν, εξάλλου ο γάμος δεν είναι απαραίτητα απόδειξη αγάπης και ένωσης δύο ανθρώπων. Το ‘ότι οι άνθρωποι, αγαπιούνται, ζουν μαζί, μοιράζονται, ευτυχούν, αυτό κάνει μία οικογένεια και όχι απαραίτητα μία διαδικασία. Αυτή την άποψη την πιστεύουν αρκετοί στις ημέρες μας, και η κοινωνία αρχίζει σιγά-σιγά να την υπερασπίζεται και να την δέχεται. Η ανύπαντρη μητέρα αρχίζει σταδιακά να συγκαταλέγεται στο κοινωνικό σύνολο, να δέχεται αποδοχής, ασχέτως εάν ορισμένες φορές ο νους ορισμένων τρέχει λίγο πίσω και μπορεί να σκεφτούν αρνητικά, στερεοτυπικά, υποτημιτικά. Η επιλογή του καθένα είναι μία πολύ προσωπική υπόθεση που καλό είναι να γίνεται σεβαστή, εάν όχι αποδεκτή, τουλάχιστον σεβαστή!!!

ΝΕΟ ΠΡΟΧΩΡΗΜΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

      Η φράση «κάθε αρχή και δύσκολη» νοηματοδοτεί την δυσκολία που έχει κάθε τι νέο που ξεκινά έπειτα από μία τραυματική εμπειρία είτε από ένα χωρισμό είτε από μία απώλεια θανάτου. Ότι φεύγει από τη ζωή μας αφήνει χώρο για κάτι νέο, το οποίο μπορεί να συμπληρώσει το κενό που δημιουργήθηκε, αλλά και τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα και ερμηνεύουμε τη ζωή μας. Αρκετοί άνθρωποι διστάζουν ή ακόμα και δειλιάζουν στην ιδέα να ξεκινήσουν κάτι καινούργιο στην ζωή τους όταν η προηγούμενη εμπειρία τους ήταν τραυματική. Εάν κάποιος επιτρέψει και αφήσει μία δυσκολία να επηρεάσει όλη του την πορεία τότε στερεί από τον εαυτό του το δικαίωμα να ευτυχήσει Η ίδια η ύπαρξή μας εμπεριέχει αποχωρισμούς, απώλειες και πολλών ειδών αλλαγές. Κάθε αλλαγή σημαίνει ότι αποχαιρετούμε εκείνο που ήδη γνωρίζουμε πολύ καλά, εκείνο με το οποίο είμαστε οικείοι αλλά προφανώς έχει επιφέρει πόνο, απογοήτευση και δύσκολα συναισθήματα. Μέλημα είναι το νέο προχώρημα,. κοιτάζοντας μόνο μπροστά θέτοντας νέους στόχους, επιθυμίες, όνειρα, σκοπούς. Ο δρόμος προς την νέα μετακίνηση σημαίνει ότι υιοθετούνται νέες συμπεριφορές, ιδέες ακόμα και τρόπο σκέψης προς μία κατεύθυνση που θα δώσει τον χώρο της στο νέο στο καινούργιο σ’ εκείνο που θα χαρίσει την ευτυχία στον άνθρωπο που φοβάται για το μπροστά.. Φυσικά δεν έχουν όλες οι απώλειες την ίδια βαρύτητα και δεν απαιτούν την ίδια δύναμη για να τις ξεπεράσουμε. Ένας χωρισμός, μία απώλεια απεβίωσης, ένα σοβαρό ζήτημα υγείας αποτελούν σοβαρά ζητήματα απώλειας που ο καθείς καλείται να δουλέψει με τον εαυτό του και να προσαρμοστεί.

      Υπάρχουν αρκετοί (πλέον στις ημέρες μας) μονογενείς που η εμπειρία τους, τους έχει θέσει να βρίσκονται από την μεριά της απογοήτευσης, της παραίτησης, της διστακτικότητας στο να μπορούν να προχωρήσουν στο παρακάτω τους, να γνωρίσουν έναν νέο σύντροφο, να νιώθουν καλά με τον εαυτό τους αλλά και με το παιδί τους. Εκείνο που ισχυρίζονται πολλοί μονογονείς είναι ο φόβος ότι θα επαναληφθεί πάλι το ίδιο, ο νέος σύντροφος μπορεί να είναι ο ίδιος με τον προηγούμενο, ή ότι εάν ένας γονιός έχει χάσει τον σύντροφο του και η διαδικασία του πένθους βιώθηκε πολύ έντονα και βαριά τότε αυτό μπορεί και να επαναληφθεί....

      Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να ξέρει το τι επιφυλάσσει το μέλλον του αλλά ούτε να κάνει ψυχογράφημα σε κάθε άνθρωπο που γνωρίζει, αφήνει να καθοδηγηθεί από το ένστικτο του αλλά και τι ‘έμαθε από τις προηγούμενες εμπειρίες του......Και εδώ είναι που στεκόμαστε περισσότερο διότι μετά από οποιαδήποτε εμπειρία που αποκτά ο καθένας οφείλει κυρίως στον εαυτό του, να διαπραγματεύεται πως θέλει να προχωρήσει την ζωή του, τι βάσεις θέλει να θέσει και τι σημαίνει για τον ίδιο ευτυχία και ηρεμία για την ίδια του την ζωή. Δυστυχώς υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που μπορεί άθελα τους οι επόμενες τους επιλογές να μην έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα που εξαρχής είχαν θέσει. Εάν η περίοδος ενός χωρισμού είναι τέτοια για να διαδραματιστεί έτσι όπως χρειάζεται να γίνει για να επέλθει η κάθαρση, τότε είναι πολύ πιθανό τα λάθη να επαναληφθούν και με χειρότερη μορφή την δεύτερη φορά. Υπάρχουν όμως και φορές που οι άνθρωποι όταν βιώνουν μία εμπειρία σε μία συγκεκριμένη φάση της ζωής τους και αυτό όταν επαναληφθεί μετά από πολλά χρόνια όπου θα είναι σ’άλλη συναισθηματική ωριμότητα δεν σημαίνει ότι το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας θα είναι το ίδιο με τότε. Οι άνθρωποι μεγαλώνοντας ωριμάζουν –ή καλύτερα αφήνουν τον εαυτό τους να ωριμάσει μέσα από τις δοκιμασίες τους, από τα λάθη τους-

      ΝΕΑ ΑΡΧΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΠΩΛΕΙΑ Ή ΧΩΡΙΣΜΟ

      Όταν βιώνουμε μία αλλαγή στην ζωή μας, χρήσιμο είναι να μην απομονωθούμε, χρειάζεται οι άνθρωποι να προσπαθήσουν να βιώσουν (όσο έντονα και αν είναι) τα συναισθήματα που συνοδεύουν αυτή την αλλαγή. Εάν δεν βιωθούν αυτά τα συναισθήματα όπως της θλίψης, της απογοήτευσης, υπάρχει ο κίνδυνος κάποιος να μείνει στο στάδιο της άρνησης για πάρα πολύ καιρό. Όταν κάποιος είναι προσκολλημένος στο στάδιο της άρνησης, παραιτείται και δεν καταφέρνει να συνεχίσει την ζωή του, μένει ανέπαφος με τα συναισθήματα του και εκεί ελλοχεύει ο κίνδυνος κάποιος να παρουσιάσει ψυχοσωματικά ζητήματα. Η ένταση, ο θυμός να εσωτερικευτούν και τα συμπτώματα να κάνουν την εμφάνιση τους, με σκοπό να ταρακουνήσουν τον άνθρωπο στο να κινητοποιηθεί.

      Όταν πλέον η άρνηση έχει αρχίσει να επουλώνεται την θέση της παίρνει η αποδοχή. Δηλαδή πλέον το άτομο μπορεί να επεξεργαστεί όλα τα δύσκολα συναισθήματα και γεγονότα του παρελθόντος και να προσπαθήσει να προχωρήσει με θετική σκέψη τα νέα γεγονότα που έρχονται στην ζωή του. Σ’ αυτό το σημείο πολλοί άνθρωποι διστάζουν να προχωρήσουν διότι ο φόβος είναι πολύ έντονος και το να μην γνωρίζουν εκ των προτέρων το αποτέλεσμα αυτού του νέου βήματος τους δειλιάζει. Ένας πολύ βασικός παράγοντας για να προχωρήσει κάποιος σε νέα πεπραγμένα της ζωής του είναι να έχει πλάι του ανθρώπους που θα τον στηρίζουν, θα είναι αληθινοί μαζί του, θα τον ενθαρρύνουν στα νέα του βήματα, είναι καλύτερα να αποφεύγονται οι επαφές με εκείνους που και οι ίδιοι από φόβο (ζωής) τους αποθαρρύνουν, δεν τους στηρίζουν, τέτοιοι άνθρωποι μπορεί να τους προκαλέσουν την πλήρη απομόνωση. Είναι ακριβώς το στάδιο εκείνο που αμφιταλαντεύονται τι είναι σωστό, τι είναι πρέπον να κάνουν και ο δίπολος της λογικής και του συναισθήματος πολλές φορές τους φέρνει σε αμφιθυμία και εσωτερική σύγκρουση.

      Κλείνοντας μία σχέση ή ένα γάμο, οι άνθρωποι χρειάζεται να επιτρέψουν στον εαυτό τους να βιώσει τα συναισθήματα της λύπης, του θυμού, της σύγχυσης. Να αποδεχθούν στον ίδιο τους τον εαυτό ότι έχουν πληγωθεί, ή προδωθεί, ότι έχουν πονέσει, αλλά να μην μείνουν μόνο στο στάδιο της επίρρηψης ευθυνών μόνο στον άλλον, αυτό μπορεί να αποτελέσει παγίδα από εδώ και στο εξής. Για παράδειγμα σε κάθε σχέση και προχώρημα όταν αυτή δεν βγαίνει να φταίει πάντα και μόνο ο άλλος. Συχνά ακούμε ανθρώπους να αρέσκονται να βρίσκονται στην θέση του θύματος, αποζητούν τον οίκτο, την συμπόνια ή ακόμα και την λύπη των άλλων, το εάν όμως μπορεί και οι ίδιοι να είναι θύτες μίας τέτοιας κατάστασης δεν μπορούν να το αντιληφθούν παρά μόνο μέσω της ενδοσκόπησης. Η υποστήριξη που μπορεί να ληφθεί από τους οικείους είναι πολύ σημαντικός παράγοντας ότι οι άνθρωποι θέλουν να μοιραστούν τις δυσκολίες τους, τι ανασφάλειες και τους φόβους, τις ενστάσεις τους για το νέο προχώρημα τους, τα συγκρατήματα και τις δειλίες που μπορεί να νιώθουν, οπότε είναι πολύ σημαντικό το υποστηρικτικό πλαίσιο να είναι πάντα κοντά τους. Στην φάση ενός νέου ξεκινήματος είναι όμορφο οι άνθρωποι να φροντίζουν τον εαυτό τους, όπως μπορεί να έκαναν και παλιότερα, χρειάζεται να το κάνουν οι ίδιοι και όχι να περιμένουν κυρίως από τους άλλους να τους κινητοποιούν, οι πρακτικές συνήθειες που μέχρι τώρα έκαναν να συνεχίσουν να τις κάνουν, η δύσκολη περίοδος συχνά φεύγει και την θέση της παίρνει κάτι νέο, καινούργιο που με πολύ προσοχή και σταθερά βήματα είναι καλοδεχούμενη. Είναι ωφέλιμο η συναισθηματική ωριμότητα του καθένα να είναι αυξημένη σε τέτοιο βαθμό ώστε σ’ οποιοδήποτε «καμπανάκι» προειδοποίησης να ακουστεί. Εάν το ένστικτο λέει ότι δεν είναι να προχωρήσει χρειάζεται να ακουστεί και όχι να προσπεραστεί διότι τότε υπάρχει πάλι ο κίνδυνος κάτι από το παρελθόν να επαναληφθεί ξανά. Η εμπιστοσύνη χτίζεται μέρα με την ημέρα χωρίς βιασύνη και υψηλές προσδοκίες.

      Η επιδίωξη των άμεσων γνωριμιών μετά από μία σχέση κρύβει την παγίδα της αντικατάστασης της προηγούμενης σχέσης. Χρειάζεται χρόνος για να γίνει η επούλωση των παλιών τραυμάτων, να μείνουν πίσω τα λάθη, οι δύσκολες συνήθειες, οι αρνητικές αναμνήσεις για να έρθουν με την σειρά τους τα καινούργια συναισθήματα αυθεντικά χωρίς σύγκριση ή ταύτιση με τα παλιά. Βέβαια εδώ ο καθένας έχει τον τρόπο του και τον ρυθμό του να δουλέψει και να επεξεργαστεί την διαδικασία του πένθους και της συναισθηματικής αποχώρησης από μία σχέση. Ιδίως όταν ο μονογονέας κύριος λόγος του για το αν θα προχωρήσει ή όχι είναι η συναισθηματική κάλυψη του παιδιού του. Την απώλεια και τα δύσκολα συναισθήματα που ακολουθούν μετά από έναν χωρισμό δεν τα βιώνει μόνο εκείνος που του ανακοινώθηκε ο χωρισμός αλλά και εκείνος που αποφασίζει ότι θα χωρίσει. Ο ίδιος βιώνει την δύσκολη περίοδο ότι χρειάζεται να αφήσει πίσω του εκείνα τα όμορφα συναισθήματα με τα οποία κάποτε συνδέθηκε με τον σύντροφο του. Κάποτε ένωναν κοινά πράγματα τους δυο τους, πλέον όμως εκείνα που τους χωρίζουν είναι πολύ περισσότερα από εκείνα που τους ενώνουν. Είναι μία πολύ δύσκολη φάση αυτή ιδίως όταν οι σχέσεις και οι γάμοι διαρκούν πολλά έτη. Η δύναμη της συνήθειας είναι έντονη, οι ενοχές πολλές και δεν αφήνουν αρκετές φορές τους ανθρώπους να πάρουν τις αποφάσεις που χρειάζεται χωρίς να περάσουν από αυτό το στάδιο αλώβητοι. Εάν και λήγει κάτι που κάποτε ξεκίνησε όμορφα, δεν διαγράφονται τα πάντα, κρατούνται σε ένα σημείο του μυαλού σ’ ένα αναμνησιακό κουτί τα όμορφα πράγματα που κάποτε θα ακολουθούν την πορεία του ανθρώπου στο παρακάτω του. Δεν χάνεται ούτε καταστρέφεται ότι όμορφο βιώθηκε, είναι λυπηρό και πολύ άδικο άνθρωποι που πληγώθηκαν πολύ από μία σχέση κλείνοντας την να τα «πετούν» όλα μη κρατώντας κάτι. Είναι μέρος της ζωής τους ότι και να ήταν αυτό. Κρατώντας τα θετικά και φιλτράροντας τα δύσκολα οι άνθρωποι προχωρούν με πιο γεμάτες τις αποσκευές τους, πιο έμπειροι και με μεγαλύτερη πείρα και σοφία για αυτό που θα ακολουθήσει παρακάτω.

      Εάν ο νέος άνθρωπος που θα έλθει στην ζωή ενός χωρισμένου ατόμου δεν πληροί τις προδιαγραφές τότε θα ήταν καλό να σεβαστεί τις ανάγκες του και τον εαυτό του, σ’ αυτή την φάση δεν χωρούν συμβιβασμοί, είναι σαν να μην δίνεται ο κατάλληλος χρόνος στον εαυτό για να επουλώσει ότι πονάει από τα παλιά. Τέτοιες γρήγορες κινήσεις είναι συνήθως βήματα απόγνωσης και μη εκτίμησης του ίδιου του εαυτού τους. Ο καθένας όταν είναι έτοιμος μέσα του για το νέο ξεκίνημα έχει θέσει κυρίως στον εαυτό του με ποιες προοπτικές θέλει να προχωρήσει και του γεννιούνται νέες επιθυμίες καταστάσεις και όνειρα με τις οποίες θέλει να μοιραστεί μαζί του. Μετά από ένα χωρισμό και παίρνοντας τον κατάλληλο χρόνο που χρειαζόμαστε για να προχωρήσουμε παρακάτω, χρειάζεται να θέσουμε εκείνα που μας αντικατροπτίζουν για το τι είναι χρήσιμο σε ένα νέο ξεκίνημα και όχι ότι όλο αυτό επιφέρει το τέλος των πάντων στην ζωή. Οπότε αρχικό μέλημα είναι η φροντίδα και η υποστήριξη του εαυτού, κάνοντας κάποιο χόμπι, έχοντας δίπλα σημαντικούς και αυθεντικούς ανθρώπους, θέτοντας νέους στόχους . Οι αληθινές και ατόφιες καταστάσεις έρχονται στους ανθρώπους όταν αυτό τους βρει συναισθηματικά πλήρως έτοιμους και ώριμους. Μία συστολή σχεδόν πάντα υπάρχει αλλά ξεπερνιέται όταν δοθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες για μία καλύτερη από εδώ και στο εξής ζωή.

ΛΕΚΤΙΚΗ ΒΙΑ

      Γενικότερα η βία ορίζεται ως εξής: «Οποιαδήποτε παράνομη πράξη, παράλειψη ή συμπεριφορά με την οποία προκαλείται άμεσα σωματική, σεξουαλική ή ψυχική βλάβη σε οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας από άλλο μέλος της οικογένειας και περιλαμβάνει και τη βία που ασκείται με σκοπό την επίτευξη σεξουαλικής επαφής χωρίς τη συγκατάθεση του θύματος, καθώς επίσης και τον περιορισμό της ελευθερίας του». Επίσης οποιαδήποτε πράξη ή συμπεριφορά η οποία συνιστά βία και διαπράττεται στην παρουσία ανηλίκου, θεωρείται αδίκημα με βάση τον παρακάτω Νόμο (αρ.119(Ι)/2000,άρθρο3)

      ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ

•Σωματική

•Σεξουαλική

•Ψυχολογική

•Παραμέληση

      Θα γίνει αναφορά στο συγκεκριμένο κείμενο στην λεκτική βία, είτε αυτή προέρχεται από το κοινωνικό σύνολο, από το εργασιακό περιβάλλον, ακόμα και από την οικογένεια (άμεση και ευρύτερη)

      Η ψυχολογική βία περιλαμβάνει την απόρριψη, ανασφάλεια, έλλειψη αλληλοσεβασμού, εξευτελισμός, παραμέληση, τρομοκρατία, φωνές κα.

      Συγκεκριμένα στην λεκτική βία συναντάμε ύβρεις, προσβολές, απειλές και εκφράσεις μειωτικές και υποτιμητικές.

      Παραμέληση

      Η παραμέληση αφορά κυρίως τα παιδιά, τους ηλικιωμένους ή άλλα άτομα που αδυνατούν για διάφορους λόγους να φροντίσουν τον εαυτό τους όπως είναι τα άτομα με χρόνια σοβαρά προβλήματα υγείας, αναπηρία κλπ.

      Με τον όρο "παραμέληση" περιγράφεται το φαινόμενο σύμφωνα με το οποίο ένας ή περισσότεροι ενήλικες που έχουν την ευθύνη της φροντίδας ενός ατόμου, επιτρέπουν να προκληθούν στο άτομο σωματικές κακώσεις ή συνθήκες στέρησης σε τέτοιο βαθμό, ώστε συχνά να επιφέρουν σοβαρές διαταραχές σωματικής, νοητικής, συναισθηματικής ή κοινωνικής μορφής ακόμα και το θάνατο. Ένα παιδί είναι παραμελημένο εάν αφεθεί χωρίς φροντίδα για μακρά χρονικά διαστήματα ή εάν εγκαταλειφθεί. Να τονιστεί ότι άτομα με σχέση φροντίδας, μπορεί εκτός των γονέων, να είναι άλλοι συγγενείς όπως και το προσωπικό ιδρυμάτων, δάσκαλοι, βρεφοκόμοι και άλλοι.

      Λεκτική βία από συγγενικό πρόσωπο προς ανήλικο παιδί.

      Πρώτα απ’ όλα θα γίνει μία σύντομη αναφορά για την σημασία των παππούδων στην ζωή των εγγονιών ανάλογα το ηλικιακό φάσμα στο οποίο ανήκουν. Γνωρίζουμε ότι η παρουσία της γιαγιάς και του παππού στην ζωής ενός παιδιού είναι πολύ σημαντική, αυτή η σχέση δίνει και στους δύο πολύ όμορφα και σπουδαία πράγματα. Δεν αντικαθιστά την γονική σχέση. Ο ρόλος των παππούδων παραμένει ως έχει τίποτα περισσότερο τίποτα λιγότερο. Διακρίνονται 3 ηλικιακές φάσεις όπου γίνονται κάποιοι παππούδες, κάθε περίοδος είναι ξεχωριστή και παρουσιάζει τα δικά της στοιχεία. Το ηλικιακό φάσμα των 40-55 ετών, εδώ οι «μεγάλοι γονείς» είναι αρκετά νέοι αλλά παρ’ όλα αυτά έχουν γίνει παππούδες. Είναι πιθανόν να εργάζονται και ο ερχομός ενός εγγονιού δεν σταματά την καθημερινότητα τους. Θα ξαναθυμηθούν την παιδική τους ηλικία, δεν θα σταματήσουν την δική τους καθημερινή ροή. Σ΄αυτή την φάση είναι ωφέλιμο η νεαρή γιαγιά να ακολουθεί την ανατροφή που θέλει να δώσει ο νέος γονιός στο παιδί του, χωρίς να επιβάλλει τις δικές της εμπειρίες που βίωνε κάποια χρόνια πριν.

      Στο ηλικιακό πλαίσιο μεταξύ 55-65, εδώ οι μεγάλοι γονείς αρχίζουν α αισθάνονται ότι οι δραστηριότητες τους περιορίζονται μέσα στην καθημερινότητα. Αισθάνονται κουρασμένοι ιδίως εκείνοι που σ’ όλη τους την ζωή αντιμετώπιζαν δυσκολίες και ταλαιπωρίες. Η περίοδος της συνταξιοδότησης για ορισμένους είναι μία περίοδος αναδιαπραγματεύσεων, θέτουν νέους στόχους, και καινούργιες ασχολίες στην καθημερινότητα τους. Ορισμένοι όμως νιώθουν ότι είναι η αρχή τους τέλους της ζωής τους, ότι στο εξής δεν έχουν να κάνουν κάτι και να προσφέρουν, οφείλουν αυτοί οι άνθρωποι να κάνουν προσπάθεια ώστε να γεράσουν όσον το δυνατό πολύ αργότερα. Οι παππούδες σ’ αυτή την ηλικιακή φάση έχουν τον χρόνο και την θέληση να βοηθήσουν τα παιδιά τους όταν τους το ζητούν στα ζητήματα που αφορούν τα εγγόνια τους και ιδίως στα πιο πρακτικά, όπως την μεταφορά τους στο σχολείο, στις εξωσχολικές τους δραστηριότητες. Στο ηλικιακό φάσμα μεταξύ 65-75, εδώ οι μεγαλύτεροι γονείς (παππούδες) συνεχίζουν να ζουν μία γόνιμη και δημιουργική περίοδο ιδίως όταν είναι η ιδιοσυγκρασία τους τέτοια και γενικότερα ήταν άνθρωποι πάντα δραστήριοι. Περνώντας τα 75-80, εδώ θα λέγαμε ότι υπάρχει η κατηγορία των γερόντων, είναι η αρχή της 4ης ηλικίας (Χουρδάκη Μ.). Είναι πιθανό και συναντάμε πολλές φορές ανθρώπους αυτής της ηλικιακής κατηγορίας που δεν παρουσιάζουν ελαττώματα, ή αδυναμίες όπως ορισμένοι γυρνώντας πολλά χρόνια πριν. Σ’ αυτές τις ηλικίες οι ίδιοι οι παππούδες αδυνατούν πολλές φορές να αναλάβουν την φύλαξη των εγγονιών τους, αρκετοί αναγνωρίζουν τις δυνατότητες τους και επιλέγουν να μην έχουν αυτή την ευθύνη διότι δεν εμπιστεύονται τις αντοχές, τις δυνάμεις τους. Εδώ καλείται το ζευγάρι να βρει άλλους τρόπους όπου θα εξυπηρετηθεί. Είναι πιθανό και τα εγγόνια να νιώθουν μία αποστασιοποίηση από τους παππούδες αυτής της ηλιακής γκάμας. Δεν μπορούν να χαρούν το παιχνίδι μαζί τους, δεν μπορούν να τους κουράσουν, να τους ζαλίσουν από τις φωνές τους και τα καμώματα τους. Καταλαβαίνουν ότι είναι ιδιαίτερα μεγάλοι για όλα εκείνα που θέλουν τα παιδιά να μοιραστούν μαζί τους. Μπορεί ορισμένα παιδιά να συγκρίνουν τους δικούς τους παππούδες με εκείνων άλλων φίλων τους που βρίσκονται σε νεαρότερη ηλικία και να αισθάνονται αμήχανα ότι δεν μπορούν να απολαύσουν το παιχνίδι και το κανάκεμα με τους δικούς τους παππούδες.

      Αναφέρθηκαν όλα τα παραπάνω με στόχο να δοθεί μία σύντομη εικόνα στο τι επικρατεί από την στιγμή που κάποιος γίνει παππούς/γιαγιά. Τι αλλάζει αλλά και τι παραμένει ίδιο. Συναντάμε και ακούμε όμως πολύ συχνά παιδιά ιδίως μικρής ηλικίας (δυστυχώς στην ηλικία όπου γίνονται πολύ σημαντικές καταγραφές) όπου γίνονται δέκτες μία έντονης λεκτικής βίας. Συγγενείς, ιδίως εκείνοι που βοηθούν τα παιδιά τους στο να αναλαμβάνουν μέρος της φροντίδας και της διαπαιδαγώγησης των εγγονιών τους, χρησιμοποιούν έντονο λόγο, αρνητική έκφραση και διάθεση μ’ αποτέλεσμα να διοχετεύεται ο φόβος και η ένταση στην ψυχή ενός παιδιού. Για την κατάλληλη ψυχική ισορροπία ενός παιδιού θα ήταν καλύτερο η αποφυγή αυτής της επαφής, του παιδιού και εκείνου που ασκεί έμμεσα βία επάνω του. Οι άνθρωποι εκείνοι που χρησιμοποιούν ύβρεις, έντονο και αυστηρό βλέμμα, βλοσυρότητα και πολλές φορές τιμωρία στα παιδιά, είναι άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν τις συνέπειες αυτής τους τις συμπεριφοράς, δεν πιστεύουν ότι κάνουν κάτι κακό, ίσια-ίσα θεωρούν ότι δεν θα πάθουν κάτι τα παιδιά, και ότι έτσι γίνονται σκληρά και όχι ευαίσθητα!!

      Στην ενδοοικογενειακή βία συναντάμε κυρίως ένα μέλος της οικογένειας να ασκεί σωματική και ψυχική κακοποίηση σε άλλο μέλος της οικογένειας κυρίως στο μικρότερο, διότι το θεωρεί ανήμπορο και άβουλο. Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να την συναντήσουμε σε διάφορες μορφές. Εκείνες που συναντάμε πιο συχνά είναι η σωματική κακοποίηση, η σεξουαλική, η συναισθηματική και η ψυχολογική.

      Το άτομο που ασκεί τη βία μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορες μεθόδους όπως απειλές, ότι θα χτυπήσει , θα διακόψει το χαρτζηλίκη θα κάνει κακό στα παιδιά. Ο συγγενής που ασκεί βία σ’ ένα παιδί δεν το σέβεται, όπως δεν σέβεται και τον ίδιο του τον εαυτό. Οποιασδήποτε μορφής βίας και να ασκεί, όποια απαξιωτική συμπεριφορά και να εκφράζει απέναντι προς το παιδί υπάρχει μία μορφή νοσηρότητας του ενήλικα, που εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα με οποιοδήποτε μέσο θα υπάρχει έντονος κίνδυνος η ψυχολογική θέση του παιδιού να χειροτερεύει.. Στα παιδιά αρέσει η ηρεμία, η ρουτίνα και η επεξήγηση, ένας συγγενής με πολύ αρνητική ενέργεια, ένταση, θυμό και απωθημένα μπορεί να προκαλέσει αρκετά μεγάλο κακό στην ψυχοσύνθεση ενός παιδιού.

      Το προφίλ εκείνων που ασκούν λεκτική βία

      Τα ευρήματα τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες χώρες δείχνουν ότι οι γονείς είναι άτομα με ιδιαίτερες ανάγκες για φροντίδα και στήριξη τόσο από κοινωνικούς φορείς, όσο και από ειδικούς ψυχικής υγείας. Σοβαρές ψυχικές δυσκολίες (π.χ. πληρούν τα κριτήρια για ψυχιατρικές διαγνώσεις όπως, κατάθλιψη, διαταραχή προσωπικότητας, σπανιότερα ψυχωσικές διαταραχές. – Περιορισμένες νοητικές ικανότητες. – Σημαντική δυσκολία να ελέγχουν τον εαυτό τους και τις παρορμήσεις τους (κυρίως τις επιθετικές). – Συναίσθημα βαθιάς ανεπάρκειας για το γονεϊκό τους ρόλο και για την εικόνα του εαυτού τους γενικότερα. – Έντονες (ναρκισσιστικές) ανάγκες για εξάρτηση και προσοχή από τους άλλους, τις οποίες τείνουν να καλύπτουν χρησιμοποιώντας τα παιδιά τους ως πηγή φροντίδας. Έτσι, τα παιδιά τους αναλαμβάνουν να στηρίζουν τους γονείς, παραμελώντας τις δικές τους φυσιολογικές ανάγκες για φροντίδα και εξάρτηση (το λεγόμενο σύνδρομο «γονεοποιημένου παιδιού»). – Κακές σχέσεις με τους δικούς τους γονείς. Οι περισσότεροι γονείς που κακοποιούν έχουν υπάρξει θύματα ή μάρτυρες βίαιων σκηνών μέσα στις δικές τους οικογένειες. Με την κακοποίηση του παιδιού τους τείνουν ασυνείδητα να ανακουφίζουν και να ελέγχουν τα δικά τους παιδικά ψυχικά τραύματα μέσα από τη διαδικασία της «ταύτισης» με τον βίαιο και επιθετικό γονιό τους. Έτσι ένα κακοποιημένο παιδί ενδέχεται να γίνει κι εκείνο ένας βίαιος γονιός στο μέλλον, συνεχίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο το δια-γενεαλογικό πέρασμα της βίας στην οικογένεια. – Συχνότερη χρησιμοποίηση λεκτικής επιθετικότητας, σωματικής τιμωρίας και επιβολής δύναμης στα παιδιά συγκριτικά με φυσιολογικούς γονείς. Επίσης, εκδηλώνουν σημαντικά σπανιότερα θετικές αλληλεπιδράσεις (π.χ. παιχνίδι, διάλογο, καθοδήγηση) με τα παιδιά τους. – Ακαμψία στις στάσεις τους απέναντι στο παιδί, αλλά και σε άλλα θέματα της ζωής γενικότερα. – Τάση να αντιλαμβάνονται και να περιγράφουν το παιδί με τρόπο αρνητικό («δύσκολο», «κακό», «προβληματικό») (Πηγή: http://el.wikipedia.org/)

«ΔΩΡΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΑ»

      Οι εορταστικές ημέρες των Χριστουγέννων φτάνουν η κάθε οικογένεια ετοιμάζει αυτόν τον ερχομό με τον δικό της μοναδικό τρόπο, μ’ εκείνον που νιώθει καλά, που της ταιριάζει κι μπορεί να υποστηρίξει. Σε κάθε σπίτι δεν παραλείπεται σχεδόν ποτέ να υπάρχει μία εορταστική ατμόσφαιρα, αυτό επιτυγχάνεται με τον στολισμό του σπιτιού, την προετοιμασία των εδεσμάτων, την γραφή των εορταστικών καρτών αλλά και την λίστα των δώρων.

      Το τελευταίο θέμα είναι κάτι που τα τελευταία χρόνια απασχολεί αρκετές Ελληνικές οικογένειες και δεν ξεχωρίζει πλέον οικονομικό ή κοινωνικό φάσμα. Η κοινωνία μας είναι γαλουχημένη να εκδηλώνει την αγάπη της, την φροντίδα και το νοιάξιμο της έντονα με την παροχή υλικών μέσων. Στην δεκαετία του ’90 και αρχές του 2000, η Ελληνική οικογένεια ήταν ο καθρέφτης του υπερκαταναλωτισμού. Η πραγματικότητα είναι ότι ποτέ άλλοτε δεν κυκλοφορούσαν στο εμπόριο, στα media τόσο πολλά υλικά αγαθά όσο σήμερα. Τα παιδιά είτε στο σπίτι τους, είτε από το σχολείο και τον περίγυρο τους λαμβάνουν πολλών ειδών μηνύματα από χιλιάδες νέα προϊόντα που κυκλοφορούν, λίγο πολύ κάθε παιδί «μπαίνει» στον πειρασμό να λαχταρήσει κάτι, να «ζηλέψει» να ποθήσει ακόμα και να διεκδικήσει. Στην ουσία δεν γνωρίζει τι είναι αυτό που ποθεί, ή που μπορεί να του χρησιμεύσει, αλλά του κινεί την περιέργεια και απλά το θέλει!!!! Υπάρχουν γονείς που νιώθουν ακόμα και πιστεύουν ότι δεν μπορούν να χαλιναγωγήσουν αυτή την μανία των παιδιών τους στο να αποκτήσουν τα πάντα. Ουσιαστικά ο παιδικός καταναλωτισμός αντικατροπτίζει μία κοινωνική πραγματικότητα, αυτό που ζούμε μέρα με την μέρα. Στο δια ταύτα λοιπόν, οι μέρες των Χριστουγέννων φτάνουν, οι γονείς αγωνιούν πως θα καταφέρουν ή θα μπορέσουν να φανούν ικανοί μπροστά στις προσδοκίες των παιδιών τους ή απαιτήσεις τους!!

      ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΖΗΤΟΥΝ Ή ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΘΕΛΟΥΝ ΣΥΝΕΧΩΣ ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ;;

      Αρκετοί Παιδοψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι το προφίλ ενός παιδιού αντικατροπτίζεται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό από το οικογενειακό πλαίσιο στο οποίο το ίδιο μεγαλώνει. Γονείς που έχουν την ανάγκη να «δίνουν» συνεχώς ύλη, αυτόματα θα μάθουν στα παιδιά τους να ζητούν και να διεκδικούν συνεχώς οτιδήποτε δουν και τους κάνει εντύπωση. Δεν αναφερόμαστε στις οικογένειες που έχουν την οικονομική άνεση και το κάνουν, διότι και σ’ αυτή την περίπτωση παιδιά που μεγαλώνουν σ’ ένα οικογενειακό περιβάλλον που τα εισοδηματικά κριτήρια των μεγάλων είναι σε αρκετά ευνοημένες συνθήκες, μεγαλώνοντας με άφθονη ύλη πλάι τους στερούνται άλλου είδους σχέσεων και ουσιαστικής επικοινωνίας και αυτό φαίνεται αργότερα στην ενήλικη πλέον ζωή. Τα παιδιά μαθαίνουν από τους γονείς τους, δεν ζητούν αν δεν τους δοθούν αντικείμενα, δεν γίνονται υπερβολικά εάν δεν έχουν μάθει στην υπερκατανάλωση και το πολύ. Εάν κάποιος παρατηρήσει γύρω του ακόμα και πριν γεννηθεί ένα παιδί γονείς και στενοί συγγενείς προσπαθούν να εφοδιαστούν οποιοδήποτε μέσο για να είναι το παιδί τους αυτάρκη και όλα αυτά βέβαια στην υπερβολή τους. Μοιάζει σαν να πιστεύουν οι μεγάλοι ότι το μικρό παιδάκι, το βρέφος θα τους αξιολογήσει, θα τους κρίνει θα τους αποδεχτεί ή όχι σύμφωνα με πόσα αντικείμενα έχει γύρω του!! Ποια είναι η θέση και η ευθύνη των γονέων;; Οι περισσότεροι λίγα χρόνια πριν λόγω πολλών επαγγελματικών υποχρεώσεων είχαν την τάση εξαιτίας έλλειψης χρόνου να προσπαθούν να αναπληρώσουν το συναισθηματικό κενό αγοράζοντας συνεχώς αντικείμενα. Το σύνδρομο της στέρησης και της υπερπροσφοράς είναι στοιχείο που χαρακτηρίζει έντονα την Ελληνική οικογένεια. Οι περισσότεροι σκέφτονταν ότι θέλουν να προσφέρουν τα πάντα επειδή δεν θέλουν να στερηθούν τα παιδιά τους όπως οι ίδιοι σε παρόμοιες ηλικίες!! Αυτή η σκέψη κινδυνολογεί. Υπάρχουν φορές που γονείς προσφέρουν πολλά πράγματα που ούτε καν τα έχει ζητήσει το παιδί τους μ’ αποτέλεσμα να του δημιουργούν αρκετή πίεση και μάλιστα ένα αίσθημα ενοχής σε μεγαλύτερες ηλικίες για το ότι πρέπει να δέχεται οτιδήποτε του δίνεται ακόμα και εάν δεν έχει ερωτηθεί. Υπάρχουν βέβαια και ορισμένες περιπτώσεις γονέων που δεν αγοράζουν τίποτα στο παιδί τους, φοβούμενοι μην κακομάθει, μία εντελώς ακραία αντιμετώπιση, αυτό που χρειάζεται είναι να τηρείται ένα μέτρο σε όλα και να αποφεύγονται οι ακραίες σκέψεις και ενέργειες.

      Στην νέα πραγματικότητα που βιώνει η Ελληνική κοινωνία έχει προστεθεί η μεγάλη αγωνία των γονέων στα δώρα που καλούνται να πάρουν για τα παιδιά τους. Ο κάθε γονιός θα χρειαστεί να εφεύρει νέους τρόπους και μέσα στο να έρθει κοντά με τις πραγματικές ανάγκες του παιδιού του ακόμα και αν χρειαστεί να κατασκευάσουν μαζί διάφορά είδη δώρων και να τα μοιράσουν ο ένας στον άλλον. Στις πιο μικρές ηλικίες νήπια ή προσχολικής ηλικίας, η φαντασία και το παιχνίδι είναι κάτι που κερδίζει και εντυπωσιάζει τους μικρούς μας φίλους. Αρκετές ημέρες πριν τα Χριστούγεννα μπορούν οι γονείς με τα παιδιά τους να βγουν βόλτα σ’ ένα πάρκο, σ’ ένα βουνό και να προμηθευτούν διάφορα υλικά της φύσης και να φτιάξουν όλοι μαζί ένα χειροποίητο δέντρο, ή να πρωτοτυπήσουν μαζί με μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά να φτιάξουν χειροποίητα δωράκια στολίζοντας τα με υλικά της φύσης. Ένας γονιός που δεν ενοχοποιείται εύκολα και δεν αγχώνεται πως «θα το πάρει το παιδί του» βρίσκει τρόπους και λύσεις πριν οικονομικής κρίσης αλλά και μετά και μαθαίνει την ιδέα της εφευρετικότητας και της έμπνευσης τόσο στον ίδιο όσο και στο παιδί του. Δεν βρίσκονται λύσεις, όταν ο νους σκαλώνει και περιτρυγιρίζεται γύρω από μόνο μία σκέψη «δεν θα τα καταφέρω, δεν είμαι ικανός ως γονιός να πάρω κάτι για το παιδί μου». Τα Χριστούγεννα είναι μία γιορτή που χρειάζεται το κάθε μέλος μιας οικογένειας να την βιώνει όμορφα, ευχάριστα και όχι με ενοχικά συναισθήματα. Γονείς και νονοί χρειάζεται να καταλάβουν ότι σημασία δεν έχει η ποσότητα και η ακρίβεια σε κάτι, αλλά η πράξη, η αγάπη και ο τρόπος που αυτό το κάτι δίνεται.

      ΚΑΙ ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΕΝΤΟΝΑ ΤΙ ΚΑΝΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ;;

      Βέβαια μπορεί να υπάρχουν και τέτοιου είδους στιγμές σε ορισμένες οικογένειες, εάν κάποια παιδιά ζητούν με ένταση και επιμονή, ο γονιός εκείνο που μπορεί να κάνει άμεσα είναι να θέσει στο παιδί του να επιλέξει από μία λίστα που ο ίδιος ο γονιός θα έχει κάνει προηγουμένως μία έρευνα αγοράς και τιμών έτσι ώστε να μπορεί να πληρεί όλα τα βαλάντια. Παλιότερα αρκετοί γονείς αλλά και νονοί πήγαιναν με τα παιδιά τους ακόμα και προσχολικής ηλικίας να διαλέξει το παιδί το δώρο του από ένα κατάστημα. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι φυσικό να μην έχουν την αίσθηση του ακριβού ή του φθηνού και από την στιγμή που ορισμένοι παίρνουν το παιδί μαζί τους, είναι έτοιμοι για οτιδήποτε διαλέξει, ακόμα και εάν αυτό που επιλεχτεί φέρει σε δύσκολη θέση τον γονιό ή τον νονό. Μπορεί – όπως είπαμε και νωρίτερα- μέρα με την ημέρα οι νέες καταστάσεις και η πραγματικότητα να αλλάζουν, χρειάζεται όλοι να σκέφτονται πιο πρακτικά και ορθολογιστικά και σ’ αυτό δεν θα βγουν χαμένοι, αντί λοιπόν να έρχονται τα μικρά παιδιά μαζί με τους γονείς στα μαγαζιά και να επιλέγουν, να ρωτούν οι ίδιοι τι θα ήθελαν και ο γονιός να επιλέγει σύμφωνα με την οικονομική του ευχέρεια αυτό που μπορεί να υποστηρίξει την εκάστοτε στιγμή. Ας μην ανησυχούν οι γονείς το παιδί περιμένει την πράξη δεν αξιολογεί εάν είναι οικονομικά ακριβό ή όχι. Ακόμα και για τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας (σχολικής) μπορεί να γίνεται μία ποιο ώριμη συζήτηση από μεριάς των γονέων τι τους λείπει περισσότερο και θα ήθελαν να είχαν αυτές τις γιορτές, αυτό επιτυγχάνεται με την διαδικασία επιλογής τριών ή και παραπάνω επιλογών. Όταν υπάρχει αγάπη γύρω από μία οικογένεια, εκτιμιούνται πολύ οι τρυφερές πράξεις και όχι τα ακριβά δώρα. Τα παιδιά χρειάζονται ειλικρίνεια όχι μόνο στα λόγια αλλά κυρίως στις πράξεις από τους μεγαλύτερους τους. Δε χρειάζονται πάρτι και ακριβά ρεβεγιόν για να περάσει καλά μία οικογένεια. Μια βόλτα στα στολισμένα μαγαζιά, σπιτικά κουλουράκια και εδέσματα με την συμμετοχή των παιδιών είναι αρκετά για να περάσει ευχάριστα μία οικογένεια. Η περίοδος των διακοπών είναι μία ευκαιρία για διάλειμμα από την καθημερινότητα και τα προβλήματα. Η κάθε οικογένεια χρειάζεται να δίνει προσοχή στις ουσιαστικές και πραγματικές της ανάγκες, στοιχειά που δίνουν ηρεμία και φροντίδα στις μεταξύ τους σχέσεις.(Γκούντρα Δ.)

      ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΙΑ ΟΤΙ ΣΤΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ

      Εκείνο που ίσως ξεχνούν οι ενήλικοι και αγχώνονται στον βωμό του καταναλωτισμού είναι ότι για τα παιδιά, τα Χριστούγεννα ουσιαστικά είναι η αναβίωση ενός παραμυθιού, αρχίζουν και μπαίνουν σε κάτι μαγικό το οποίο οι ενήλικοι μπορεί πια να έχουν ξεχάσει ή να μην είναι πλέον σε θέση να αντιληφθούν. Ο στολισμός του δέντρου, τα κάλαντα, ο στολισμός των δρόμων, τα παραμύθια που έχουν ακούσει ή διαβάσει και μιλούν για χιονισμένα τοπία, ελάφια, έλκηθρα, ο ερχομός του πολυαγαπημένου Αι-Βασίλη με το σάκο με τα δώρα και η κάθοδός του από την καμινάδα του σπιτιού, είναι μόνο λίγα από τα στοιχεία της παραμυθένιας αυτής ατμόσφαιρας. Για τα παιδιά έχει μεγαλύτερη σημασία η διατήρηση αυτής της ατμόσφαιρας και η απολαβή χαράς μέσα από αυτή και όχι η απόκτηση ενός συγκεκριμένου τύπου δώρου. Εκείνα θέλουν κυρίως να μπουν και να απολαύσουν χαρούμενα το ωραίο αυτό παραμύθι. Οι γονείς χρειάζεται να έρθουν κοντά σ’ αυτή την ανάγκη του παιδιού. Στα μεγαλύτερα ηλικίας παιδιά που αυτό το παραμύθι έχει εξιδανικευτεί αρκετά πλέον στο μυαλό του οι γονείς αισθάνονται αμήχανα και ζορίζονται, θεωρούν ότι κάτι του στερούν και ότι δεν είναι ικανοί. Τα παιδιά δεν θέλουν να βλέπουν τους γονείς τους να είναι αδύναμοι και ότι δεν μπορούν αν ανταπεξέλθουν, μάλιστα υπάρχουν πολλά παιδιά σήμερα που είναι γνώστες της κατάστασης και από μόνα τους για να μην επιβαρύνουν τον γονιό τον απαλλάσσουν από την οποιαδήποτε υλική επιθυμία τους!!! Το παιδί δεν στερείται όταν έχει τον γονιό του πλάι του, όταν νιώθει δύναμη και ασφάλεια κοντά του. Η στενοχώρια και η αγωνία κυριαρχούν για κάθε μητέρα ή πατέρα που δεν μπορεί να προσφέρει στην οικογένειά του αυτά που επιθυμεί και νιώθει ότι στερείται εξαιτίας της έλλειψης χρημάτων. Όπως προαναφέρθηκε, η ουσία των εορτών για τα παιδιά εστιάζεται σε άλλους σημαντικούς παράγοντες οι οποίοι δεν απαιτούν σημαντικά έξοδα για να καλυφθούν. Τα Χριστούγεννα μπορούν να είναι δημιουργικά για τα παιδιά χωρίς φοβερά έξοδα. Η θλίψη εδώ έχει να κάνει περισσότερο με την απογοήτευση, -και δικαιολογημένη- των γονιών για την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης και το αδιέξοδο που οι ίδιοι βιώνουν. Ας μην σβήνει η ελπίδα, τα πάντα μπορούν να επιλυθούν και όλα καταφέρνονται κοιτώντας πάντα μπροστά με τις πραγματικές συνθήκες που βιώνει η κάθε μία οικογένεια

      ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

      Είτε τα παιδιά είτε οι ενήλικες αυτό που επιθυμούν περισσότερο και αποζητούν τις ημέρες των εορτών είναι να περνούν ευχάριστα μαζί με ανθρώπους αγαπημένους τους, να χαίρονται να είναι μαζί τους, να μοιράζονται μαζί τους, όχι ύλη, αλλά ουσιαστική σχέση και επικοινωνία. Μία όμορφη βόλτα, η συμμετοχή των μεγάλων στο παιχνίδι με το παιδί τους, είναι το μεγαλύτερο δώρο και για τις δύο πλευρές. Ο ενθουσιασμός των παιδιών όταν μοιράζονται τα παιδιά τα παιχνίδια τους με τους μεγάλους είναι έντονος και τον ζητούν. Αν παρατηρήσουμε ένα παιδί όταν παίρνει στα χέρια του ένα δώρο και το ξετυλίγει είναι τόσο ενθουσιασμένο που με το βλέμμα του αναζητά τον ενήλικα να είναι εκεί δίπλα μαζί του, αναζητά μία παρέα που θα ασχοληθούν όλοι μαζί με το καινούργιο του απόκτημα. Αυτό το δώρο μπορούν οι γονείς να το δώσουν στο παιδί τους. Την χαρά του ενθουσιασμού, εποικοδομητικό χρόνο μαζί τους, η χαρά σε αυτό το «μοίρασμα» είναι πολύ μεγάλη και η ευτυχία των παιδιών τότε γίνεται πραγματικά τεράστια. Το παιχνίδι αποτελεί για τα παιδιά μια μοναδική ευκαιρία για εξέλιξη και μάθηση καθώς μετατρέπει τα ερεθίσματα που εισπράττονται σε μια δική τους κατανοητή γλώσσα. Το παιχνίδι λοιπόν χρειάζεται να δραστηριοποιεί το παιδί και να το εμπλέκει σε αυτή τη διαδικασία, και όχι να είναι απλά εντυπωσιακό. Συχνά θα δούμε παιδιά να μην εντυπωσιάζονται εύκολα από ένα «μεγάλο δώρο» με εντυπωσιακό περυτίλιγμα, αλλά με κάτι μικρότερο, ή ενός απλού αντικειμένου, όπου εκείνος που θα του το δώσει θα του πει μία ιστορία για το αντικείμενο αυτό, θα χρησιμοποιήσει την φαντασία του ώστε να εντυπωσιάσει και ιντριγκάρει το παιδί. Αυτή η κατάσταση θα μαγέψει το παιδί το οποίο θα το ωθήσει να ασχοληθεί μαζί του, να παίξει και να εξερευνήσει όλα όσα άκουσε πριν από τον ενήλικα. Μπορεί να ασχοληθεί με τις ώρες με τα πιο απλά δώρα και αντικείμενα, όπως μια ξύλινη σφεντόνα, ένα μουσικό όργανο, ένα παράξενο και διαφορετικό αντικείμενο, ή οτιδήποτε άλλο ένας ενήλικας δεν θα του έδινε την πρέπουσα σημασία, το οποίο όμως τα μαγεύει περισσότερο και πολλές φορές εις βάρος ενός πιο ακριβού ή εμπορικού παιχνιδιού. Τα παιδιά αναγνωρίζουν την αξία ενός απλού δώρου που εξάπτει την φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Τα παιδιά προσαρμόζονται πολύ εύκολα και γρήγορα στις νέες συνθήκες, αυτό που λείπει ίσως από τους ενήλικες πλέον είναι η χαλαρότητα, η δημιουργικότητα και η φαντασία, στοιχεία που δεν κοστίζουν!!

      ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ Ο ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ;;

      Καταρχήν χρειάζεται σταθερότητα και σταδιακά βήματα στο πως θα προσεγγιστεί ένα παιδί, μπορούν οι γονείς να μιλούν με το παιδί τους και από κοινού να βλέπουν τις ανάγκες του παιδιού, ή τις ελλείψεις του στην παρούσα φάση. Εάν χρειάζεται πράγματα για να ικανοποιηθεί ο καταναλωτισμός του παιδιού είναι μία μεγάλη αφορμή για τον γονιό να κάνει κουβέντα μαζί του, για ποιο λόγο το έχει ανάγκη στην παρούσα φάση; Από εκείνα που ήδη έχει πως θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί;... κα. Τα παιδιά χρειάζεται να ξέρουν την αλήθεια, όταν γίνεται αποφυγή αυτής τα παιδιά παραπλανούνται και η ουσιαστική αξία και το μήνυμα του χρήματος και του καταναλωτισμού δεν μεταφέρεται στο παιδί (Καππάτου Α.). Μπορεί το παιδί να μπει στην διαδικασία της οργάνωσης να γράψει τι χρειάζεται και όταν έρθει η ώρα για να γίνει η αγορά να επιλέξει εκείνο που την συγκεκριμένη στιγμή του είναι περισσότερο χρήσιμο και πραγματικά του χρειάζεται. Εάν κάποιο παιδί δεν έχει συνηθίσει το μέτρο μέσα στην οικογένεια του μπορεί να θυμώσει ή να ενοχληθεί όταν ο ενήλικας του θέσει για πρώτη φορά μέτρο και όριο. Αυτό θα γίνεται μόνο στην αρχή, μετά θα συνηθίσει, το όριο βοηθά το παιδί στην σύνεση και στον προγραμματισμό του. Η αγορά των παιχνιδιών χρειάζεται να γίνεται με μεγάλη προσοχή από τους γονείς, να είναι αντικείμενα που βοηθούν στην ανάπτυξη της φαντασίας, στην δημιουργικότητα, στην εξερεύνηση, παιδαγωγικά παιχνίδια και όσο γίνεται περισσότερα ομαδικά παιχνίδια. Τέλος, είναι χρήσιμο να θυμούνται οι γονείς ότι κανένα αντικείμενο, καμία ύλη δεν υποκαταστά την σχέση με το παιδί. Η επαφή και η ουσιαστική σχέση «χτίζεται» με το απλό, το λίγο, το λιτό αλλά το αληθινό.

ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ/ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΘΕΤΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ

      Η σχέση της νέας μητέρας με την μητέρα της και η οριοθέτηση της γιαγιάς προς το εγγόνι της συνάδουν και πολλές φορές πάνε μαζί. Το τι σχέση έχει κάποιος και συνεχίζει να έχει με τον γονιό του θα φανεί και θα βγει και στην σχέση που υπάρχει στην τρίτη γενιά δηλαδή στο εγγόνι. Φαίνεται να υπάρχουν αρκετά προσωπικά προβλήματα και θέματα μεταξύ της κόρης και της μητέρας όπου αυτό αρχίζει να είναι περισσότερο εμφανή στην εξέλιξη, στο μεγάλωμα και κατά πόσο επεμβαίνει ή παρεμβαίνει η γιαγιά στην ανατροφή και στην διαπαιδαγώγηση του εγγονού.

      Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΠΠΟΥΔΩΝ

      Οι γιαγιάδες και οι παππούδες αποτελούν ανεκτίμητη αξία για την ζωή ενός παιδιού. Οι ίδιοι λατρεύουν τα εγγόνια τους, χωρίς να υπάρχει από τα παιδάκια αντάλλαγμα, ή αργότερα να φέρουν καλούς βαθμούς και να είναι τα απόλυτα υπάκουα παιδιά. όταν απομακρυνθούν οι παππούδες από την ζωή των εγγονών στερούμε αρκετά από την ψυχή και των δύο. Παππούς και γιαγιά συμβάλλουν σημαντικά στην ευτυχία ενός παιδιού αλλά μπορούν επίσης, να παρεμβάλλονται σοβαρά στην εκπαίδευση του. Δεν χρειάζεται να ζητούν τίποτα, αλλά να προσφέρουν. Ακούγονται ιδανικά όλα αυτά;;; Και όμως με καλή και συνεχή προσπάθεια τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο, αρκεί οι νέοι γονείς να γνωρίζουν καλά τους γονείς τους, τις αδυναμίες τους, τα όρια τους και να υπάρχει μία ήρεμη επικοινωνιακή σχέση. Ακούμε πολύ συχνά αυτό στην πράξη να μην επιτυγχάνεται πάντα με επιτυχία και εδώ χρειάζεται ο νέος γονέας να πάρει την απόφαση τι κερδίζει και τι χάνει, εάν δηλαδή μπορεί να συνεργαστεί με τον μεγαλύτερο γονέα του (γιαγιά-παππού) ή όχι. Οι αραιές επισκέψεις και η περιστασιακή μακρύτερη παραμονή των παππούδων με τα παιδιά μπορεί αρκετές φορές να είναι περισσότερο εποικοδομητική και ωφέλιμη για την ψυχολογία ενός παιδιού από την συνεχή και καθημερινή επαφή. Αυτό κρατάει τα όρια μεταξύ και των τριών γενεών και αποφεύγονται οι συνεχείς καβγάδες και εντάσεις μεταξύ νέων και μεγαλύτερων γονέων. Σε ορισμένες συνθήκες ορισμένοι παππούδες μπορεί να υποχρεωθούν να αναλάβουν πατρικές ευθύνες και σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να φέρονται σαν ηλικιωμένοι γονείς που απέκτησαν στερνοπαίδια. Δυσκολία συνεννόησης μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα στους νέους γονείς και στους παππούδες όταν οι δεύτεροι επεμβαίνουν στην εκπαίδευση των εγγονιών τους και δυσκολεύονται να κρατήσουν μία κοινή γραμμή, την οποία την έχουν θέσει εξαρχής τα παιδιά τους. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν ζουν όλοι μαζί κάτω από την ίδια στέγη ή σε πάρα πολύ κοντινές αποστάσεις. Η παραδοσιακή ελληνική οικογένεια μέχρι και σήμερα τιμά αυτό το μοντέλο συγκατοίκησης για διάφορους και ποικίλους λόγους. Γονείς και παιδιά να μένουν φεριπείν όλοι στην ίδια πολυκατοικία, ή σε πολύ κοντινά σπίτια. Σε γενικότερες γραμμές παρατηρείται ότι η γιαγιά είναι εκείνη που παρεμβάλλεται περισσότερο στην ανατροφή του εγγονού απ’ ότι ο παππούς. Ο δεύτερος στέκεται πιο διακριτικά και συνεπής στον ρόλο και στην θέση του. Η γυναίκα-γιαγιά έχει ανάγκη και περισσότερο την τάση του ελέγχου και της χειριστικότητας, με κάποιον τρόπο φαίνεται ότι δυσκολεύεται ότι ο νέος γονιός έχει νέα θέση, άποψη, στάση διαπαιδαγώγησης προς το δικό του παιδί. Η γιαγιά ενδόμυχα πιστεύει ότι μόνο εκείνη τα ξέρει όλα καλά και τέλεια και σπεύδει να συμπληρώνει, ή να διορθώνει την κόρη, ή τον γιο της σ’οτιδήποτε έχει να κάνει με το μικρό παιδί. Ορισμένες φορές μπορεί κάποιος να συζητήσει με τους παππούδες και γιαγιάδες με περισσότερη επιτυχία απ’ ότι με τους γονείς. Ναι, μπορεί να συμβεί και αυτό. Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως δεν θα πρέπει να αναμιγνύονται καθόλου στην πραγματική εκπαίδευση όπου έχουν θέσει οι νέοι γονείς στο παιδί τους. Ας μην ξεχνούν ότι ο πρώτος ρόλος του παιδιού είναι εκείνος του γονιού και οι παππούδες καλύπτουν μία άλλη θέση δευτερεύουσα και χωρίς ευθύνες. Εκείνοι είχαν τον πρώτο ρόλο όταν μεγάλωναν τα δικά τους παιδιά τώρα ήρθε η ‘ώρα να παραδώσουν επάξια και με εμπιστοσύνη την σκυτάλη αυτή στα δικά τους παιδιά για να αναθρέψουν και να μεγαλώσουν τα μικρά τους παιδιά.

      ΟΤΑΝ Η ΓΙΑΓΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ

      Εδώ, όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή χρειάζεται από την μεριά της νέας μητέρας/γονιού να επιλέξει πως η ίδια θέλει να αναθρέψει και να μεγαλώσει το παιδί της και βέβαια να βρεθούν τρόποι και λύσεις που θα είναι προς όφελος της δικής της νέας οικογένειας. Πολλοί νέοι άνθρωποι στις ημέρες μας θεωρούν λόγω των πρακτικών τους καθημερινών δυσκολιών ότι δεν έχουν πολλές επιλογές ώστε να κρατήσει κάποιος το παιδί τους και να τους βοηθά, οπότε επιλέγουν την λύση – γιαγιά!! Στην περίπτωση όμως που η νέα μητέρα αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά δικά της θέματα με την μητέρα της και αυτό βγαίνει επάνω στο μικρότερο παιδί/εγγόνι όσο και να μην υπάρχει η κατάλληλη συνεργασία χρειάζεται ο νέος γονιός να εμπιστεύτεί τις δικές του δυναμικές, να απελευθερωθεί και να βρει μέσα και τρόπους όπου η ψυχική ηρεμία της ίδιας αλλά και η εξέλιξη του παιδιού θα συμβαδίζουν. Οι κόντρες των δύο πρώτων γενεών μπορεί να αποβούν μοιραίες στην τρίτη –γενιά- που συνήθως είναι τα μικρά παιδιά. Όποια διαφωνία ή διαφορά, ή ένταση, ή αρνητικό βίωμα και να υπάρχει με την γιαγιά, η νέα μητέρα χρειάζεται να επικεντρωθεί πλέον στην δική της οικογένεια είτε αυτή είναι μονογονεική είτε όχι. Πολλές φορές οι άνθρωποι θεωρούν ότι έχουν μόνο μία επιλογή γύρω τους και συνήθως αρπάζονται μόνο από αυτή, η οποία ξέρουν πολύ καλά ότι δεν είναι και ότι καλύτερο τελικά. Χρειάζεται οι ορίζοντες να ανοίγουν και να βλέπουμε πιο μακρινές λύσεις και διεξόδους, στην συγκεκριμένη περίπτωση, μπορεί η νέα μητέρα να ζητήσει την βοήθεια της από κάποιον άλλον παππού ή γιαγιά που πιστεύει ότι η επικοινωνία τους να είναι καλύτερη, ή να αποταθεί σ’ ένα κρατικό βρεφονηπιακό σταθμό, ακόμα υπάρχουν κάποιοι χώροι όπου αρκετοί νέοι εθελοντές με όρεξη και μεράκι φιλοξενούν σε ειδικά κατάλληλα εκπαιδευτικούς χώρους και φιλοξενούν τα παιδία για κάποιες ώρες όταν ο γονιός αδυνατεί να είναι μαζί του ορισμένες ώρες μέσα στην ημέρα. Για να δούμε όμως ότι υπάρχουν και επιπλέον λύσεις χρειάζεται να γίνει ένα ξεκαθάρισμα με αυτά που πονάνε από τα παλιά, δηλαδή τις αιχμηρές σχέσεις μεταξύ νεαρής μητέρας και της μεγαλύτερης μητέρας. Πλέον υπάρχει μία άλλη νέα ζωή που δεν χρειάζεται να είναι το αντικείμενο τω λαθών και των αρνητικών βιωμάτων των προηγούμενων γενεών.

      ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΟΙ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ/ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ

      Οι μεγαλύτεροι γονείς σαφώς έχουν μία περισσότερη πείρα επάνω τους όσον αφορά το μεγάλωμα των παιδιών τους. Κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό. Οι παππούδες θεωρούν ότι τα παιδιά τους χρειάζονται πάντα την καθοδήγηση τους ακόμα και στην ανατροφή της νεότερης γενιάς δηλαδή των εγγονιών. Χρειάζεται εδώ οι μεγαλύτεροι γονείς να συνηδητοποήσουν ότι χρειάζεται να αφήσουν χώρο στα νέα παιδιά τους να μεγαλώσουν εκείνα τα δικά τους παιδιά και εκείνοι να παραμείνουν διακριτικά στον ρόλο του παππού και της γιαγιάς. Σήμερα οι νέοι έχουν μία διαφορετική τακτική από τις προηγούμενες γενιές όσον αφορά την διαπαιδαγώγηση των μικρών παιδιών τους. Οι σύγχρονοι ηλικιωμένοι φέρνουν μαζί τους την δική τους προσωπική ιστορία, την αγωγή που οι ίδιοι πήραν ή έδωσαν γεγονός που πολλές φορές τους εμποδίζει να εξελίσσονται τόσο γρήγορα ώστε να κατανοήσουν την ψυχολογία των σύγχρονων μητέρων και των παιδιών τους. Ορισμένες φορές και άθελα της η γιαγιά μπορεί υποσυνείδητα να αισθάνεται ζήλια για την ελευθερία που εξασφαλίζει στην νεαρή μητέρα ή για την ‘άνεση της, πράγμα που η ίδια είχε στερηθεί στα δικά της νεαρά χρόνια. Τότε είναι πολύ πιθανό, να αναζητήσει, να αναπληρώσει και να «πάρει στα χέρια της» όλη την κατεύθυνση του σπιτιού και το μεγάλωμα του εγγονού της. Οι εμπειρίες που θα μοιραστείτε μαζί με το εγγόνι είναι πολύ συχνά πιο ουσιαστικές και οι αναμνήσεις του θα κρατήσουν μια ζωή! Οι γιαγιάδες και οι παππούδες μπορούν κάλλιστα να το απολαύσουν και τα υπόλοιπα να τα αφήσουν στην θέση και στον ρόλο των παιδιών τους. Να είστε προσεκτική μην πέσετε στην παγίδα της υπερενθουσιώδης γιαγιάς. Προσπαθήστε να βοηθάτε περισσότερο τους νέους γονείς και όχι λιγότερο.

      Τι γίνεται με τις αραιές συναντήσεις των παππούδων με τα εγγόνια τους;; Σ΄αυτές τις περιπτώσεις όταν οι παππούδες ζουν πολύ μακριά και δεν έχουν συχνή επαφή με τα εγγόνια, ή οι σχέσεις παππούδων και νέων γονέων είναι αποστασιοποιημένες και διακριτικές ή απόμακρες υπάρχει η περίπτωση οι μεγαλύτεροι γονείς να μην γνωρίζουν βήμα προς βήμα την εξέλιξη των παιδιών αυτών, να αγνοούν τις συνήθειες τους, τον χαρακτήρα τους. Δεν γνωρίζουν τι περιθώρια ανοχής ή ανεξαρτησίας έχουν θέσει οι νέοι γονείς ώστε να ξέρουν και εκείνοι ποια τακτική θα ακολουθήσουν, εάν φεριπείν μπορούν να τους δίνουν λιχουδιές, κάθε πότε, σε τι ποσότητα, ή να τους αγοράζουν μικροπράγματα. Αρκετές φορές χάνεται η αυθόρμητη στάση προς τα εγγόνια που πολλές φορές φαίνεται να είναι ψεύτική ή επιτηδευμένη. Χρειάζεται οι παππούδες να σκέφτονται τρόπους έτσι ώστε να περνούν ποιοτικό χρόνο με τα εγγόνια τους. Τα παιδιά δεν χρειάζονται ποσότητα σε ύλη, αλλά ποιοτικό και ουσιαστικό χρόνο με τους άλλους.

      Τα παιδιά είναι πραγματικά έξυπνα. Εάν τα αγαπάτε μόνο όταν είναι ευγενικά, ήσυχα και στην καλύτερη φάση τους, θα το καταλάβουν αμέσως και θα γίνουν επιφυλακτικά. Είναι δική σας δουλειά να μείνετε σε επαφή με το εγγόνι σας. Αν περιμένετε να το κάνει αυτό, θα απογοητευτείτε. Τα μικρά παιδιά δεν σκέφτονται πώς να κρατήσουν αυτή την σχέση. Πρέπει εσείς να είστε πρόθυμοι γι’ αυτό. Είστε μία σημαντική διέξοδος για τα εγγόνια σας, διότι τους προσφέρεται μία εναλλακτική προοπτική από τους γονείς τους. Ακούστε τα με προσοχή και να τα ενθαρρύνετε να σας μιλούν όσο το δυνατόν περισσότερο.

      Στην περίπτωση για το εάν είναι θετικό να αλλάζει το παιδί χώρο και να πηγαίνει στο σπίτι της γιαγιάς;; Εάν είναι αυτό εφικτό και θεμιτό ειδικά στις μεγαλουπόλεις όπου ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός, καλό θα είναι το παιδί να παραμένει στον χώρο του και να το επισκέπτονται ή να έρχονται να μένουν μαζί του κάποιες ώρες οι παππούδες. Υπάρχει ένα πλεονέκτημα εδώ ότι το εγγόνι δεν αλλάζει χώρο, συνήθειες, περιβάλλον. Το μειονέκτημα βέβαια είναι ότι φέρνει πιο κοντά στην ζωή του νέου ζευγαριού και τις συνήθειες που έχει τον παππού και την γιαγιά, και εδώ χρειάζεται αρκετή προσπάθεια και από τις δύο γενιές να επέλθει ισορροπία και μέτρο. Αυτή η συνεχής παρουσία είναι συχνά η μεγαλύτερη πηγή συγκρούσεων που ακούγεται από τους γονείς, γ’ αυτό και οι δεύτεροι επιλέγουν να πηγαίνουν τα παιδιά τους στο σπίτι των παππούδων για να αποφύγουν αυτές τις τυχόν συγκρούσεις, ή εντάσεις με τους παππούδες.

      Είναι φυσικό και οι δύο πλευρές να θέλουν και να επιδιώκουν το καλύτερο δυνατό για να θεμελιώσουν όμορφες και υγιής βάσεις στις σχέσεις τους. Ορισμένες φορές μπορεί να κρίνεται απαραίτητο για να υπάρχει μία ομαλή και ώριμη εξέλιξη οι σχέσεις μεταξύ των γενεών να παραμένουν διακριτικές και η μία γενιά να σέβεται την άλλη ισάξια. Οι μεν νεότεροι να αποδέχονται και να σέβονται τον αγώνα των δικών τους γονέων αλλά και η μεγαλύτερη γενιά να δίνει χώρο και χρόνο στην δημιουργία μιας νέας εξελίξιμης σχέσης ζωής εκείνης των παιδιών τους και των εγγονιών τους.

«ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΑΠΟ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ»

      Οι παραδοσιακές ορθόδοξες μορφές οικογένειας πρέσβευαν με απόλυτη προσήλωση το μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας, πατέρας –μητέρα παιδιά. Θεωρείται βέβαια ότι αυτή η μορφή οικογένειας έχει υγιή στοιχεία από οποιαδήποτε άλλη μορφή οικογενειακού δεσμού. Ακόμα και αν μέσα σ’ ένα γάμο ο ένας από τους δύο (ή και οι δύο) δεν ένιωθαν ότι ανήκαν σ’ αυτή την σχέση και ήταν υποχρεωμένοι να κρατήσουν αυτά τα δεσμά «για πάντα», δεν υπήρχε η ελεύθερη βούληση και επιλογή του θέλω ή του επιθυμώ. Θύτες και θύματα μιας σχέσης γίνονταν ένα, οι ρόλοι και οι θέσεις μπερδεύονταν και ξεκάθαρη θέση δεν υπήρχε ποτέ. Άραγε μπορεί κάποιος να κάνει μία επιλογή και να αλλάξει μετά κατεύθυνση;;; Να θεωρεί ότι «πρέπει» να υποστηρίξει ένα μοντέλο αποδεκτής κοινωνικής ζωής ακόμα και αν δεν είναι σίγουρος/η ότι μπορεί να το υποστηρίξει;; Μπροστά από έναν φόβο κάποιος μπορεί απόλυτα παρορμητικά να «χάσει» την ουσία της δικής του ζωής, τις επιλογής του και να προβεί σε κατευθυντήριες που είναι κόντρα στα πιστεύω του, στα θέλω του ακόμα και στην ίδια του την φύση. Πολύ συχνά μπορεί όντως ένας ομοφυλόφιλος να νιώθει έτσι, παγιδευμένος στις νόρμες τις κοινωνίας στα στεγανά του «πρέπει», στην παγίδα της αρρώστιας του μυαλού ορισμένων, του κοινωνικού στιγματισμού και διασυρμού. Πως οδηγείται όμως ένας άνθρωπος να δυσκολεύεται να υποστηρίξει τις θέσεις του όποιες και να είναι αυτές ιδίως από την στιγμή που δεν βλάπτει κάποιον; Δεν πιστεύει στην αξία του, στον εαυτό του, νιώθει ότι δεν ανήκει, ζει για να φοβάται το οτιδήποτε και τον οποιονδήποτε!!

      Πλέον στις ημέρες μας οι ομοφυλόφιλοι έχουν αρχίσει να μην αποσιωπούν τις επιλογές τους. Διάφορες οργανώσεις, ομάδες, ΜΜΕ είναι «σύμμαχοι» αυτών των ανθρώπων, είναι δίπλα τους και οι ίδιοι νιώθουν προστασία και αποδοχή για αυτό που είναι Η αποδοχή είναι ζήτημα προσωπικής αξιοπρέπειας: Το «coming out» – όπως έχει επικρατήσει να λέγεται αγγλοσαξονικά η στιγμή της αποκάλυψης – αρχίζει πρώτα από τον εαυτό τους, για να φθάσει στους γονείς και τελικά στην κοινωνία, αλλά ο δρόμος δεν φαίνεται πάντα στρωμένος με ροδοπέταλα. Εν τω μεταξύ, ο Φίλιππος προσπαθούσε ως τα 20 του να δημιουργεί σχέσεις με γυναίκες: «Γιατί να προσπαθώ να αλλάξω; Γιατί να μη ζω καλά;». Το εκκλησιαστικό υπόβαθρο με το οποίο είχε μεγαλώσει δημιουργούσε μέσα του μια εσωτερική διαπάλη σχετικά με το «φυσιολογικό» στις ερωτικές σχέσεις και τον έπνιγε, όπως λέει, «σε έναν πέπλο αμαρτίας». Η στιγμή της αποκάλυψης ήρθε εν τέλει αυθόρμητα, μια μέρα δίπλα στη θάλασσα, όταν έπινε μπίρες με έναν φίλο του γιατρό: «Έφυγε ένα τεράστιο βάρος από μέσα μου και αυτή είναι μια ημέρα που θα θυμάμαι για πάντα». Ύστερα το αποκάλυψε και στην αδελφή του, «η οποία αποδείχθηκε πολύ υποστηρικτική, με βοήθησε». Αλλά, δυστυχώς, όχι στη μητέρα του, την οποία έχασε μόλις έφθασε στο κατώφλι της ενηλικίωσης, στα 18. Ο Κ. πιστεύει ότι οι γονείς είναι οι πρώτοι που το καταλαβαίνουν, αλλά οι τελευταίοι που το αναγνωρίζουν: «Μέχρι τώρα κλείνουν τα μάτια τους, στρουθοκαμηλίζουν». Δεν έχει μιλήσει ακόμη ανοιχτά μαζί τους: «Αν παντρευτώ, φαντάζομαι θα το μάθουν» προσθέτει με χιούμορ και αμέσως μετά εξηγεί: «Δεν τους περιφρονώ• θα τους το ανακοινώσω με την κατάλληλη αφορμή. Ωστόσο, είναι μάταιο γονείς και παιδιά να στενοχωριούνται για πράγματα που δεν αλλάζουν. Γονείς έχουν στείλει φίλους μου σε ψυχίατρο και σε παπάδες ή τους έχουν διώξει από το σπίτι» καταλήγει. Οι ίδιοι οι γονείς πολλές φορές υποστηρίζουν ότι γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα το ίδιο τους το παιδί. Ο γονιός ενός ομοφυλόφιλου ατόμου το γνωρίζει, αλλά δεν θέλει να το παραδεχτεί, όχι απαραίτητα να το αποδεχτεί ή να το κατανοήσει αλλά να το παραδεχτεί στον ίδιο του τον εαυτό. Είναι κάτι που απωθεί, που δεν θέλει να το δει κατάματα και το αποφεύγει, άρα λοιπόν αποφεύγει την φύση και την επιλογή του ίδιου του παιδιού του. Αρκετοί ομόφυλοι, άντρες ή γυναίκες μεγαλώνουν με μία διπλή διάσταση μέσα τους, την ανάγκη της επιθυμίας να έλκονται από άτομα του ιδίου φύλου, αλλά και τον πειραματισμό με ετερόφυλο ταίρι, κάποτε κάποιος είχε πει «Ποτέ δεν ξέρεις, μπορεί και να πετύχει, εάν παντρευτώ αυτή την γυναίκα, μπορεί να και να θεραπευτώ και να μη ξανανιώσω ‘έλξη για ομόφυλο μου!!». Η μη αποδοχή να μην αισθάνεται καλά ο καθένας με τον εαυτό του ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία, σε πολλά και διαφορετικά πράγματα, δεν επιτρέπεται εκείνο, δεν επιτρέπεται το άλλο, τι θα πουν οι άλλοι, είναι ντροπή......Φράσεις που όλοι λίγο πολύ ακούν στην καθημερινότητα τους και για κάποιον λόγο μένουν στο υποσυνείδητο και τις ακολουθούν και στην ενηλικίωση τους.

      ΟΙ ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

      Πλέον έχουμε περάσει σε διαφορετικές μορφές οικογένειας, οι μονογονεϊκες οικογένειες ολοένα και αυξάνονται, τα παιδιά μεγαλώνουν με ένα κύριο μόνο γονέα και άλλα παιδιά έχουν την δυνατότητα της επαφής με τον άλλον γονέα, ενώ άλλα όχι. Όχι τόσο στον Ελλαδικό χώρο όσο στο εξωτερικό συναντάμε οικογένειες ομοφύλων που επιλέγουν να συνθέσουν την οικογενειακή τους ευτυχία μ’ ένα παιδί. Ομόφυλα ζευγάρια, άντρες οι γυναίκες βιώνουν αυτή την πράξη ως ένδειξη απόλυτης αγάπης και αφοσίωσης, δεν έχει αποδειχτεί ακόμα και στα γραφεία των ειδικών ότι τα παιδιά ομόφυλων ζευγαριών παρουσιάζουν θέματα/προβλήματα στην ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη, αυτό θα θέλανε να υποστηρίζουν ίσως κάποιοι που είναι «φανατικοί» υποστηρικτές στην ομαλή ψυχική υγεία παιδιών με ετεροφυλόφιλους γονείς!

      Σύμφωνα με κοινωνιολογικές μελέτες η ευρεία οικογένεια αρχίζει ολοένα και συρρικνώνεται, ο παραδοσιακός τελετουργικός τρόπος ζωής μετατρέπεται σε νέες μορφές συνύπαρξης. Την πυρηνική οικογένεια, πρότυπο των οικογενειακών σχέσεων της μοντέρνας εποχής ολοένα και διαδέχεται μία άλλη μορφή οικογενειακής ζωής (Κατάκη Χ., 1998) Αυτή την αλλαγή δεν είναι όλοι έτοιμοι να την υποδεχτούν, να την καλωσορίσουν στην ζωή τους και κρατούν μεγάλη απόσταση ακούγοντας ότι οικογένειες δηλαδή ζευγάρια δεν ζουν πλέον μαζί. Παρατηρώντας στο σήμερα τις νέες οικογενειακές σχέσεις μπορεί να δει κανείς σημαντικές διαφοροποιήσεις από το παρελθόν τόσο στις σχέσεις των γονιών με τα παιδιά τους όσο και στις σχέσεις του ίδιου του ζευγαριού. Παρατηρούνται όμως κάποια ζητήματα που οι εξωτερικές επιρροές «καταφέρνουν» να γίνουν εσώτερες μέσα στο οικογενειακό κάστρο. Αναφερόμαστε συγκεκριμένα στην σεξουαλική επιλογή ενός από τους δύο γονείς. Τον ομοφυλόφιλο γονέα που για τον καθένα συντρέχουν διαφορετικοί λόγοι στο ότι επέλεξε να συμβιώσει ή να συμβιβαστεί (πολλές φορές) με ετεροφυλόφιλο του. Κάποιος που επιλέγει να ζήσει συμβατικά στην ζωή του παρ’ ότι η επιθυμία και η εσώτερη ανάγκη του είναι άλλη, δίνει διπλό αγώνα στο να κρατήσει σταθερό το οικοδόμημα της οικογενειακής στέγης του, επιλέγοντας να παντρευτεί, να κάνει παιδιά, διότι θεωρεί ότι έτσι θα εξευμενίσει αυτό που έχει μέσα του, θα το «εξουδετερώσει», θα εξαγνίσει, την πραγματική του σεξουαλική ταυτότητα. Στο επίπεδο της επικοινωνίας οι ενδοπροσωπικές και διαπροσωπικές συγκρούσεις, οι διχασμοί και οι ρήξεις καταλήγουν να είναι σε καθημερινή –πλέον- βάση. Ο άνθρωπος αυτό θεωρούσε, πίστευε το ότι ανήκωντας σε μία οικογένεια με σύζυγο και παιδιά θα λυτρωθεί, θα σωθεί από τις εσωτερικές του ενορμήσεις. Μάταια όμως, κάποιοι καταφέρνουν με ότι κόστος και να έχει αυτό, να προχωρήσουν με ειλικρίνεια στο παρακάτω παίρνοντας υπόψη το ρίσκο αυτής της κίνησης, ενώ άλλοι μένουν σε σχέσεις και γάμους που φαινομενικά συγκαλύπτουν τις ενορμήσεις τους, ζουν τα πάθη τους κρυφά, έχοντας «διπλή ζωή». Ευτυχώς για κάποιους σε αρκετές νέες μορφές οικογένειας που συναντάμε υπάρχει μία ομόφωνη συμφωνία σε βασικά ζητήματα προσανατολισμού ζωής ανάμεσα στους σημερινούς γονείς και τα παιδιά τους. Οπότε ολοένα και ο ομοφυλόφιλος δεν θα μπει στο στεγανό ενός γάμου μ’ έναν ετερόφυλο του, όπως γινόταν συνήθως παλιότερα και ιδιαίτερα σε κλειστές και μικρές κοινωνίες.

      Οι σημερινοί σύντροφοι αποδεσμεύονται ολοένα και πιο σταθερά από παλιές προκαταλήψεις και στασιμότητες, υποστηρίζουν τις επιλογές τους, τις σέβονται και διεκδικούν από τους άλλους παρόμοια στάση, κυρίως αποδοχής. Παρ’όλες τις δυσκολίες επικοινωνίας, οι σχέσεις γονέων και παιδιών φαίνεται να έχουν μετατραπεί σε λιγότερο συγκρουσιακές, αφήνοντας έτσι περιθώρια για προσωπικές αναζητήσεις.

      Κάποιος θα υποστηρίξει ότι αυτό δεν γίνεται εύκολα στα Ελληνικά δεδομένα και όμως, αρκετοί νέοι γονείς, διεκδικούν και προσπαθούν για την καλύτερη ισορροπημένη ψυχική ανάπτυξη του παιδιού τους, ακόμα και αν οι ίδιοι δεν πρεσβεύουν ή δεν συμφωνούν με τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις. Αρκετοί προτιμούν να μην ξέρουν. Ενώ θα ήθελαν να μαθαίνουν πως είναι το παιδί τους με το ταίρι του (ετερόφυλο), όταν υπάρχει ομοφυλοφιλία όμως, προτιμούν να απέχουν, ή να μην γνωρίζουν πολλά και έτσι προτιμούν να κρατούν μία διακριτική ισορροπία. Τα σημερινά παιδιά εκφράζουν μεγαλύτερη αποδοχή για τον αγώνα που κάνει ο γονιός τους να τους προσφέρουν τα μέσα εκείνα με τα οποία θα πορευτούν στην ζωή τους, τα υλικά αγαθά, την υποστήριξη, την αγάπη. (Κατάκη Χ. 1998) Σ’ ένα βαθμό τα παιδιά αυτά νιώθουν περισσότερο δυνατά και έτοιμα να «παλέψουν» για τα θέλω τους ακόμα και αν καταβάθος γνωρίζουν ότι κοινωνικά θα αντιμετωπίζουν απορρίψεις, κραυγαλεότητες, ρατσιστικές επιθέσεις και απορρίψεις. Ίσως και γ’ αυτό ένας μεγάλος αριθμός ομοφυλόφιλων μπαίνει στην διαδικασία να ζήσει ή έστω να δοκιμάσει έναν «άλλο τρόπο ζωής» πέραν αυτού που πρεσβεύει, να κάνει δηλαδή οικογένεια, να αποκτήσει παιδιά. Το να αμφιταλαντεύεται κανείς ανάμεσα σε δύο κόσμους, σε δύο ανάγκες, σε δύο ρόλους είναι αρκετά ψυχοφθόρο, ματαιωτικό και πολύ δύσκολο. Άνθρωποι που περνούν από προσωπική ανάλυση δέχονται πολύ πιο εύκολα την ανάγκη τους να ζήσουν την επιθυμία τους, την φύση τους, από άλλους που μένουν δέσμιοι για χρόνια στην φυλακή του μυαλού αλλά και της καρδιάς τους. Δεν μπορούμε ακόμη να υποστηρίξουμε ότι οι άντρες ομοφυλόφιλοι ή οι γυναίκες ομοφυλόφιλοι είναι εκείνοι που καταφέρνουν πιο εύκολα να δηλώσουν στον άλλον γονέα αυτή τους την φύση, είναι ακριβώς το ίδιο και για τα δύο φύλα.

      Η ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΥ ΓΟΝΕΑ

      Αρκετοί αναφέρουν ή ακόμα και κρίνουν τους ανθρώπους εκείνους που κάνουν οικογένεια, αποκτούν παιδιά και μετά χωρίζουν λόγω της ομοφυλοφιλίας τους. Είναι πολύ εύκολο να κρίνουμε και να καταδικάζουμε τους συνανθρώπους μας, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε, να εμβαθύνουμε και να δούμε ή να ακούσουμε αυτή την πλευρά ενός ανθρώπου, τι νιώθει, σε τι περιοριστικά όρια για χρόνια είχε θέσει την ζωή του, ή πόσο δύσκολο του είναι να αποδεχτεί κάτι που οι περισσότεροι γύρω του δεν θέλουν να ακούν.......και βέβαια ένας ομοφυλόφιλος γονέας δεν ανακαλύπτει «ξαφνικά» την σεξουαλική του ταυτότητα, την ήξερε και την ξέρει πάντα, πίστευε όμως ότι θα μπορούσε να ανήκει και σε μία νέα άλλη πραγματικότητα, εάν φεριπέιν ένας άντρας ανήκει σε ένα πλαίσιο με μία γυναίκα και παιδιά, ή μία γυναίκα ομοφυλόφιλή θα μπορούσε να ανήκει σε πλαίσιο με παιδιά και –άντρα- σύζυγο. Για τους ίδιους όταν θα το αποδεχτούν στον ίδιο τους τον εαυτό θεωρείτο μεγάλο έπαθλο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δίνουν αγώνα ζωής μέχρι να το καταφέρουν, διότι μην ξεχνάμε τα κοινωνικά στεγανά στα οποία εμπλέκονται πολλές φορές. Ο Θ. αναφέρει «Δεν είναι προτίμηση, είναι σεξουαλικός προσανατολισμός. Είναι πυξίδα. Η δικιά μου δείχνει σε αντίθετη κατεύθυνση». Ο Κρίστοφερ Χίτσενς κάποτε ανέφερε: «η ομοφυλοφιλία δεν είναι μια άλλη μορφή σεξ, είναι μια άλλη μορφή αγάπης». Μόλις το 1973 η American Psychological Association (Αμερικανική Ένωση Ψυχολογίας) αφαίρεσε την ομοφυλοφιλία από τον κατάλογο των ψυχικών ασθενειών, στον οποίο είχε προστεθεί λόγω της επικράτησης ισχυρών κοινωνικών και θρησκευτικών προκαταλήψεων. Σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες, η ομοφυλοφιλία δεν είναι ψυχική ασθένεια, επειδή οι άνθρωποι που αισθάνονται την έλξη για το ίδιο φύλο δεν μεταπίπτουν σε κατάσταση σύγχυσης ούτε γίνονται επικίνδυνοι για τους άλλους . Οι νέοι και όχι μόνο δίνουν ευκαιρίες στον εαυτό τους, δοκιμάζονται, πειραματίζονται, αποτυγχάνουν, απογοητεύονται αλλά ξαναπροσπαθούν, δεν παραιτούνται τόσο εύκολα. Αρκετοί ομόφυλοι δεν βιάζονται να ανακοινώνουν τις επιλογές τους, παίρνουν τον χρόνο τους, νιώθοντας ασφάλεια και σιγουριά στις δικές τους δυναμικές και όταν κρίνουν ότι είναι έτοιμοι τότε και μόνο τότε το ανακοινώνουν και βέβαια χωρίς να το κραυγάζουν. Υπάρχουν περιπτώσεις που όντως ο άλλος γονέας μπορεί να μην αντιληφθεί αυτή την νέα κατάσταση, μπορεί να έχει ενδείξεις απομάκρυνσης του συντρόφου του, αλλά σίγουρα αυτή η υπόθεση φαντάζει πολύ μακρινή. Είναι πολύ λεπτή η γραμμή και των δύο, στο πως θα το ανακοινώσει ο ομόφυλος γονέας, με τι τρόπο, αρχικά αποφεύγει την σύντροφο, ή τον σύντροφο εάν είναι ομόφυλη, η ερωτική επιθυμία μειώνεται κατά πολύ, απουσία πολλών ωρών από το σπίτι, έχει την ανάγκη να το μοιραστεί αλλά τους είναι αρκετά δύσκολο διότι φοβούνται την αντίδραση του άλλου γονέα. Πάντως στις περισσότερες περιπτώσεις το ξάφνιασμα είναι έντονο και μάλιστα αρκετοί χρειάζονται χρόνο για να το συνειδητοποιήσουν. Αισθάνονται ότι έχουν προδωθεί, ανησυχούν για την υγεία τους, για την προσβολή μεταδιδόμενων ασθενειών και τέλος εάν υπάρχουν παιδιά αισθάνονται άσχημα και πολύ περίεργα πώς αυτό μεταφέρεται ή ανακοινώνεται στα παιδιά. Οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη χρειάζεται χρόνος και από τις δύο μεριές για να μάθουν να ζουν πλέον μ’ αυτή την νέα πραγματικότητα. Μπορεί τον πρώτο καιρό να υπάρχει έντονη εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ τους, οι θέσεις τους να έχουν πάρει την μορφή του θύτη και του θύματος, ποιος είναι τι όμως;; Μπορεί η προδομένη σύζυγος από τον ομοφυλόφιλο γονέα να θεωρείται θύμα, είναι πάντα όμως;; Μήπως θύμα μπορεί να ένιωθε για χρόνια ο ομοφυλόφιλος γονέας μέσα στην ίδια του την ύπαρξη και την δυσκολία να αποδεχτεί την ίδια του την επιλογή;;;;

      Χρειάζονται ώρες και ώρες ατελείωτων συζητήσεων μεταξύ των δύο για το τι και πως θα πράξουν στο εξής. Εάν υπάρχουν παιδιά ο ομόφυλος γονέας αισθάνεται τύψεις και ένα βάρος απέναντι στα παιδιά του, αρκετοί μάλιστα περιμένουν αρκετά χρόνια μέχρι τα παιδιά τους μεγαλώσουν, ενηλικιωθούν και τους το ανακοινώσουν οι ίδιοι. Αρκετοί δεν το αναφέρουν ποτέ, σ’ αυτό συμμαχούν με τον άλλον γονέα ότι αυτό θα μείνει πάντα μεταξύ τους, σ’ αυτή την περίπτωση βέβαια το ρίσκο είναι έντονο και μεγάλο για το αν και πως μπορεί να το ανακαλύψει κάποια στιγμή το ενήλικο παιδί.

      ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ Ή ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΣ;

      Στο ερώτημα «Γεννιέμαι ή γίνομαι ομοφυλόφιλος», κανένας επιστήμονας δεν μπορεί να απαντήσει μέχρι σήμερα με σιγουριά. Δεν υπάρχει, δηλαδή, μια κοινή παραδοχή μεταξύ των ειδικών σχετικά με τους ακριβείς λόγους που ένας άνθρωπος αναπτύσσει ετεροσεξουαλικό ή ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό. Ο dr. Rahman έχει ειδικευτεί στην ψυχοβιολογία του ανθρώπινου σεξουαλικού προσανατολισμού. Αναφέρει: «Τα ευρήματα της μελέτης ήταν εντυπωσιακά. Μέχρι σήμερα, γνωρίζαμε τη “θηλυκή” πλευρά των γκέι ανδρών και την “ανδρική” των ομοφυλόφιλων γυναικών μέσα από τη συμπεριφορά τους και τις γνωστικές τους λειτουργίες. Τώρα, όμως, αυτό αποδεικνύεται και σε νευρολογικό επίπεδο. Όσο για τα συμπεράσματα σχετικά με την αμυγδαλή, τα θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικά, αφού η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου σχετίζεται με τις αντιδράσεις μας σε βασικά βιολογικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος (όπως η ερωτική έλξη για άτομα συγκεκριμένου φύλου). Πρέπει να τονιστεί, πάντως, ότι τα ευρήματα αυτά δεν σημαίνουν ότι οι γκέι άνδρες έχουν αποκλειστικά “θηλυκό” μυαλό και οι λεσβίες “ανδρικό”, αλλά αναφέρονται σε συγκεκριμένα μόνο σημεία του εγκεφάλου όπου μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Κατά πάσα πιθανότητα, στον εγκέφαλο των ομοφυλόφιλων υπάρχει ένας συνδυασμός “θηλυκών” και “αρσενικών” χαρακτηριστικών. Σε γενικές γραμμές, πιστεύω ότι η νέα αυτή μελέτη αποτελεί μια ακόμη ένδειξη ότι οι ομοφυλόφιλοι γεννιούνται και δεν γίνονται». Ωστόσο, οι Έλληνες επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το δείγμα των ατόμων που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα ήταν πολύ μικρό για να υπάρξουν ασφαλή συμπεράσματα. (πηγή:Vita. Gr Αντωνοπούλου Μ.) Θεωρούν, λοιπόν, ότι πρόκειται ουσιαστικά για μια παρατήρηση, η οποία χρειάζεται περαιτέρω μελέτη. Από την άλλη μεριά, οι ψυχίατροι θεωρούν την επίδραση των βιολογικών παραγόντων στον καθορισμό του σεξουαλικού προσανατολισμού ήσσονος σημασίας ή και ανύπαρκτη. Ακόμη, όμως, και αυτοί που δέχονται τη γενετική βάση της ομοφυλοφιλίας, δεν αρνούνται ότι το περιβάλλον παίζει καταλυτικό ρόλο. Οι περισσότεροι βασίζονται στις ψυχανα¬λυτικές θεωρίες που ερμηνεύουν την ομοφυλοφιλία ως συνέπεια του γυναικείου και ανδρικού προτύπου της μητέρας και του πατέρα μέσα στην οικογένεια. (πηγή: Vita.gr) Πάντως, αν και υπάρ¬χουν θεωρίες που προσπαθούν να συγκεκριμενοποιήσουν τους μηχανισμούς επίδρασης του περιβάλλοντος, το θέμα αποδεικνύεται εξαιρετικά πολύπλοκο για να διασαφηνιστεί.

      Απόψεις ορισμένων ομόφυλων για το πως ή όχι έχουν αποδεχτεί την φύση και τον εαυτό τους: η Μ. αναφέρει «Μεγάλωσα σε μια κλασική ελληνική οικογένεια. Ο πατέρας μου δούλευε, η μαμά μου ασχολούνταν με τα οικιακά. Στόχος τους ήταν να μεγαλώσουν παιδιά, να τους δώσουν μια καλή ανατροφή, να τα σπουδάσουν. Στο συγκεκριμένο θέμα έχουν παρωπίδες. Ακόμη και σήμερα, οι γονείς μου εξακολουθούν να αγνοούν τη διαφορετικότητά μου. Δεν έχω προσπαθήσει να τους «ανοιχτώ», γιατί ξέρω ότι δεν θα μπορέσουν να το δεχτούν. Θεωρώ σίγουρο ότι το έχουν καταλάβει, αλλά φοβούνται να το ακούσουν. Γι’ αυτό και δεν με ρώτησαν ποτέ. Ο αδερφός μου, που είναι στρέιτ, το ξέρει και δεν έχει κανένα πρόβλημα». Νιώθοντας αμηχανία ο Σ. αναφέρει: «Δεν διατυμπανίζω τη διαφορετικότητά μου, αλλά δεν την κρύβω όταν με ρωτήσουν. Στο εργασιακό μου περιβάλλον, δεν αντιμετώπισα ποτέ κανένα πρόβλημα. Η εξωτερική μου εμφάνιση, άλλωστε, δεν παραπέμπει στο στερεότυπο του ομοφυλόφιλου άνδρα, οπότε δεν έχω δυσκολευτεί ούτε στην κοινωνική μου ζωή. Παρ’ όλα αυτά, θα ήθελα να μπορώ να πιάνω το χέρι του συντρόφου μου περπατώντας στο δρόμο, χωρίς να νιώθω αμηχανία. Δεν το κάνω, γιατί ξέρω ότι θα γυρίσουν όλοι να μας κοιτάξουν». Τέλος για το θέμα της ομοφοβίας ο Κ. αναφέρει: «Αρνητικά σχόλια έχω ακούσει παντού. Στην αρχή νευρίαζα, τώρα πια δεν μου κάνει καμία αίσθηση. Δεν θέλω να λέω ψέματα στους γύρω μου, γι’ αυτό και αποκαλύπτω τη διαφορετικότητά μου, αν βέβαια ερωτηθώ. Κρύβοντας κανείς την προσωπική του ζωή, που είναι το μεγαλύτερο μέρος του εαυτού του, είναι σαν να στηρίζει ολόκληρη την εικόνα του σε ένα ψέμα».

      ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

      Σίγουρα λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψιν το ηλικιακό φάσμα στο οποίο κυμαίνονται τα παιδιά. Στις πολύ μικρές ηλικίες (προσχολική, σχολική) καλό είναι να αποφεύγεται να αναφερθεί η ακριβή αιτία του διαζυγίου, σ’ αυτή την φάση τα παιδιά αντιληπτικά και γνωστικά αδυνατούν να κατανοήσουν ορισμένες έννοιες, ταυτότητες και ορισμούς, Ο ομόφυλος γονιός παραμένει το ίδιο ακριβώς για το παιδί του, δεν έχει να κάνει η σεξουαλική ταυτότητα του γονέα με το ρόλο και την θέση του προς το παιδί του. Για την καλύτερη και κατάλληλη ισορροπία του παιδιού όταν ο άλλος γονέας άθελα του ή περικυκλωμένος από θυμό εκτοξεύει πυρά προς τον ομόφυλο γονέα μπροστά στο παιδί, αυτό να αποφεύγεται διότι μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Καλό είναι οι ενήλικοι γονείς ότι διαφορές ή θυμούς έχουν μεταξύ τους να τις επιλύσουν χωρίς να μπαίνει ως «αποδομπομπιαίος τράγος» το παιδί. Ανάλογα τι δίκτυο επικοινωνίας, ασφάλειας και εμπιστοσύνης έχει χτιστεί μεταξύ του παιδιού και του γονέα, αυτό θα καθορίσει και πως θα δεχτεί το μεγαλύτερο παιδί την επιλογή αυτή του γονιού. Οι μεγαλύτεροι έφηβοι μπορούν εύκολα να αντιληφθούν, να καταλάβουν τι γίνεται γύρω τους, ας μην ξεχνάμε ότι τα ερεθίσματα που έχουν γύρω τους είναι ποικίλα (ΜΜΕ, περιοδικά, ανοιχτές συζητήσεις, internet). Δεν μπορεί κανείς να ξεγελάσει ένα παιδί που έχει αντιληφθεί. Ας μην προσπαθήσει λοιπόν ο γονιός να κρυφτεί και να αποφύγει την αλήθεια του ακόμα και αν ξέρει εκ των προτέρων ότι διακυβεύεται μία πολύ σημαντική σχέση εκείνου και του παιδιού του. Μεταγενέστερα θα αποδειχτεί ότι άξιζε να υπάρχει απόλυτη ειλικρίνεια παρά να το αναιρεί και να αντιστέκεται σε μία πραγματικότητα που το παιδί του γνωρίζει. Προσπαθούμε να χτίζουμε γερές και υγιής σχέσεις με τους ανθρώπους και τα παιδιά μας, ακόμα και αν χρειαστεί για ένα διάστημα ο καθένας να παίρνει τον χρόνο του για το πως θα το χειριστεί μέσα του.

      Εκείνος που αντιστέκεται στην πραγματικότητα του άλλου, κυρίως φοβάται τον ίδιο του τον εαυτό, τα δικά του συναισθήματα απέναντι σε μία άλλη πραγματικότητα, σε μία αλήθεια.