Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013

«ΔΩΡΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΑ»

      Οι εορταστικές ημέρες των Χριστουγέννων φτάνουν η κάθε οικογένεια ετοιμάζει αυτόν τον ερχομό με τον δικό της μοναδικό τρόπο, μ’ εκείνον που νιώθει καλά, που της ταιριάζει κι μπορεί να υποστηρίξει. Σε κάθε σπίτι δεν παραλείπεται σχεδόν ποτέ να υπάρχει μία εορταστική ατμόσφαιρα, αυτό επιτυγχάνεται με τον στολισμό του σπιτιού, την προετοιμασία των εδεσμάτων, την γραφή των εορταστικών καρτών αλλά και την λίστα των δώρων.

      Το τελευταίο θέμα είναι κάτι που τα τελευταία χρόνια απασχολεί αρκετές Ελληνικές οικογένειες και δεν ξεχωρίζει πλέον οικονομικό ή κοινωνικό φάσμα. Η κοινωνία μας είναι γαλουχημένη να εκδηλώνει την αγάπη της, την φροντίδα και το νοιάξιμο της έντονα με την παροχή υλικών μέσων. Στην δεκαετία του ’90 και αρχές του 2000, η Ελληνική οικογένεια ήταν ο καθρέφτης του υπερκαταναλωτισμού. Η πραγματικότητα είναι ότι ποτέ άλλοτε δεν κυκλοφορούσαν στο εμπόριο, στα media τόσο πολλά υλικά αγαθά όσο σήμερα. Τα παιδιά είτε στο σπίτι τους, είτε από το σχολείο και τον περίγυρο τους λαμβάνουν πολλών ειδών μηνύματα από χιλιάδες νέα προϊόντα που κυκλοφορούν, λίγο πολύ κάθε παιδί «μπαίνει» στον πειρασμό να λαχταρήσει κάτι, να «ζηλέψει» να ποθήσει ακόμα και να διεκδικήσει. Στην ουσία δεν γνωρίζει τι είναι αυτό που ποθεί, ή που μπορεί να του χρησιμεύσει, αλλά του κινεί την περιέργεια και απλά το θέλει!!!! Υπάρχουν γονείς που νιώθουν ακόμα και πιστεύουν ότι δεν μπορούν να χαλιναγωγήσουν αυτή την μανία των παιδιών τους στο να αποκτήσουν τα πάντα. Ουσιαστικά ο παιδικός καταναλωτισμός αντικατροπτίζει μία κοινωνική πραγματικότητα, αυτό που ζούμε μέρα με την μέρα. Στο δια ταύτα λοιπόν, οι μέρες των Χριστουγέννων φτάνουν, οι γονείς αγωνιούν πως θα καταφέρουν ή θα μπορέσουν να φανούν ικανοί μπροστά στις προσδοκίες των παιδιών τους ή απαιτήσεις τους!!

      ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΖΗΤΟΥΝ Ή ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΘΕΛΟΥΝ ΣΥΝΕΧΩΣ ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ;;

      Αρκετοί Παιδοψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι το προφίλ ενός παιδιού αντικατροπτίζεται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό από το οικογενειακό πλαίσιο στο οποίο το ίδιο μεγαλώνει. Γονείς που έχουν την ανάγκη να «δίνουν» συνεχώς ύλη, αυτόματα θα μάθουν στα παιδιά τους να ζητούν και να διεκδικούν συνεχώς οτιδήποτε δουν και τους κάνει εντύπωση. Δεν αναφερόμαστε στις οικογένειες που έχουν την οικονομική άνεση και το κάνουν, διότι και σ’ αυτή την περίπτωση παιδιά που μεγαλώνουν σ’ ένα οικογενειακό περιβάλλον που τα εισοδηματικά κριτήρια των μεγάλων είναι σε αρκετά ευνοημένες συνθήκες, μεγαλώνοντας με άφθονη ύλη πλάι τους στερούνται άλλου είδους σχέσεων και ουσιαστικής επικοινωνίας και αυτό φαίνεται αργότερα στην ενήλικη πλέον ζωή. Τα παιδιά μαθαίνουν από τους γονείς τους, δεν ζητούν αν δεν τους δοθούν αντικείμενα, δεν γίνονται υπερβολικά εάν δεν έχουν μάθει στην υπερκατανάλωση και το πολύ. Εάν κάποιος παρατηρήσει γύρω του ακόμα και πριν γεννηθεί ένα παιδί γονείς και στενοί συγγενείς προσπαθούν να εφοδιαστούν οποιοδήποτε μέσο για να είναι το παιδί τους αυτάρκη και όλα αυτά βέβαια στην υπερβολή τους. Μοιάζει σαν να πιστεύουν οι μεγάλοι ότι το μικρό παιδάκι, το βρέφος θα τους αξιολογήσει, θα τους κρίνει θα τους αποδεχτεί ή όχι σύμφωνα με πόσα αντικείμενα έχει γύρω του!! Ποια είναι η θέση και η ευθύνη των γονέων;; Οι περισσότεροι λίγα χρόνια πριν λόγω πολλών επαγγελματικών υποχρεώσεων είχαν την τάση εξαιτίας έλλειψης χρόνου να προσπαθούν να αναπληρώσουν το συναισθηματικό κενό αγοράζοντας συνεχώς αντικείμενα. Το σύνδρομο της στέρησης και της υπερπροσφοράς είναι στοιχείο που χαρακτηρίζει έντονα την Ελληνική οικογένεια. Οι περισσότεροι σκέφτονταν ότι θέλουν να προσφέρουν τα πάντα επειδή δεν θέλουν να στερηθούν τα παιδιά τους όπως οι ίδιοι σε παρόμοιες ηλικίες!! Αυτή η σκέψη κινδυνολογεί. Υπάρχουν φορές που γονείς προσφέρουν πολλά πράγματα που ούτε καν τα έχει ζητήσει το παιδί τους μ’ αποτέλεσμα να του δημιουργούν αρκετή πίεση και μάλιστα ένα αίσθημα ενοχής σε μεγαλύτερες ηλικίες για το ότι πρέπει να δέχεται οτιδήποτε του δίνεται ακόμα και εάν δεν έχει ερωτηθεί. Υπάρχουν βέβαια και ορισμένες περιπτώσεις γονέων που δεν αγοράζουν τίποτα στο παιδί τους, φοβούμενοι μην κακομάθει, μία εντελώς ακραία αντιμετώπιση, αυτό που χρειάζεται είναι να τηρείται ένα μέτρο σε όλα και να αποφεύγονται οι ακραίες σκέψεις και ενέργειες.

      Στην νέα πραγματικότητα που βιώνει η Ελληνική κοινωνία έχει προστεθεί η μεγάλη αγωνία των γονέων στα δώρα που καλούνται να πάρουν για τα παιδιά τους. Ο κάθε γονιός θα χρειαστεί να εφεύρει νέους τρόπους και μέσα στο να έρθει κοντά με τις πραγματικές ανάγκες του παιδιού του ακόμα και αν χρειαστεί να κατασκευάσουν μαζί διάφορά είδη δώρων και να τα μοιράσουν ο ένας στον άλλον. Στις πιο μικρές ηλικίες νήπια ή προσχολικής ηλικίας, η φαντασία και το παιχνίδι είναι κάτι που κερδίζει και εντυπωσιάζει τους μικρούς μας φίλους. Αρκετές ημέρες πριν τα Χριστούγεννα μπορούν οι γονείς με τα παιδιά τους να βγουν βόλτα σ’ ένα πάρκο, σ’ ένα βουνό και να προμηθευτούν διάφορα υλικά της φύσης και να φτιάξουν όλοι μαζί ένα χειροποίητο δέντρο, ή να πρωτοτυπήσουν μαζί με μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά να φτιάξουν χειροποίητα δωράκια στολίζοντας τα με υλικά της φύσης. Ένας γονιός που δεν ενοχοποιείται εύκολα και δεν αγχώνεται πως «θα το πάρει το παιδί του» βρίσκει τρόπους και λύσεις πριν οικονομικής κρίσης αλλά και μετά και μαθαίνει την ιδέα της εφευρετικότητας και της έμπνευσης τόσο στον ίδιο όσο και στο παιδί του. Δεν βρίσκονται λύσεις, όταν ο νους σκαλώνει και περιτρυγιρίζεται γύρω από μόνο μία σκέψη «δεν θα τα καταφέρω, δεν είμαι ικανός ως γονιός να πάρω κάτι για το παιδί μου». Τα Χριστούγεννα είναι μία γιορτή που χρειάζεται το κάθε μέλος μιας οικογένειας να την βιώνει όμορφα, ευχάριστα και όχι με ενοχικά συναισθήματα. Γονείς και νονοί χρειάζεται να καταλάβουν ότι σημασία δεν έχει η ποσότητα και η ακρίβεια σε κάτι, αλλά η πράξη, η αγάπη και ο τρόπος που αυτό το κάτι δίνεται.

      ΚΑΙ ΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΕΝΤΟΝΑ ΤΙ ΚΑΝΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ;;

      Βέβαια μπορεί να υπάρχουν και τέτοιου είδους στιγμές σε ορισμένες οικογένειες, εάν κάποια παιδιά ζητούν με ένταση και επιμονή, ο γονιός εκείνο που μπορεί να κάνει άμεσα είναι να θέσει στο παιδί του να επιλέξει από μία λίστα που ο ίδιος ο γονιός θα έχει κάνει προηγουμένως μία έρευνα αγοράς και τιμών έτσι ώστε να μπορεί να πληρεί όλα τα βαλάντια. Παλιότερα αρκετοί γονείς αλλά και νονοί πήγαιναν με τα παιδιά τους ακόμα και προσχολικής ηλικίας να διαλέξει το παιδί το δώρο του από ένα κατάστημα. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι φυσικό να μην έχουν την αίσθηση του ακριβού ή του φθηνού και από την στιγμή που ορισμένοι παίρνουν το παιδί μαζί τους, είναι έτοιμοι για οτιδήποτε διαλέξει, ακόμα και εάν αυτό που επιλεχτεί φέρει σε δύσκολη θέση τον γονιό ή τον νονό. Μπορεί – όπως είπαμε και νωρίτερα- μέρα με την ημέρα οι νέες καταστάσεις και η πραγματικότητα να αλλάζουν, χρειάζεται όλοι να σκέφτονται πιο πρακτικά και ορθολογιστικά και σ’ αυτό δεν θα βγουν χαμένοι, αντί λοιπόν να έρχονται τα μικρά παιδιά μαζί με τους γονείς στα μαγαζιά και να επιλέγουν, να ρωτούν οι ίδιοι τι θα ήθελαν και ο γονιός να επιλέγει σύμφωνα με την οικονομική του ευχέρεια αυτό που μπορεί να υποστηρίξει την εκάστοτε στιγμή. Ας μην ανησυχούν οι γονείς το παιδί περιμένει την πράξη δεν αξιολογεί εάν είναι οικονομικά ακριβό ή όχι. Ακόμα και για τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας (σχολικής) μπορεί να γίνεται μία ποιο ώριμη συζήτηση από μεριάς των γονέων τι τους λείπει περισσότερο και θα ήθελαν να είχαν αυτές τις γιορτές, αυτό επιτυγχάνεται με την διαδικασία επιλογής τριών ή και παραπάνω επιλογών. Όταν υπάρχει αγάπη γύρω από μία οικογένεια, εκτιμιούνται πολύ οι τρυφερές πράξεις και όχι τα ακριβά δώρα. Τα παιδιά χρειάζονται ειλικρίνεια όχι μόνο στα λόγια αλλά κυρίως στις πράξεις από τους μεγαλύτερους τους. Δε χρειάζονται πάρτι και ακριβά ρεβεγιόν για να περάσει καλά μία οικογένεια. Μια βόλτα στα στολισμένα μαγαζιά, σπιτικά κουλουράκια και εδέσματα με την συμμετοχή των παιδιών είναι αρκετά για να περάσει ευχάριστα μία οικογένεια. Η περίοδος των διακοπών είναι μία ευκαιρία για διάλειμμα από την καθημερινότητα και τα προβλήματα. Η κάθε οικογένεια χρειάζεται να δίνει προσοχή στις ουσιαστικές και πραγματικές της ανάγκες, στοιχειά που δίνουν ηρεμία και φροντίδα στις μεταξύ τους σχέσεις.(Γκούντρα Δ.)

      ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Ο ΓΟΝΙΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΙΑ ΟΤΙ ΣΤΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ

      Εκείνο που ίσως ξεχνούν οι ενήλικοι και αγχώνονται στον βωμό του καταναλωτισμού είναι ότι για τα παιδιά, τα Χριστούγεννα ουσιαστικά είναι η αναβίωση ενός παραμυθιού, αρχίζουν και μπαίνουν σε κάτι μαγικό το οποίο οι ενήλικοι μπορεί πια να έχουν ξεχάσει ή να μην είναι πλέον σε θέση να αντιληφθούν. Ο στολισμός του δέντρου, τα κάλαντα, ο στολισμός των δρόμων, τα παραμύθια που έχουν ακούσει ή διαβάσει και μιλούν για χιονισμένα τοπία, ελάφια, έλκηθρα, ο ερχομός του πολυαγαπημένου Αι-Βασίλη με το σάκο με τα δώρα και η κάθοδός του από την καμινάδα του σπιτιού, είναι μόνο λίγα από τα στοιχεία της παραμυθένιας αυτής ατμόσφαιρας. Για τα παιδιά έχει μεγαλύτερη σημασία η διατήρηση αυτής της ατμόσφαιρας και η απολαβή χαράς μέσα από αυτή και όχι η απόκτηση ενός συγκεκριμένου τύπου δώρου. Εκείνα θέλουν κυρίως να μπουν και να απολαύσουν χαρούμενα το ωραίο αυτό παραμύθι. Οι γονείς χρειάζεται να έρθουν κοντά σ’ αυτή την ανάγκη του παιδιού. Στα μεγαλύτερα ηλικίας παιδιά που αυτό το παραμύθι έχει εξιδανικευτεί αρκετά πλέον στο μυαλό του οι γονείς αισθάνονται αμήχανα και ζορίζονται, θεωρούν ότι κάτι του στερούν και ότι δεν είναι ικανοί. Τα παιδιά δεν θέλουν να βλέπουν τους γονείς τους να είναι αδύναμοι και ότι δεν μπορούν αν ανταπεξέλθουν, μάλιστα υπάρχουν πολλά παιδιά σήμερα που είναι γνώστες της κατάστασης και από μόνα τους για να μην επιβαρύνουν τον γονιό τον απαλλάσσουν από την οποιαδήποτε υλική επιθυμία τους!!! Το παιδί δεν στερείται όταν έχει τον γονιό του πλάι του, όταν νιώθει δύναμη και ασφάλεια κοντά του. Η στενοχώρια και η αγωνία κυριαρχούν για κάθε μητέρα ή πατέρα που δεν μπορεί να προσφέρει στην οικογένειά του αυτά που επιθυμεί και νιώθει ότι στερείται εξαιτίας της έλλειψης χρημάτων. Όπως προαναφέρθηκε, η ουσία των εορτών για τα παιδιά εστιάζεται σε άλλους σημαντικούς παράγοντες οι οποίοι δεν απαιτούν σημαντικά έξοδα για να καλυφθούν. Τα Χριστούγεννα μπορούν να είναι δημιουργικά για τα παιδιά χωρίς φοβερά έξοδα. Η θλίψη εδώ έχει να κάνει περισσότερο με την απογοήτευση, -και δικαιολογημένη- των γονιών για την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης και το αδιέξοδο που οι ίδιοι βιώνουν. Ας μην σβήνει η ελπίδα, τα πάντα μπορούν να επιλυθούν και όλα καταφέρνονται κοιτώντας πάντα μπροστά με τις πραγματικές συνθήκες που βιώνει η κάθε μία οικογένεια

      ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

      Είτε τα παιδιά είτε οι ενήλικες αυτό που επιθυμούν περισσότερο και αποζητούν τις ημέρες των εορτών είναι να περνούν ευχάριστα μαζί με ανθρώπους αγαπημένους τους, να χαίρονται να είναι μαζί τους, να μοιράζονται μαζί τους, όχι ύλη, αλλά ουσιαστική σχέση και επικοινωνία. Μία όμορφη βόλτα, η συμμετοχή των μεγάλων στο παιχνίδι με το παιδί τους, είναι το μεγαλύτερο δώρο και για τις δύο πλευρές. Ο ενθουσιασμός των παιδιών όταν μοιράζονται τα παιδιά τα παιχνίδια τους με τους μεγάλους είναι έντονος και τον ζητούν. Αν παρατηρήσουμε ένα παιδί όταν παίρνει στα χέρια του ένα δώρο και το ξετυλίγει είναι τόσο ενθουσιασμένο που με το βλέμμα του αναζητά τον ενήλικα να είναι εκεί δίπλα μαζί του, αναζητά μία παρέα που θα ασχοληθούν όλοι μαζί με το καινούργιο του απόκτημα. Αυτό το δώρο μπορούν οι γονείς να το δώσουν στο παιδί τους. Την χαρά του ενθουσιασμού, εποικοδομητικό χρόνο μαζί τους, η χαρά σε αυτό το «μοίρασμα» είναι πολύ μεγάλη και η ευτυχία των παιδιών τότε γίνεται πραγματικά τεράστια. Το παιχνίδι αποτελεί για τα παιδιά μια μοναδική ευκαιρία για εξέλιξη και μάθηση καθώς μετατρέπει τα ερεθίσματα που εισπράττονται σε μια δική τους κατανοητή γλώσσα. Το παιχνίδι λοιπόν χρειάζεται να δραστηριοποιεί το παιδί και να το εμπλέκει σε αυτή τη διαδικασία, και όχι να είναι απλά εντυπωσιακό. Συχνά θα δούμε παιδιά να μην εντυπωσιάζονται εύκολα από ένα «μεγάλο δώρο» με εντυπωσιακό περυτίλιγμα, αλλά με κάτι μικρότερο, ή ενός απλού αντικειμένου, όπου εκείνος που θα του το δώσει θα του πει μία ιστορία για το αντικείμενο αυτό, θα χρησιμοποιήσει την φαντασία του ώστε να εντυπωσιάσει και ιντριγκάρει το παιδί. Αυτή η κατάσταση θα μαγέψει το παιδί το οποίο θα το ωθήσει να ασχοληθεί μαζί του, να παίξει και να εξερευνήσει όλα όσα άκουσε πριν από τον ενήλικα. Μπορεί να ασχοληθεί με τις ώρες με τα πιο απλά δώρα και αντικείμενα, όπως μια ξύλινη σφεντόνα, ένα μουσικό όργανο, ένα παράξενο και διαφορετικό αντικείμενο, ή οτιδήποτε άλλο ένας ενήλικας δεν θα του έδινε την πρέπουσα σημασία, το οποίο όμως τα μαγεύει περισσότερο και πολλές φορές εις βάρος ενός πιο ακριβού ή εμπορικού παιχνιδιού. Τα παιδιά αναγνωρίζουν την αξία ενός απλού δώρου που εξάπτει την φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Τα παιδιά προσαρμόζονται πολύ εύκολα και γρήγορα στις νέες συνθήκες, αυτό που λείπει ίσως από τους ενήλικες πλέον είναι η χαλαρότητα, η δημιουργικότητα και η φαντασία, στοιχεία που δεν κοστίζουν!!

      ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΡΟΠΟΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ Ο ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ;;

      Καταρχήν χρειάζεται σταθερότητα και σταδιακά βήματα στο πως θα προσεγγιστεί ένα παιδί, μπορούν οι γονείς να μιλούν με το παιδί τους και από κοινού να βλέπουν τις ανάγκες του παιδιού, ή τις ελλείψεις του στην παρούσα φάση. Εάν χρειάζεται πράγματα για να ικανοποιηθεί ο καταναλωτισμός του παιδιού είναι μία μεγάλη αφορμή για τον γονιό να κάνει κουβέντα μαζί του, για ποιο λόγο το έχει ανάγκη στην παρούσα φάση; Από εκείνα που ήδη έχει πως θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί;... κα. Τα παιδιά χρειάζεται να ξέρουν την αλήθεια, όταν γίνεται αποφυγή αυτής τα παιδιά παραπλανούνται και η ουσιαστική αξία και το μήνυμα του χρήματος και του καταναλωτισμού δεν μεταφέρεται στο παιδί (Καππάτου Α.). Μπορεί το παιδί να μπει στην διαδικασία της οργάνωσης να γράψει τι χρειάζεται και όταν έρθει η ώρα για να γίνει η αγορά να επιλέξει εκείνο που την συγκεκριμένη στιγμή του είναι περισσότερο χρήσιμο και πραγματικά του χρειάζεται. Εάν κάποιο παιδί δεν έχει συνηθίσει το μέτρο μέσα στην οικογένεια του μπορεί να θυμώσει ή να ενοχληθεί όταν ο ενήλικας του θέσει για πρώτη φορά μέτρο και όριο. Αυτό θα γίνεται μόνο στην αρχή, μετά θα συνηθίσει, το όριο βοηθά το παιδί στην σύνεση και στον προγραμματισμό του. Η αγορά των παιχνιδιών χρειάζεται να γίνεται με μεγάλη προσοχή από τους γονείς, να είναι αντικείμενα που βοηθούν στην ανάπτυξη της φαντασίας, στην δημιουργικότητα, στην εξερεύνηση, παιδαγωγικά παιχνίδια και όσο γίνεται περισσότερα ομαδικά παιχνίδια. Τέλος, είναι χρήσιμο να θυμούνται οι γονείς ότι κανένα αντικείμενο, καμία ύλη δεν υποκαταστά την σχέση με το παιδί. Η επαφή και η ουσιαστική σχέση «χτίζεται» με το απλό, το λίγο, το λιτό αλλά το αληθινό.

Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου 2013

ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ/ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΘΕΤΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ

      Η σχέση της νέας μητέρας με την μητέρα της και η οριοθέτηση της γιαγιάς προς το εγγόνι της συνάδουν και πολλές φορές πάνε μαζί. Το τι σχέση έχει κάποιος και συνεχίζει να έχει με τον γονιό του θα φανεί και θα βγει και στην σχέση που υπάρχει στην τρίτη γενιά δηλαδή στο εγγόνι. Φαίνεται να υπάρχουν αρκετά προσωπικά προβλήματα και θέματα μεταξύ της κόρης και της μητέρας όπου αυτό αρχίζει να είναι περισσότερο εμφανή στην εξέλιξη, στο μεγάλωμα και κατά πόσο επεμβαίνει ή παρεμβαίνει η γιαγιά στην ανατροφή και στην διαπαιδαγώγηση του εγγονού.

      Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΠΠΟΥΔΩΝ

      Οι γιαγιάδες και οι παππούδες αποτελούν ανεκτίμητη αξία για την ζωή ενός παιδιού. Οι ίδιοι λατρεύουν τα εγγόνια τους, χωρίς να υπάρχει από τα παιδάκια αντάλλαγμα, ή αργότερα να φέρουν καλούς βαθμούς και να είναι τα απόλυτα υπάκουα παιδιά. όταν απομακρυνθούν οι παππούδες από την ζωή των εγγονών στερούμε αρκετά από την ψυχή και των δύο. Παππούς και γιαγιά συμβάλλουν σημαντικά στην ευτυχία ενός παιδιού αλλά μπορούν επίσης, να παρεμβάλλονται σοβαρά στην εκπαίδευση του. Δεν χρειάζεται να ζητούν τίποτα, αλλά να προσφέρουν. Ακούγονται ιδανικά όλα αυτά;;; Και όμως με καλή και συνεχή προσπάθεια τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο, αρκεί οι νέοι γονείς να γνωρίζουν καλά τους γονείς τους, τις αδυναμίες τους, τα όρια τους και να υπάρχει μία ήρεμη επικοινωνιακή σχέση. Ακούμε πολύ συχνά αυτό στην πράξη να μην επιτυγχάνεται πάντα με επιτυχία και εδώ χρειάζεται ο νέος γονέας να πάρει την απόφαση τι κερδίζει και τι χάνει, εάν δηλαδή μπορεί να συνεργαστεί με τον μεγαλύτερο γονέα του (γιαγιά-παππού) ή όχι. Οι αραιές επισκέψεις και η περιστασιακή μακρύτερη παραμονή των παππούδων με τα παιδιά μπορεί αρκετές φορές να είναι περισσότερο εποικοδομητική και ωφέλιμη για την ψυχολογία ενός παιδιού από την συνεχή και καθημερινή επαφή. Αυτό κρατάει τα όρια μεταξύ και των τριών γενεών και αποφεύγονται οι συνεχείς καβγάδες και εντάσεις μεταξύ νέων και μεγαλύτερων γονέων. Σε ορισμένες συνθήκες ορισμένοι παππούδες μπορεί να υποχρεωθούν να αναλάβουν πατρικές ευθύνες και σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να φέρονται σαν ηλικιωμένοι γονείς που απέκτησαν στερνοπαίδια. Δυσκολία συνεννόησης μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα στους νέους γονείς και στους παππούδες όταν οι δεύτεροι επεμβαίνουν στην εκπαίδευση των εγγονιών τους και δυσκολεύονται να κρατήσουν μία κοινή γραμμή, την οποία την έχουν θέσει εξαρχής τα παιδιά τους. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν ζουν όλοι μαζί κάτω από την ίδια στέγη ή σε πάρα πολύ κοντινές αποστάσεις. Η παραδοσιακή ελληνική οικογένεια μέχρι και σήμερα τιμά αυτό το μοντέλο συγκατοίκησης για διάφορους και ποικίλους λόγους. Γονείς και παιδιά να μένουν φεριπείν όλοι στην ίδια πολυκατοικία, ή σε πολύ κοντινά σπίτια. Σε γενικότερες γραμμές παρατηρείται ότι η γιαγιά είναι εκείνη που παρεμβάλλεται περισσότερο στην ανατροφή του εγγονού απ’ ότι ο παππούς. Ο δεύτερος στέκεται πιο διακριτικά και συνεπής στον ρόλο και στην θέση του. Η γυναίκα-γιαγιά έχει ανάγκη και περισσότερο την τάση του ελέγχου και της χειριστικότητας, με κάποιον τρόπο φαίνεται ότι δυσκολεύεται ότι ο νέος γονιός έχει νέα θέση, άποψη, στάση διαπαιδαγώγησης προς το δικό του παιδί. Η γιαγιά ενδόμυχα πιστεύει ότι μόνο εκείνη τα ξέρει όλα καλά και τέλεια και σπεύδει να συμπληρώνει, ή να διορθώνει την κόρη, ή τον γιο της σ’οτιδήποτε έχει να κάνει με το μικρό παιδί. Ορισμένες φορές μπορεί κάποιος να συζητήσει με τους παππούδες και γιαγιάδες με περισσότερη επιτυχία απ’ ότι με τους γονείς. Ναι, μπορεί να συμβεί και αυτό. Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως δεν θα πρέπει να αναμιγνύονται καθόλου στην πραγματική εκπαίδευση όπου έχουν θέσει οι νέοι γονείς στο παιδί τους. Ας μην ξεχνούν ότι ο πρώτος ρόλος του παιδιού είναι εκείνος του γονιού και οι παππούδες καλύπτουν μία άλλη θέση δευτερεύουσα και χωρίς ευθύνες. Εκείνοι είχαν τον πρώτο ρόλο όταν μεγάλωναν τα δικά τους παιδιά τώρα ήρθε η ‘ώρα να παραδώσουν επάξια και με εμπιστοσύνη την σκυτάλη αυτή στα δικά τους παιδιά για να αναθρέψουν και να μεγαλώσουν τα μικρά τους παιδιά.

      ΟΤΑΝ Η ΓΙΑΓΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ

      Εδώ, όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή χρειάζεται από την μεριά της νέας μητέρας/γονιού να επιλέξει πως η ίδια θέλει να αναθρέψει και να μεγαλώσει το παιδί της και βέβαια να βρεθούν τρόποι και λύσεις που θα είναι προς όφελος της δικής της νέας οικογένειας. Πολλοί νέοι άνθρωποι στις ημέρες μας θεωρούν λόγω των πρακτικών τους καθημερινών δυσκολιών ότι δεν έχουν πολλές επιλογές ώστε να κρατήσει κάποιος το παιδί τους και να τους βοηθά, οπότε επιλέγουν την λύση – γιαγιά!! Στην περίπτωση όμως που η νέα μητέρα αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά δικά της θέματα με την μητέρα της και αυτό βγαίνει επάνω στο μικρότερο παιδί/εγγόνι όσο και να μην υπάρχει η κατάλληλη συνεργασία χρειάζεται ο νέος γονιός να εμπιστεύτεί τις δικές του δυναμικές, να απελευθερωθεί και να βρει μέσα και τρόπους όπου η ψυχική ηρεμία της ίδιας αλλά και η εξέλιξη του παιδιού θα συμβαδίζουν. Οι κόντρες των δύο πρώτων γενεών μπορεί να αποβούν μοιραίες στην τρίτη –γενιά- που συνήθως είναι τα μικρά παιδιά. Όποια διαφωνία ή διαφορά, ή ένταση, ή αρνητικό βίωμα και να υπάρχει με την γιαγιά, η νέα μητέρα χρειάζεται να επικεντρωθεί πλέον στην δική της οικογένεια είτε αυτή είναι μονογονεική είτε όχι. Πολλές φορές οι άνθρωποι θεωρούν ότι έχουν μόνο μία επιλογή γύρω τους και συνήθως αρπάζονται μόνο από αυτή, η οποία ξέρουν πολύ καλά ότι δεν είναι και ότι καλύτερο τελικά. Χρειάζεται οι ορίζοντες να ανοίγουν και να βλέπουμε πιο μακρινές λύσεις και διεξόδους, στην συγκεκριμένη περίπτωση, μπορεί η νέα μητέρα να ζητήσει την βοήθεια της από κάποιον άλλον παππού ή γιαγιά που πιστεύει ότι η επικοινωνία τους να είναι καλύτερη, ή να αποταθεί σ’ ένα κρατικό βρεφονηπιακό σταθμό, ακόμα υπάρχουν κάποιοι χώροι όπου αρκετοί νέοι εθελοντές με όρεξη και μεράκι φιλοξενούν σε ειδικά κατάλληλα εκπαιδευτικούς χώρους και φιλοξενούν τα παιδία για κάποιες ώρες όταν ο γονιός αδυνατεί να είναι μαζί του ορισμένες ώρες μέσα στην ημέρα. Για να δούμε όμως ότι υπάρχουν και επιπλέον λύσεις χρειάζεται να γίνει ένα ξεκαθάρισμα με αυτά που πονάνε από τα παλιά, δηλαδή τις αιχμηρές σχέσεις μεταξύ νεαρής μητέρας και της μεγαλύτερης μητέρας. Πλέον υπάρχει μία άλλη νέα ζωή που δεν χρειάζεται να είναι το αντικείμενο τω λαθών και των αρνητικών βιωμάτων των προηγούμενων γενεών.

      ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΟΙ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ/ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ

      Οι μεγαλύτεροι γονείς σαφώς έχουν μία περισσότερη πείρα επάνω τους όσον αφορά το μεγάλωμα των παιδιών τους. Κανείς δεν το αμφισβητεί αυτό. Οι παππούδες θεωρούν ότι τα παιδιά τους χρειάζονται πάντα την καθοδήγηση τους ακόμα και στην ανατροφή της νεότερης γενιάς δηλαδή των εγγονιών. Χρειάζεται εδώ οι μεγαλύτεροι γονείς να συνηδητοποήσουν ότι χρειάζεται να αφήσουν χώρο στα νέα παιδιά τους να μεγαλώσουν εκείνα τα δικά τους παιδιά και εκείνοι να παραμείνουν διακριτικά στον ρόλο του παππού και της γιαγιάς. Σήμερα οι νέοι έχουν μία διαφορετική τακτική από τις προηγούμενες γενιές όσον αφορά την διαπαιδαγώγηση των μικρών παιδιών τους. Οι σύγχρονοι ηλικιωμένοι φέρνουν μαζί τους την δική τους προσωπική ιστορία, την αγωγή που οι ίδιοι πήραν ή έδωσαν γεγονός που πολλές φορές τους εμποδίζει να εξελίσσονται τόσο γρήγορα ώστε να κατανοήσουν την ψυχολογία των σύγχρονων μητέρων και των παιδιών τους. Ορισμένες φορές και άθελα της η γιαγιά μπορεί υποσυνείδητα να αισθάνεται ζήλια για την ελευθερία που εξασφαλίζει στην νεαρή μητέρα ή για την ‘άνεση της, πράγμα που η ίδια είχε στερηθεί στα δικά της νεαρά χρόνια. Τότε είναι πολύ πιθανό, να αναζητήσει, να αναπληρώσει και να «πάρει στα χέρια της» όλη την κατεύθυνση του σπιτιού και το μεγάλωμα του εγγονού της. Οι εμπειρίες που θα μοιραστείτε μαζί με το εγγόνι είναι πολύ συχνά πιο ουσιαστικές και οι αναμνήσεις του θα κρατήσουν μια ζωή! Οι γιαγιάδες και οι παππούδες μπορούν κάλλιστα να το απολαύσουν και τα υπόλοιπα να τα αφήσουν στην θέση και στον ρόλο των παιδιών τους. Να είστε προσεκτική μην πέσετε στην παγίδα της υπερενθουσιώδης γιαγιάς. Προσπαθήστε να βοηθάτε περισσότερο τους νέους γονείς και όχι λιγότερο.

      Τι γίνεται με τις αραιές συναντήσεις των παππούδων με τα εγγόνια τους;; Σ΄αυτές τις περιπτώσεις όταν οι παππούδες ζουν πολύ μακριά και δεν έχουν συχνή επαφή με τα εγγόνια, ή οι σχέσεις παππούδων και νέων γονέων είναι αποστασιοποιημένες και διακριτικές ή απόμακρες υπάρχει η περίπτωση οι μεγαλύτεροι γονείς να μην γνωρίζουν βήμα προς βήμα την εξέλιξη των παιδιών αυτών, να αγνοούν τις συνήθειες τους, τον χαρακτήρα τους. Δεν γνωρίζουν τι περιθώρια ανοχής ή ανεξαρτησίας έχουν θέσει οι νέοι γονείς ώστε να ξέρουν και εκείνοι ποια τακτική θα ακολουθήσουν, εάν φεριπείν μπορούν να τους δίνουν λιχουδιές, κάθε πότε, σε τι ποσότητα, ή να τους αγοράζουν μικροπράγματα. Αρκετές φορές χάνεται η αυθόρμητη στάση προς τα εγγόνια που πολλές φορές φαίνεται να είναι ψεύτική ή επιτηδευμένη. Χρειάζεται οι παππούδες να σκέφτονται τρόπους έτσι ώστε να περνούν ποιοτικό χρόνο με τα εγγόνια τους. Τα παιδιά δεν χρειάζονται ποσότητα σε ύλη, αλλά ποιοτικό και ουσιαστικό χρόνο με τους άλλους.

      Τα παιδιά είναι πραγματικά έξυπνα. Εάν τα αγαπάτε μόνο όταν είναι ευγενικά, ήσυχα και στην καλύτερη φάση τους, θα το καταλάβουν αμέσως και θα γίνουν επιφυλακτικά. Είναι δική σας δουλειά να μείνετε σε επαφή με το εγγόνι σας. Αν περιμένετε να το κάνει αυτό, θα απογοητευτείτε. Τα μικρά παιδιά δεν σκέφτονται πώς να κρατήσουν αυτή την σχέση. Πρέπει εσείς να είστε πρόθυμοι γι’ αυτό. Είστε μία σημαντική διέξοδος για τα εγγόνια σας, διότι τους προσφέρεται μία εναλλακτική προοπτική από τους γονείς τους. Ακούστε τα με προσοχή και να τα ενθαρρύνετε να σας μιλούν όσο το δυνατόν περισσότερο.

      Στην περίπτωση για το εάν είναι θετικό να αλλάζει το παιδί χώρο και να πηγαίνει στο σπίτι της γιαγιάς;; Εάν είναι αυτό εφικτό και θεμιτό ειδικά στις μεγαλουπόλεις όπου ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός, καλό θα είναι το παιδί να παραμένει στον χώρο του και να το επισκέπτονται ή να έρχονται να μένουν μαζί του κάποιες ώρες οι παππούδες. Υπάρχει ένα πλεονέκτημα εδώ ότι το εγγόνι δεν αλλάζει χώρο, συνήθειες, περιβάλλον. Το μειονέκτημα βέβαια είναι ότι φέρνει πιο κοντά στην ζωή του νέου ζευγαριού και τις συνήθειες που έχει τον παππού και την γιαγιά, και εδώ χρειάζεται αρκετή προσπάθεια και από τις δύο γενιές να επέλθει ισορροπία και μέτρο. Αυτή η συνεχής παρουσία είναι συχνά η μεγαλύτερη πηγή συγκρούσεων που ακούγεται από τους γονείς, γ’ αυτό και οι δεύτεροι επιλέγουν να πηγαίνουν τα παιδιά τους στο σπίτι των παππούδων για να αποφύγουν αυτές τις τυχόν συγκρούσεις, ή εντάσεις με τους παππούδες.

      Είναι φυσικό και οι δύο πλευρές να θέλουν και να επιδιώκουν το καλύτερο δυνατό για να θεμελιώσουν όμορφες και υγιής βάσεις στις σχέσεις τους. Ορισμένες φορές μπορεί να κρίνεται απαραίτητο για να υπάρχει μία ομαλή και ώριμη εξέλιξη οι σχέσεις μεταξύ των γενεών να παραμένουν διακριτικές και η μία γενιά να σέβεται την άλλη ισάξια. Οι μεν νεότεροι να αποδέχονται και να σέβονται τον αγώνα των δικών τους γονέων αλλά και η μεγαλύτερη γενιά να δίνει χώρο και χρόνο στην δημιουργία μιας νέας εξελίξιμης σχέσης ζωής εκείνης των παιδιών τους και των εγγονιών τους.

Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013

ΠΑΡΑΛΗΡΗΤΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ

      Η παραληρητική ιδέα είναι ένα από τα βασικά συμπτώματα μίας έντονης ψυχωσικής κατάστασης. Δίνοντας μία αναλυτικότερη έννοια στην λέξη παραλήρημα, θα λέγαμε ότι είναι μία ανόητη φλυαρία. Πρωτοεμφανίζεται με την έννοια της παράκρουσης αλλά κυρίως του παραμιλητού. Στην σύγχρονη ελληνική ψυχιατρική χρησιμοποιείται με την έννοια του παραλογισμού, μιας ψευδαίσθησης – φαντασίωσης όπου το άτομο που την κάνει την πιστεύει και για εκείνον είναι πέρα για πέρα αληθινή. Πρόκειται για μία προσωπική φαντασίωση του ατόμου που βέβαια ο ίδιος πιστεύει ότι είναι αληθινή ενώ δεν συμβαίνει αυτό στην πραγματικότητα. Τέτοιες πεποιθήσεις αναφέρονται συνήθως στην ιδέα ότι κάποιος ή κάποιοι τους ενοχλούν με άδικες επικρίσεις ή απειλές, εδώ αναφερόμαστε στο παραλήρημα καταδίωξης. Ή στην ιδέα ότι κάποιοι προσπαθούν μέσα από κάποιο ισχυρό μέσο όπως τηλεόραση, εφημερίδα προσπαθούν να επηρεάσουν τα συναισθήματα τους, τις σκέψεις τους, εδώ μιλάμε για το παραλήρημα ελέγχου. Άλλα άτομα θεωρούν ότι είναι προικισμένα με κάποια μοναδική ιδιότητα, ή ενσαρκώνουν κάποια μοναδική ιστορική προσωπικότητα, εδώ αναφερόμαστε στο παραλήρημα μεγαλείου. Ή ότι συμβαίνει κάτι το ανεξήγητο ή καταστροφικό στο σώμα τους, στην υγεία τους, σωματικό παραλήρημα. Όλες αυτές οι εμμονές μπορεί να είναι οργανωμένες, ή και ανοργάνωτες, πολύπλοκες, λογικοφανείς ή εντελώς απίθανες και εξωπραγματικές.

      Η ύπαρξη του παραληρήματος υποδηλώνει μία ανασφάλεια του εγώ, το άτομο αισθάνεται ότι κινδυνεύει από κάποιον ή κάτι. Αντίθετα με τις εμμονές ενός ψυχαναγκαστικού ατόμου το παραλήρημα εμπλέκει το περιβάλλον με ένα τρόπο αρκετά ενεργητικό, συνήθως απειλητικό, κριτικό, ή υποτιμητικό. Σε πιο ήπιες καταστάσεις ή προτού το σύμπτωμα εξελιχθεί σε παραλήρημα καταδίωξης το άτομο μπορεί να πιστεύει ότι είναι το κέντρο της προσοχής κάποιων ορισμένων ατόμων οι οποίοι τον επικρίνουν, τον ειρωνεύονται παρά ότι σχεδιάζουν κάτι κακό εναντίον του. Συνήθως τέτοιες ιδέες καταδίωξης χαρακτηρίζονται από έντονη καχυποψία και ένα έντονο συναίσθημα προσωπικής ανασφάλειας. (Χαρτοκόλλης Π. 1991)

      ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΛΗΡΗΤΙΚΉΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ

      Η παραληρητική διαταραχή είναι κυρίως ψυχοκοινωνικής προέλευσης και συνήθως περιλαμβάνονται ιστορικό συναισθηματικής ή σωματικής κακοποίησης, μια υπερβολικά απαιτητική ή τελειοθηρική ανατροφή και δεν αναπτύσσεται η βασική εμπιστοσύνη, οπότε το άτομο πιστεύει ότι το περιβάλλον είναι συνεχώς εχθρικό και δυνητικά επικίνδυνο. Σε οικογένειες ασθενών με παραληρητική διαταραχή, μπορεί να υπάρχει μια ελαφρά αύξηση της καχυποψίας και της παραληρητικής σκέψης, όμως οι γενετικές μελέτες υποδηλώνουν ότι δεν είναι ούτε υπότυπος, ούτε πρόδρομο στάδιο της σχιζοφρένειας ή της διαταραχής της διάθεσης. (Γραμματικόπουλος Η. Ψυχίατρος) Τα άτομα σπάνια αρχίζουν θεραπεία αυτοβούλως, λόγω της καχυποψίας που τους διακρίνει, οπότε συνήθως φίλοι και συγγενείς που ανησυχούν, κινητοποιούνται οι ίδιοι για τον ενδιαφερόμενο. Η δημιουργία επαφής είναι δύσκολη και η εχθρότητα του ατόμου οφείλεται στο φόβο του (Γραμματικόπουλος Η. Ψυχίατρος). Οι έντονα διεγερτικοί ασθενείς μπορεί να χρειαστούν τη χορήγηση φαρμάκων, ενώ η νοσηλεία κρίνεται απαραίτητη όταν το άτομο δεν είναι σε θέση να ελέγξει τις αυτοκτονικές ή ανθρωποκτονικές του ενορμήσεις ή αν έχει μια ακραία παραληρητική ιδέα δηλητηρίασης, οπότε αρνείται τη λήψη τροφής.

      ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

      Οι διαταραχές του περιεχομένου της σκέψης αντανακλούν τις πεποιθήσεις, τις ιδέες, και τις ερμηνείες των ερεθισμάτων από τον ασθενή. Εδώ εντάσσονται οι παραληρηματικές ιδέες, ιδέες παθητικότητας ή επίδρασης και ιδέες αυτοαναφοράς ή συσχέτισης.

      Οι παραληρηματικές ιδέες εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία περιεχομένου, όπως αναφοράς, καταδίωξης, μεγαλομανίας, θρησκευτικές, υποχονδριακές, ερωτομανιακές, ζηλοτυπικές κ.α. Οι πιο συχνές όμως είναι αυτές της καταδίωξης και της αναφοράς. Η δομή τους είναι παρανοειδής, εξωπραγματική, υπερβολική, χωρίς καμία λογική επιχειρηματολογία. Επιπλέον, είναι συναισθηματικά φορτισμένες . Ο όρος «απώλεια των ορίων του εγώ», περιγράφει την απουσία της αίσθησης του σώματος, του νου και της επίδρασης του ατόμου, σε σχέση με αυτά των έμψυχων ή άψυχων όντων στο περιβάλλον του. Για παράδειγμα ο ασθενής μπορεί να πιστεύει ότι οι άλλοι γύρω του (π.χ: τηλεόραση) αναφέρονται σε αυτόν-ιδέες αναφοράς. Άλλα συμπτώματα της απώλειας των ορίων του εγώ είναι η αίσθηση ότι το άτομο έχει αποσυνδεθεί και συγχωνευθεί με ολόκληρο το σύμπαν ή έχει συγχωνευθεί σωματικά με ένα αντικείμενο του εξωτερικού κόσμου.

      Οι ιδέες αυτοαναφοράς ή συσχέτισης δίνουν την αίσθηση στο άτομο ότι αποτελεί το επίκεντρο περιβαλλοντικών ερεθισμάτων τα οποία αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Οι ιδέες παθητικότητας ή επίδρασης φέρνουν το άτομο να είναι παθητικός δέκτης, έρμαιο των εξωτερικών επιδράσεων που επιδρούν πάνω στην συμπεριφορά και την σκέψη του. Οι παραληρηματικές ιδέες στη σχιζοφρένεια είναι κατά κύριο λόγο πρωτογενείς στη προέλευσή τους και χαρακτηρίζονται από άμεση αποδοχή από το άτομο, από το απρόβλεπτο και ανεξήγητο της εμφάνισής τους την πρώτη φορά και το «αποκαλυπτικό» περιεχόμενό τους .

      Εκτός όμως από τις πρωτογενείς παραληρηματικές ιδέες υπάρχουν και οι δευτερογενείς, οι οποίες δεν αναδύονται αιφνίδια, αλλά αντίθετα το άτομο τις «χρησιμοποιεί» για να εξηγήσει τα παθολογικά του βιώματα (π.χ να εξηγήσει τις ακουστικές του ψευδαισθήσεις με την παραληρηματική ιδέα, χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας περίπτωσης είναι ο νομπελίστας Μαθηματικός John Nash) (Πηγή: Γεωργιάδου Π.)

      ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ

      Η συγκεκριμένη διαταραχή χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη παραληρητικών ιδεών διαφόρων τύπων - δίωξης, ζηλοτυπίας, ερωτομανίας, σωματικών, μεγαλείου κτλ., γι' αυτό προτιμήθηκε ο όρος παραληρητική διαταραχή κι όχι παρανοϊκή, όπως ήταν παλιότερα και που υπονοούσε την ύπαρξη μόνο παρανοϊκών ιδεών κυρίως δίωξης ή ζηλοτυπίας. Σύμφωνα με το DSM –IV (Μάνος Ν. 1997) τα διαγνωστικά κριτήρια της παραληρητικής διαταραχής είναι:

      1. Μη αλλόκοτες παραληρητικές ιδέες (αφορά καταστάσεις που συναντώνται στην πραγματική ζωή, όπως ότι το άτομο νιώθει ότι το παρακολουθούν, το δηλητηριάζουν, το μολύνουν, το αγαπούν από απόσταση ή ότι απατάται από τον σύντροφο του), διάρκειας τουλάχιστον ενός μήνα.       2. Πέρα από την επίδραση των παραληρητικών ιδεών ή τις συνέπειες τους, δεν υπάρχει αξιοσημείωτη έκπτωση λειτουργικότητας και η συμπεριφορά του ατόμου δεν είναι εμφανώς παράξενη ή αλλόκοτη.       3. Εάν τα επεισόδια διαταραχής της διάθεσης έχουν συμβεί ταυτόχρονα με τις παραληρητικές ιδέες η συνολική τους διάρκεια είναι βραχεία σε σχέση με την διάρκεια των παραληρητικών περιόδων       4. Η διαταραχή δεν οφείλεται στα άμεσα φυσιολογικά αποτελέσματα της δράσης μίας ουσίας (παράδειγμα κατάχρησης φαρμάκου, ψυχοτρόπων ουσιών) ή μίας γενικής ιατρικής κατάστασης (Μάνος Ν., 1997)

      Στις παραληρητικές ιδέες παρουσιάζονται οι παρακάτω μορφές/τύποι:

      Ερωτομανής Τύπος: παραληρητικές ιδέες ότι κάποιο άλλο άτομο, συνήθως ανώτερης (κοινωνικοοικονομικής) τάξης, είναι ερωτευμένο μαζί του.

      Τύπος Μεγαλείου: παραληρητικές ιδέες διογκωμένης προσωπικής αξίας, δύναμης, γνώσης, ταυτότητας ή ειδικής σχέσης με μια θεότητα ή διασημότητα.

      Τύπος Ζηλοτυπίας: παραληρητικές ιδέες ότι ο σεξουαλικός σύντροφος του ατόμου τον (την) απατά.

      Διωκτικός Τύπος: παραληρητικές ιδέες ότι το άτομο (ή κάποιος στον οποίο το άτομο είναι κοντά) αντιμετωπίζεται κακόβουλα κατά κάποιο τρόπο.

      Σωματικός Τύπος: παραληρητικές ιδέες ότι το άτομο έχει κάποιο σωματικό ελάττωμα ή κάποια γενική ιατρική κατάσταση.

      Μεικτός Τύπος: παραληρητικές ιδέες χαρακτηριστικές περισσότερων του ενός από τους παραπάνω τύπους, αλλά όπου δεν κυριαρχεί κάποιο θέμα .

Απροσδιόριστος Τύπος (Μάνος Ν., 1997)

      Η έναρξη της παραληρητικής διαταραχής συμβαίνει γενικά στην μέση ή όψιμη ηλικία. Άτομα με παρανοειδή, σχιζοειδή, ή αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν παραληρητική διαταραχή. Όσον αφορά την πορεία που μπορεί να έχει, αυτή ποικίλει. Μπορεί να είναι χρόνια με αυξομειώσεις, μπορεί πάλι να υπάρχουν περίοδοι ύφεσης και υποτροπών ή ύφεση χωρίς υποτροπή.

      ΘΕΡΑΠΕΙΑ

      Χρησιμοποιείται συνδυασμός ψυχοθεραπείας και αντιψυχωτικής αγωγής. Σε περιπτώσεις που το άτομο κινδυνεύει να γίνει βίαιο μπορεί και να νοσηλευθεί. Η Ψυχοθεραπεία βασίζεται στην δημιουργία εμπιστοσύνης μεταξύ του θεραπευτή και του θεραπευόμενου (ή ασθενή όπως χρησιμοποιούν οι περισσότεροι Ψυχίατροι). Ο θεραπευτής αποφεύγει να κρύβει πράγματα από τον θεραπευόμενο, όπως δηλαδή ότι δεν έχει επικοινωνία με τους συγγενείς του, ενώ έχει! Ο θεραπευτής οφείλει να είναι συνεπής στην ώρα των συναντήσεων του με τον ενδιαφερόμενο. Αρχικά ο θεραπευτής αποφεύγει να έρθει σε άμεση αντιπαράθεση με το εξωπραγματικό στοιχείο των παραληρητικών ιδεών του ατόμου, προσπαθεί μέσα από την ψυχοθεραπευτική σχέση να του δείξει πως οι ιδέες αυτές τον εμποδίζουν να ζήσει παραγωγικά, ποιες περιστάσεις προκαλούν ή εντείνουν την παρανοικότητα του, αλλά και ποιο σκοπό εξυπηρετούσαν αυτές οι παραληρητικές ιδέες. Η αντιψυχωτική αγωγή είναι αμφίβολο εάν μπορεί να εξαλείψει τις παραληρητικές ιδέες, μπορεί όμως να τις ελαττώσει. Συνδυασμός ήπιου αντιψυχωτικού – αντικαταθλιπτικού με Ψυχοθεραπεία μπορεί να βελτιώσει το άγχος, την δυσφορία και την κατάθλιψη και να ελλατώσει την ένταση των παραληρητικών ιδεών.

Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2013

«ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΑΠΟ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ»

      Οι παραδοσιακές ορθόδοξες μορφές οικογένειας πρέσβευαν με απόλυτη προσήλωση το μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας, πατέρας –μητέρα παιδιά. Θεωρείται βέβαια ότι αυτή η μορφή οικογένειας έχει υγιή στοιχεία από οποιαδήποτε άλλη μορφή οικογενειακού δεσμού. Ακόμα και αν μέσα σ’ ένα γάμο ο ένας από τους δύο (ή και οι δύο) δεν ένιωθαν ότι ανήκαν σ’ αυτή την σχέση και ήταν υποχρεωμένοι να κρατήσουν αυτά τα δεσμά «για πάντα», δεν υπήρχε η ελεύθερη βούληση και επιλογή του θέλω ή του επιθυμώ. Θύτες και θύματα μιας σχέσης γίνονταν ένα, οι ρόλοι και οι θέσεις μπερδεύονταν και ξεκάθαρη θέση δεν υπήρχε ποτέ. Άραγε μπορεί κάποιος να κάνει μία επιλογή και να αλλάξει μετά κατεύθυνση;;; Να θεωρεί ότι «πρέπει» να υποστηρίξει ένα μοντέλο αποδεκτής κοινωνικής ζωής ακόμα και αν δεν είναι σίγουρος/η ότι μπορεί να το υποστηρίξει;; Μπροστά από έναν φόβο κάποιος μπορεί απόλυτα παρορμητικά να «χάσει» την ουσία της δικής του ζωής, τις επιλογής του και να προβεί σε κατευθυντήριες που είναι κόντρα στα πιστεύω του, στα θέλω του ακόμα και στην ίδια του την φύση. Πολύ συχνά μπορεί όντως ένας ομοφυλόφιλος να νιώθει έτσι, παγιδευμένος στις νόρμες τις κοινωνίας στα στεγανά του «πρέπει», στην παγίδα της αρρώστιας του μυαλού ορισμένων, του κοινωνικού στιγματισμού και διασυρμού. Πως οδηγείται όμως ένας άνθρωπος να δυσκολεύεται να υποστηρίξει τις θέσεις του όποιες και να είναι αυτές ιδίως από την στιγμή που δεν βλάπτει κάποιον; Δεν πιστεύει στην αξία του, στον εαυτό του, νιώθει ότι δεν ανήκει, ζει για να φοβάται το οτιδήποτε και τον οποιονδήποτε!!

      Πλέον στις ημέρες μας οι ομοφυλόφιλοι έχουν αρχίσει να μην αποσιωπούν τις επιλογές τους. Διάφορες οργανώσεις, ομάδες, ΜΜΕ είναι «σύμμαχοι» αυτών των ανθρώπων, είναι δίπλα τους και οι ίδιοι νιώθουν προστασία και αποδοχή για αυτό που είναι Η αποδοχή είναι ζήτημα προσωπικής αξιοπρέπειας: Το «coming out» – όπως έχει επικρατήσει να λέγεται αγγλοσαξονικά η στιγμή της αποκάλυψης – αρχίζει πρώτα από τον εαυτό τους, για να φθάσει στους γονείς και τελικά στην κοινωνία, αλλά ο δρόμος δεν φαίνεται πάντα στρωμένος με ροδοπέταλα. Εν τω μεταξύ, ο Φίλιππος προσπαθούσε ως τα 20 του να δημιουργεί σχέσεις με γυναίκες: «Γιατί να προσπαθώ να αλλάξω; Γιατί να μη ζω καλά;». Το εκκλησιαστικό υπόβαθρο με το οποίο είχε μεγαλώσει δημιουργούσε μέσα του μια εσωτερική διαπάλη σχετικά με το «φυσιολογικό» στις ερωτικές σχέσεις και τον έπνιγε, όπως λέει, «σε έναν πέπλο αμαρτίας». Η στιγμή της αποκάλυψης ήρθε εν τέλει αυθόρμητα, μια μέρα δίπλα στη θάλασσα, όταν έπινε μπίρες με έναν φίλο του γιατρό: «Έφυγε ένα τεράστιο βάρος από μέσα μου και αυτή είναι μια ημέρα που θα θυμάμαι για πάντα». Ύστερα το αποκάλυψε και στην αδελφή του, «η οποία αποδείχθηκε πολύ υποστηρικτική, με βοήθησε». Αλλά, δυστυχώς, όχι στη μητέρα του, την οποία έχασε μόλις έφθασε στο κατώφλι της ενηλικίωσης, στα 18. Ο Κ. πιστεύει ότι οι γονείς είναι οι πρώτοι που το καταλαβαίνουν, αλλά οι τελευταίοι που το αναγνωρίζουν: «Μέχρι τώρα κλείνουν τα μάτια τους, στρουθοκαμηλίζουν». Δεν έχει μιλήσει ακόμη ανοιχτά μαζί τους: «Αν παντρευτώ, φαντάζομαι θα το μάθουν» προσθέτει με χιούμορ και αμέσως μετά εξηγεί: «Δεν τους περιφρονώ• θα τους το ανακοινώσω με την κατάλληλη αφορμή. Ωστόσο, είναι μάταιο γονείς και παιδιά να στενοχωριούνται για πράγματα που δεν αλλάζουν. Γονείς έχουν στείλει φίλους μου σε ψυχίατρο και σε παπάδες ή τους έχουν διώξει από το σπίτι» καταλήγει. Οι ίδιοι οι γονείς πολλές φορές υποστηρίζουν ότι γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα το ίδιο τους το παιδί. Ο γονιός ενός ομοφυλόφιλου ατόμου το γνωρίζει, αλλά δεν θέλει να το παραδεχτεί, όχι απαραίτητα να το αποδεχτεί ή να το κατανοήσει αλλά να το παραδεχτεί στον ίδιο του τον εαυτό. Είναι κάτι που απωθεί, που δεν θέλει να το δει κατάματα και το αποφεύγει, άρα λοιπόν αποφεύγει την φύση και την επιλογή του ίδιου του παιδιού του. Αρκετοί ομόφυλοι, άντρες ή γυναίκες μεγαλώνουν με μία διπλή διάσταση μέσα τους, την ανάγκη της επιθυμίας να έλκονται από άτομα του ιδίου φύλου, αλλά και τον πειραματισμό με ετερόφυλο ταίρι, κάποτε κάποιος είχε πει «Ποτέ δεν ξέρεις, μπορεί και να πετύχει, εάν παντρευτώ αυτή την γυναίκα, μπορεί να και να θεραπευτώ και να μη ξανανιώσω ‘έλξη για ομόφυλο μου!!». Η μη αποδοχή να μην αισθάνεται καλά ο καθένας με τον εαυτό του ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία, σε πολλά και διαφορετικά πράγματα, δεν επιτρέπεται εκείνο, δεν επιτρέπεται το άλλο, τι θα πουν οι άλλοι, είναι ντροπή......Φράσεις που όλοι λίγο πολύ ακούν στην καθημερινότητα τους και για κάποιον λόγο μένουν στο υποσυνείδητο και τις ακολουθούν και στην ενηλικίωση τους.

      ΟΙ ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

      Πλέον έχουμε περάσει σε διαφορετικές μορφές οικογένειας, οι μονογονεϊκες οικογένειες ολοένα και αυξάνονται, τα παιδιά μεγαλώνουν με ένα κύριο μόνο γονέα και άλλα παιδιά έχουν την δυνατότητα της επαφής με τον άλλον γονέα, ενώ άλλα όχι. Όχι τόσο στον Ελλαδικό χώρο όσο στο εξωτερικό συναντάμε οικογένειες ομοφύλων που επιλέγουν να συνθέσουν την οικογενειακή τους ευτυχία μ’ ένα παιδί. Ομόφυλα ζευγάρια, άντρες οι γυναίκες βιώνουν αυτή την πράξη ως ένδειξη απόλυτης αγάπης και αφοσίωσης, δεν έχει αποδειχτεί ακόμα και στα γραφεία των ειδικών ότι τα παιδιά ομόφυλων ζευγαριών παρουσιάζουν θέματα/προβλήματα στην ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη, αυτό θα θέλανε να υποστηρίζουν ίσως κάποιοι που είναι «φανατικοί» υποστηρικτές στην ομαλή ψυχική υγεία παιδιών με ετεροφυλόφιλους γονείς!

      Σύμφωνα με κοινωνιολογικές μελέτες η ευρεία οικογένεια αρχίζει ολοένα και συρρικνώνεται, ο παραδοσιακός τελετουργικός τρόπος ζωής μετατρέπεται σε νέες μορφές συνύπαρξης. Την πυρηνική οικογένεια, πρότυπο των οικογενειακών σχέσεων της μοντέρνας εποχής ολοένα και διαδέχεται μία άλλη μορφή οικογενειακής ζωής (Κατάκη Χ., 1998) Αυτή την αλλαγή δεν είναι όλοι έτοιμοι να την υποδεχτούν, να την καλωσορίσουν στην ζωή τους και κρατούν μεγάλη απόσταση ακούγοντας ότι οικογένειες δηλαδή ζευγάρια δεν ζουν πλέον μαζί. Παρατηρώντας στο σήμερα τις νέες οικογενειακές σχέσεις μπορεί να δει κανείς σημαντικές διαφοροποιήσεις από το παρελθόν τόσο στις σχέσεις των γονιών με τα παιδιά τους όσο και στις σχέσεις του ίδιου του ζευγαριού. Παρατηρούνται όμως κάποια ζητήματα που οι εξωτερικές επιρροές «καταφέρνουν» να γίνουν εσώτερες μέσα στο οικογενειακό κάστρο. Αναφερόμαστε συγκεκριμένα στην σεξουαλική επιλογή ενός από τους δύο γονείς. Τον ομοφυλόφιλο γονέα που για τον καθένα συντρέχουν διαφορετικοί λόγοι στο ότι επέλεξε να συμβιώσει ή να συμβιβαστεί (πολλές φορές) με ετεροφυλόφιλο του. Κάποιος που επιλέγει να ζήσει συμβατικά στην ζωή του παρ’ ότι η επιθυμία και η εσώτερη ανάγκη του είναι άλλη, δίνει διπλό αγώνα στο να κρατήσει σταθερό το οικοδόμημα της οικογενειακής στέγης του, επιλέγοντας να παντρευτεί, να κάνει παιδιά, διότι θεωρεί ότι έτσι θα εξευμενίσει αυτό που έχει μέσα του, θα το «εξουδετερώσει», θα εξαγνίσει, την πραγματική του σεξουαλική ταυτότητα. Στο επίπεδο της επικοινωνίας οι ενδοπροσωπικές και διαπροσωπικές συγκρούσεις, οι διχασμοί και οι ρήξεις καταλήγουν να είναι σε καθημερινή –πλέον- βάση. Ο άνθρωπος αυτό θεωρούσε, πίστευε το ότι ανήκωντας σε μία οικογένεια με σύζυγο και παιδιά θα λυτρωθεί, θα σωθεί από τις εσωτερικές του ενορμήσεις. Μάταια όμως, κάποιοι καταφέρνουν με ότι κόστος και να έχει αυτό, να προχωρήσουν με ειλικρίνεια στο παρακάτω παίρνοντας υπόψη το ρίσκο αυτής της κίνησης, ενώ άλλοι μένουν σε σχέσεις και γάμους που φαινομενικά συγκαλύπτουν τις ενορμήσεις τους, ζουν τα πάθη τους κρυφά, έχοντας «διπλή ζωή». Ευτυχώς για κάποιους σε αρκετές νέες μορφές οικογένειας που συναντάμε υπάρχει μία ομόφωνη συμφωνία σε βασικά ζητήματα προσανατολισμού ζωής ανάμεσα στους σημερινούς γονείς και τα παιδιά τους. Οπότε ολοένα και ο ομοφυλόφιλος δεν θα μπει στο στεγανό ενός γάμου μ’ έναν ετερόφυλο του, όπως γινόταν συνήθως παλιότερα και ιδιαίτερα σε κλειστές και μικρές κοινωνίες.

      Οι σημερινοί σύντροφοι αποδεσμεύονται ολοένα και πιο σταθερά από παλιές προκαταλήψεις και στασιμότητες, υποστηρίζουν τις επιλογές τους, τις σέβονται και διεκδικούν από τους άλλους παρόμοια στάση, κυρίως αποδοχής. Παρ’όλες τις δυσκολίες επικοινωνίας, οι σχέσεις γονέων και παιδιών φαίνεται να έχουν μετατραπεί σε λιγότερο συγκρουσιακές, αφήνοντας έτσι περιθώρια για προσωπικές αναζητήσεις.

      Κάποιος θα υποστηρίξει ότι αυτό δεν γίνεται εύκολα στα Ελληνικά δεδομένα και όμως, αρκετοί νέοι γονείς, διεκδικούν και προσπαθούν για την καλύτερη ισορροπημένη ψυχική ανάπτυξη του παιδιού τους, ακόμα και αν οι ίδιοι δεν πρεσβεύουν ή δεν συμφωνούν με τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις. Αρκετοί προτιμούν να μην ξέρουν. Ενώ θα ήθελαν να μαθαίνουν πως είναι το παιδί τους με το ταίρι του (ετερόφυλο), όταν υπάρχει ομοφυλοφιλία όμως, προτιμούν να απέχουν, ή να μην γνωρίζουν πολλά και έτσι προτιμούν να κρατούν μία διακριτική ισορροπία. Τα σημερινά παιδιά εκφράζουν μεγαλύτερη αποδοχή για τον αγώνα που κάνει ο γονιός τους να τους προσφέρουν τα μέσα εκείνα με τα οποία θα πορευτούν στην ζωή τους, τα υλικά αγαθά, την υποστήριξη, την αγάπη. (Κατάκη Χ. 1998) Σ’ ένα βαθμό τα παιδιά αυτά νιώθουν περισσότερο δυνατά και έτοιμα να «παλέψουν» για τα θέλω τους ακόμα και αν καταβάθος γνωρίζουν ότι κοινωνικά θα αντιμετωπίζουν απορρίψεις, κραυγαλεότητες, ρατσιστικές επιθέσεις και απορρίψεις. Ίσως και γ’ αυτό ένας μεγάλος αριθμός ομοφυλόφιλων μπαίνει στην διαδικασία να ζήσει ή έστω να δοκιμάσει έναν «άλλο τρόπο ζωής» πέραν αυτού που πρεσβεύει, να κάνει δηλαδή οικογένεια, να αποκτήσει παιδιά. Το να αμφιταλαντεύεται κανείς ανάμεσα σε δύο κόσμους, σε δύο ανάγκες, σε δύο ρόλους είναι αρκετά ψυχοφθόρο, ματαιωτικό και πολύ δύσκολο. Άνθρωποι που περνούν από προσωπική ανάλυση δέχονται πολύ πιο εύκολα την ανάγκη τους να ζήσουν την επιθυμία τους, την φύση τους, από άλλους που μένουν δέσμιοι για χρόνια στην φυλακή του μυαλού αλλά και της καρδιάς τους. Δεν μπορούμε ακόμη να υποστηρίξουμε ότι οι άντρες ομοφυλόφιλοι ή οι γυναίκες ομοφυλόφιλοι είναι εκείνοι που καταφέρνουν πιο εύκολα να δηλώσουν στον άλλον γονέα αυτή τους την φύση, είναι ακριβώς το ίδιο και για τα δύο φύλα.

      Η ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΥ ΓΟΝΕΑ

      Αρκετοί αναφέρουν ή ακόμα και κρίνουν τους ανθρώπους εκείνους που κάνουν οικογένεια, αποκτούν παιδιά και μετά χωρίζουν λόγω της ομοφυλοφιλίας τους. Είναι πολύ εύκολο να κρίνουμε και να καταδικάζουμε τους συνανθρώπους μας, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε, να εμβαθύνουμε και να δούμε ή να ακούσουμε αυτή την πλευρά ενός ανθρώπου, τι νιώθει, σε τι περιοριστικά όρια για χρόνια είχε θέσει την ζωή του, ή πόσο δύσκολο του είναι να αποδεχτεί κάτι που οι περισσότεροι γύρω του δεν θέλουν να ακούν.......και βέβαια ένας ομοφυλόφιλος γονέας δεν ανακαλύπτει «ξαφνικά» την σεξουαλική του ταυτότητα, την ήξερε και την ξέρει πάντα, πίστευε όμως ότι θα μπορούσε να ανήκει και σε μία νέα άλλη πραγματικότητα, εάν φεριπέιν ένας άντρας ανήκει σε ένα πλαίσιο με μία γυναίκα και παιδιά, ή μία γυναίκα ομοφυλόφιλή θα μπορούσε να ανήκει σε πλαίσιο με παιδιά και –άντρα- σύζυγο. Για τους ίδιους όταν θα το αποδεχτούν στον ίδιο τους τον εαυτό θεωρείτο μεγάλο έπαθλο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δίνουν αγώνα ζωής μέχρι να το καταφέρουν, διότι μην ξεχνάμε τα κοινωνικά στεγανά στα οποία εμπλέκονται πολλές φορές. Ο Θ. αναφέρει «Δεν είναι προτίμηση, είναι σεξουαλικός προσανατολισμός. Είναι πυξίδα. Η δικιά μου δείχνει σε αντίθετη κατεύθυνση». Ο Κρίστοφερ Χίτσενς κάποτε ανέφερε: «η ομοφυλοφιλία δεν είναι μια άλλη μορφή σεξ, είναι μια άλλη μορφή αγάπης». Μόλις το 1973 η American Psychological Association (Αμερικανική Ένωση Ψυχολογίας) αφαίρεσε την ομοφυλοφιλία από τον κατάλογο των ψυχικών ασθενειών, στον οποίο είχε προστεθεί λόγω της επικράτησης ισχυρών κοινωνικών και θρησκευτικών προκαταλήψεων. Σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες, η ομοφυλοφιλία δεν είναι ψυχική ασθένεια, επειδή οι άνθρωποι που αισθάνονται την έλξη για το ίδιο φύλο δεν μεταπίπτουν σε κατάσταση σύγχυσης ούτε γίνονται επικίνδυνοι για τους άλλους . Οι νέοι και όχι μόνο δίνουν ευκαιρίες στον εαυτό τους, δοκιμάζονται, πειραματίζονται, αποτυγχάνουν, απογοητεύονται αλλά ξαναπροσπαθούν, δεν παραιτούνται τόσο εύκολα. Αρκετοί ομόφυλοι δεν βιάζονται να ανακοινώνουν τις επιλογές τους, παίρνουν τον χρόνο τους, νιώθοντας ασφάλεια και σιγουριά στις δικές τους δυναμικές και όταν κρίνουν ότι είναι έτοιμοι τότε και μόνο τότε το ανακοινώνουν και βέβαια χωρίς να το κραυγάζουν. Υπάρχουν περιπτώσεις που όντως ο άλλος γονέας μπορεί να μην αντιληφθεί αυτή την νέα κατάσταση, μπορεί να έχει ενδείξεις απομάκρυνσης του συντρόφου του, αλλά σίγουρα αυτή η υπόθεση φαντάζει πολύ μακρινή. Είναι πολύ λεπτή η γραμμή και των δύο, στο πως θα το ανακοινώσει ο ομόφυλος γονέας, με τι τρόπο, αρχικά αποφεύγει την σύντροφο, ή τον σύντροφο εάν είναι ομόφυλη, η ερωτική επιθυμία μειώνεται κατά πολύ, απουσία πολλών ωρών από το σπίτι, έχει την ανάγκη να το μοιραστεί αλλά τους είναι αρκετά δύσκολο διότι φοβούνται την αντίδραση του άλλου γονέα. Πάντως στις περισσότερες περιπτώσεις το ξάφνιασμα είναι έντονο και μάλιστα αρκετοί χρειάζονται χρόνο για να το συνειδητοποιήσουν. Αισθάνονται ότι έχουν προδωθεί, ανησυχούν για την υγεία τους, για την προσβολή μεταδιδόμενων ασθενειών και τέλος εάν υπάρχουν παιδιά αισθάνονται άσχημα και πολύ περίεργα πώς αυτό μεταφέρεται ή ανακοινώνεται στα παιδιά. Οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη χρειάζεται χρόνος και από τις δύο μεριές για να μάθουν να ζουν πλέον μ’ αυτή την νέα πραγματικότητα. Μπορεί τον πρώτο καιρό να υπάρχει έντονη εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ τους, οι θέσεις τους να έχουν πάρει την μορφή του θύτη και του θύματος, ποιος είναι τι όμως;; Μπορεί η προδομένη σύζυγος από τον ομοφυλόφιλο γονέα να θεωρείται θύμα, είναι πάντα όμως;; Μήπως θύμα μπορεί να ένιωθε για χρόνια ο ομοφυλόφιλος γονέας μέσα στην ίδια του την ύπαρξη και την δυσκολία να αποδεχτεί την ίδια του την επιλογή;;;;

      Χρειάζονται ώρες και ώρες ατελείωτων συζητήσεων μεταξύ των δύο για το τι και πως θα πράξουν στο εξής. Εάν υπάρχουν παιδιά ο ομόφυλος γονέας αισθάνεται τύψεις και ένα βάρος απέναντι στα παιδιά του, αρκετοί μάλιστα περιμένουν αρκετά χρόνια μέχρι τα παιδιά τους μεγαλώσουν, ενηλικιωθούν και τους το ανακοινώσουν οι ίδιοι. Αρκετοί δεν το αναφέρουν ποτέ, σ’ αυτό συμμαχούν με τον άλλον γονέα ότι αυτό θα μείνει πάντα μεταξύ τους, σ’ αυτή την περίπτωση βέβαια το ρίσκο είναι έντονο και μεγάλο για το αν και πως μπορεί να το ανακαλύψει κάποια στιγμή το ενήλικο παιδί.

      ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ Ή ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΣ;

      Στο ερώτημα «Γεννιέμαι ή γίνομαι ομοφυλόφιλος», κανένας επιστήμονας δεν μπορεί να απαντήσει μέχρι σήμερα με σιγουριά. Δεν υπάρχει, δηλαδή, μια κοινή παραδοχή μεταξύ των ειδικών σχετικά με τους ακριβείς λόγους που ένας άνθρωπος αναπτύσσει ετεροσεξουαλικό ή ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό. Ο dr. Rahman έχει ειδικευτεί στην ψυχοβιολογία του ανθρώπινου σεξουαλικού προσανατολισμού. Αναφέρει: «Τα ευρήματα της μελέτης ήταν εντυπωσιακά. Μέχρι σήμερα, γνωρίζαμε τη “θηλυκή” πλευρά των γκέι ανδρών και την “ανδρική” των ομοφυλόφιλων γυναικών μέσα από τη συμπεριφορά τους και τις γνωστικές τους λειτουργίες. Τώρα, όμως, αυτό αποδεικνύεται και σε νευρολογικό επίπεδο. Όσο για τα συμπεράσματα σχετικά με την αμυγδαλή, τα θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικά, αφού η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου σχετίζεται με τις αντιδράσεις μας σε βασικά βιολογικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος (όπως η ερωτική έλξη για άτομα συγκεκριμένου φύλου). Πρέπει να τονιστεί, πάντως, ότι τα ευρήματα αυτά δεν σημαίνουν ότι οι γκέι άνδρες έχουν αποκλειστικά “θηλυκό” μυαλό και οι λεσβίες “ανδρικό”, αλλά αναφέρονται σε συγκεκριμένα μόνο σημεία του εγκεφάλου όπου μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Κατά πάσα πιθανότητα, στον εγκέφαλο των ομοφυλόφιλων υπάρχει ένας συνδυασμός “θηλυκών” και “αρσενικών” χαρακτηριστικών. Σε γενικές γραμμές, πιστεύω ότι η νέα αυτή μελέτη αποτελεί μια ακόμη ένδειξη ότι οι ομοφυλόφιλοι γεννιούνται και δεν γίνονται». Ωστόσο, οι Έλληνες επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το δείγμα των ατόμων που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα ήταν πολύ μικρό για να υπάρξουν ασφαλή συμπεράσματα. (πηγή:Vita. Gr Αντωνοπούλου Μ.) Θεωρούν, λοιπόν, ότι πρόκειται ουσιαστικά για μια παρατήρηση, η οποία χρειάζεται περαιτέρω μελέτη. Από την άλλη μεριά, οι ψυχίατροι θεωρούν την επίδραση των βιολογικών παραγόντων στον καθορισμό του σεξουαλικού προσανατολισμού ήσσονος σημασίας ή και ανύπαρκτη. Ακόμη, όμως, και αυτοί που δέχονται τη γενετική βάση της ομοφυλοφιλίας, δεν αρνούνται ότι το περιβάλλον παίζει καταλυτικό ρόλο. Οι περισσότεροι βασίζονται στις ψυχανα¬λυτικές θεωρίες που ερμηνεύουν την ομοφυλοφιλία ως συνέπεια του γυναικείου και ανδρικού προτύπου της μητέρας και του πατέρα μέσα στην οικογένεια. (πηγή: Vita.gr) Πάντως, αν και υπάρ¬χουν θεωρίες που προσπαθούν να συγκεκριμενοποιήσουν τους μηχανισμούς επίδρασης του περιβάλλοντος, το θέμα αποδεικνύεται εξαιρετικά πολύπλοκο για να διασαφηνιστεί.

      Απόψεις ορισμένων ομόφυλων για το πως ή όχι έχουν αποδεχτεί την φύση και τον εαυτό τους: η Μ. αναφέρει «Μεγάλωσα σε μια κλασική ελληνική οικογένεια. Ο πατέρας μου δούλευε, η μαμά μου ασχολούνταν με τα οικιακά. Στόχος τους ήταν να μεγαλώσουν παιδιά, να τους δώσουν μια καλή ανατροφή, να τα σπουδάσουν. Στο συγκεκριμένο θέμα έχουν παρωπίδες. Ακόμη και σήμερα, οι γονείς μου εξακολουθούν να αγνοούν τη διαφορετικότητά μου. Δεν έχω προσπαθήσει να τους «ανοιχτώ», γιατί ξέρω ότι δεν θα μπορέσουν να το δεχτούν. Θεωρώ σίγουρο ότι το έχουν καταλάβει, αλλά φοβούνται να το ακούσουν. Γι’ αυτό και δεν με ρώτησαν ποτέ. Ο αδερφός μου, που είναι στρέιτ, το ξέρει και δεν έχει κανένα πρόβλημα». Νιώθοντας αμηχανία ο Σ. αναφέρει: «Δεν διατυμπανίζω τη διαφορετικότητά μου, αλλά δεν την κρύβω όταν με ρωτήσουν. Στο εργασιακό μου περιβάλλον, δεν αντιμετώπισα ποτέ κανένα πρόβλημα. Η εξωτερική μου εμφάνιση, άλλωστε, δεν παραπέμπει στο στερεότυπο του ομοφυλόφιλου άνδρα, οπότε δεν έχω δυσκολευτεί ούτε στην κοινωνική μου ζωή. Παρ’ όλα αυτά, θα ήθελα να μπορώ να πιάνω το χέρι του συντρόφου μου περπατώντας στο δρόμο, χωρίς να νιώθω αμηχανία. Δεν το κάνω, γιατί ξέρω ότι θα γυρίσουν όλοι να μας κοιτάξουν». Τέλος για το θέμα της ομοφοβίας ο Κ. αναφέρει: «Αρνητικά σχόλια έχω ακούσει παντού. Στην αρχή νευρίαζα, τώρα πια δεν μου κάνει καμία αίσθηση. Δεν θέλω να λέω ψέματα στους γύρω μου, γι’ αυτό και αποκαλύπτω τη διαφορετικότητά μου, αν βέβαια ερωτηθώ. Κρύβοντας κανείς την προσωπική του ζωή, που είναι το μεγαλύτερο μέρος του εαυτού του, είναι σαν να στηρίζει ολόκληρη την εικόνα του σε ένα ψέμα».

      ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

      Σίγουρα λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψιν το ηλικιακό φάσμα στο οποίο κυμαίνονται τα παιδιά. Στις πολύ μικρές ηλικίες (προσχολική, σχολική) καλό είναι να αποφεύγεται να αναφερθεί η ακριβή αιτία του διαζυγίου, σ’ αυτή την φάση τα παιδιά αντιληπτικά και γνωστικά αδυνατούν να κατανοήσουν ορισμένες έννοιες, ταυτότητες και ορισμούς, Ο ομόφυλος γονιός παραμένει το ίδιο ακριβώς για το παιδί του, δεν έχει να κάνει η σεξουαλική ταυτότητα του γονέα με το ρόλο και την θέση του προς το παιδί του. Για την καλύτερη και κατάλληλη ισορροπία του παιδιού όταν ο άλλος γονέας άθελα του ή περικυκλωμένος από θυμό εκτοξεύει πυρά προς τον ομόφυλο γονέα μπροστά στο παιδί, αυτό να αποφεύγεται διότι μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Καλό είναι οι ενήλικοι γονείς ότι διαφορές ή θυμούς έχουν μεταξύ τους να τις επιλύσουν χωρίς να μπαίνει ως «αποδομπομπιαίος τράγος» το παιδί. Ανάλογα τι δίκτυο επικοινωνίας, ασφάλειας και εμπιστοσύνης έχει χτιστεί μεταξύ του παιδιού και του γονέα, αυτό θα καθορίσει και πως θα δεχτεί το μεγαλύτερο παιδί την επιλογή αυτή του γονιού. Οι μεγαλύτεροι έφηβοι μπορούν εύκολα να αντιληφθούν, να καταλάβουν τι γίνεται γύρω τους, ας μην ξεχνάμε ότι τα ερεθίσματα που έχουν γύρω τους είναι ποικίλα (ΜΜΕ, περιοδικά, ανοιχτές συζητήσεις, internet). Δεν μπορεί κανείς να ξεγελάσει ένα παιδί που έχει αντιληφθεί. Ας μην προσπαθήσει λοιπόν ο γονιός να κρυφτεί και να αποφύγει την αλήθεια του ακόμα και αν ξέρει εκ των προτέρων ότι διακυβεύεται μία πολύ σημαντική σχέση εκείνου και του παιδιού του. Μεταγενέστερα θα αποδειχτεί ότι άξιζε να υπάρχει απόλυτη ειλικρίνεια παρά να το αναιρεί και να αντιστέκεται σε μία πραγματικότητα που το παιδί του γνωρίζει. Προσπαθούμε να χτίζουμε γερές και υγιής σχέσεις με τους ανθρώπους και τα παιδιά μας, ακόμα και αν χρειαστεί για ένα διάστημα ο καθένας να παίρνει τον χρόνο του για το πως θα το χειριστεί μέσα του.

      Εκείνος που αντιστέκεται στην πραγματικότητα του άλλου, κυρίως φοβάται τον ίδιο του τον εαυτό, τα δικά του συναισθήματα απέναντι σε μία άλλη πραγματικότητα, σε μία αλήθεια.

Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2013

«ΟΤΑΝ ΕΝΑΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥ ΖΩΗ»

      Αναφέροντας τον όρο μονογονεϊκη οικογένεια, η σκέψη των περισσοτέρων πηγαίνει σε μητέρες που είτε μεγαλώνουν μόνες του τα παιδιά έπειτα από μία απώλεια, (θάνατο), είτε από ένα διαζύγιο, είτε ακόμα και από απόφαση της ίδιας της γυναίκας να μην παντρευτεί, να μην διατηρεί σχέση με τον πατέρα του παιδιού και να αποφασίζει να μεγαλώσει η ίδια το παιδί της. Σ’ αυτό το κείμενο θα γίνει αναφορά και στην άλλη πλευρά για την οποία δεν αναφερόμαστε συχνά. Τους μπαμπάδες εκείνους που μεγαλώνουν «μόνοι» τους τα παιδιά τους, τι συναισθήματα αυτό τους δημιουργεί, οι νέοι ρόλοι που καλείται να πάρει, η αίσθηση της υπευθυνότητας σ’ όλους τους τομείς και βέβαια θα γίνει αναφορά στο δικαίωμα όλων αυτών για ένα νέο προχώρημα στην προσωπική τους ζωή. Τι δυσκολίες και αντιστάσεις μπορεί να συναντήσουν είτε από το στενό-φιλικό-συγγενικό πλαίσιο της νέας συντρόφου, είτε από την δική του πατρική οικογένεια. Μπορεί πολύ εύκολα να αναφέρουμε ότι όταν κάποιος είναι ενήλικας καλό είναι να ακούει μόνο τα δικά του συναισθήματα και την φωνή της δικής του λογικής αλλά στην πράξη αυτό διαφέρει κατά πολύ. Όλοι λίγο πολύ επηρεάζονται, ορισμένοι σε μικρότερο και άλλοι σε μεγαλύτερο βαθμό και αυτό διότι είναι μέρος ενός κοινωνικού συνόλου, ενός συστήματος όπου η άποψη των άλλων επηρεάζει και μετρά. Το ζήτημα είναι κατά πόσο μπορεί αυτό να είναι τόσο δυνατό ώστε η προσωπική φωνή κάποιου πατέρα για θέματα της ίδιας του της ζωής να φτάνει να μην ακούγεται!!!!

      ΕΝΑΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

      Αρκετά νέα πράγματα έρχονται στην ζωή του πατέρα, πριν σε ένα σπίτι υπήρχαν δύο που φρόντιζαν για τις υποχρεώσεις μία κοινής ζωής, ίσως λόγω της κοινωνίας στην οποία ζούμε όπου οι καταβολές της ακόμα έχουν ένα ύφος παραδοσιακού μοντέλου οικογένειας, ορισμένοι μπαμπάδες αρκούνταν σε συγκεκριμένους ρόλους μέσα στο σπίτι. Εκείνου δηλαδή που εργάζεται και παρέχει στην οικογένεια το σημαντικότερο και έντονο μέρος των καθημερινών εξόδων, ή ακόμα εκείνου που λόγω των αρκετών ωρών απασχόλησης του, έρχονταν σε λίγη ή περιορισμένη επαφή με τα παιδιά. Αυτές οι θέσεις τηρούνταν για χρόνια και σε πολλά σπίτια, άτυπα γινόταν και θεσμός, ενώ κανείς από τους δύο γονείς δεν διαμαρτύρονταν (τουλάχιστον ανοιχτά) για αυτή τους την ζωή. Αυτό έχει αρχίσει πλέον εδώ και ορισμένα χρόνια να παίρνει άλλη τροπή, ο πατέρας πρακτικά και συναισθηματικά είναι περισσότερο παρών μέσα στο σπίτι. Οι σχέσεις που αποκτά με τα παιδιά του είναι ουσιαστικές και αυθεντικές και αυτό βέβαια βοηθά τον δικό του ρόλο και θέση όταν βρεθεί εκτός γάμου. Τι επικοινωνία και σχέση δηλαδή θα κρατήσει με το/τα παιδί του. Στην αρχή η μοναξιά για έναν νέο άντρα /πατέρα μοιάζει δύσκολη, ότι δεν θα τα καταφέρει μόνος του ή στις υποχρεώσεις με το παιδί του και η πρώτη αυτόματη σκέψη είναι πως θα γινόταν να ξαναβρισκόταν σε σχέση. Αντιμετωπίζοντας ακριβώς αυτή την δυσκολία, ότι δηλαδή είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει την μοναξιά του, τις δύσκολες πλευρές , να επανασυνδεθούν κομμάτια της προσωπικής του ιστορίας και να κάνει ένα ξεκαθάρισμα ζωής, επιλογών, λαθών....θα οδηγηθεί πιο ώριμος μετά σε νέες αποφάσεις. Ορισμένοι μπαμπάδες έχουν την αίσθηση ή και την πεποίθηση ότι προτιμούν να μείνουν πάντα μόνοι, χωρίς να θέλουν να εμπιστευτούν καμία άλλη σχέση, ή γνωριμία. Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή μίας τέτοιας κατάστασης οι περισσότεροι αυτό ισχυρίζονται ότι είναι πολύ καλύτερα να είναι μόνοι ακόμα και αν αυτό μεταφράζεται για κάποιους, πάντα.

      Ζώντας κάποιος πατέρας για ένα ορισμένο διάστημα μόνος του, αυτό του δίνει την ευκαιρία να δει και να αξιολογήσει καλύτερα τον ευατό του, τις αδυναμίες του, πως θέλει να πορευτεί στο εξής και να σκεφτεί τις θα ήθελε από μία νέα γνωριμία. Αποκτώντας κάποιος την ικανότητα να διδάσκεται από τα λάθη του, να αφουγκράζεται καλύτερα τις αποφάσεις της ζωής του, να εξασφαλίζει τα παιδιά του παρά τις σημερινές πρακτικές δυσκολίες, έχει το θάρρος να αποδεικνύει στον εαυτό του ότι έχει και την δύναμη και την θέληση να ανταπεξέλθει και να προχωρήσει. Αναζητώντας μία νέα αγάπη περνά μέσα από τον δρόμο της ευαισθησίας, της διαθεσιμότητας, της υπευθυνότητας, της ανάληψης κινδύνων και καταλήγει στο να νιώσει την ανάγκη να αγαπηθεί και να αγαπήσει ξανά, αναζητά την συντροφιά ανθρώπων που αναγνωρίζουν και εκτιμούν αυτά τα χαρίσματα. Η ωριμότητα που κερδίζει κάποιος με ένα διαζύγιο του επιτρέπει να καταλάβει ότι μπορεί τελικά οι πολλές και τυχαίες ερωτικές γνωριμίες μπορεί να μην είναι πάντα το ζητούμενο του ή αυτό που τον κάνει να είναι καλά συναισθηματικά.

      ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ;

      Είναι ένα ερώτημα που θέτουν αρκετοί μπαμπάδες, άλλοτε ανοιχτά άλλοτε μόνο στον εαυτό τους. Μετά από ένα «κλείσιμο» είτε γάμου, είτε σχέσης, κατάστασης ρωτούν πολλές φορές τον εαυτό τους μη έτοιμοι να πάρουν μία απάντηση. Είναι συνήθως κυριευμένοι από μία έντονη μανία να κάνουν πολλά και έντονα πράγματα με τα παιδιά τους, είναι πρόθυμοι να τους αφιερώνουν πολύ χρόνο, ανακαλύπτουν δραστηριότητες που πριν δεν εφάρμοζαν και μ’ αυτό τον τρόπο υποσυνείδητα αναπληρώνουν χρόνους μαζί με τα παιδιά ή προσπαθούν να μικρύνουν το μέγεθος της αγωνίας και της ενοχής που είτε αισθάνονταν προς τα παιδιά, είτε αποφεύγοντας να μείνουν για λίγο μόνοι με τον εαυτό τους. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να δίνεται ο απαιτούμενος χρόνος για να επουλωθούν οι έντονες καταστάσεις και τα πράγματα να πάρουν μία πιο πραγματική και ισορροπημένη διάσταση.

      Ένας πατέρας κάποτε είπε: «Έμαθα να μιλάω μαζί τους παρά να τους μιλάω» (εννοώντας τα παιδιά του). «Στις αρχές του πρώτου μου γάμου, αυτό που ήξερα να κάνω ήταν να επιβάλλω εξηγήσεις των καταστάσεων, κανόνες, οδηγίες και αφηρημένες έννοιες. Ότι χρειαζόταν δηλαδή για να κρατώ τα παιδιά μου σε απόσταση.....!!!» Η μεγαλύτερη αγωνία για έναν πατέρα ο οποίος έχει απορυθμιστεί με την καινούργια του ζωή, περισσότερες ευθύνες με τα παιδιά του, να τα επιστρέψει συγκεκριμένη ώρα στην μητέρα τους, κάτι που οι ίδιος δεν θα ήθελε για αποφυγή συγκρούσεων....είναι να φτάσει να φροντίζει για όλα αυτά ώστε να είναι υποδειγματικός πατέρας, στοργικός και δίπλα τους. Αγωνία για το αν θα τα καταφέρουν. Αυτό τους γεμίζει περισσότερη αγωνία τώρα που θεωρούνται ότι είναι «μόνοι» και όχι υπό την σκέπη μία μητέρας –συζύγου. Η σχέση του πατέρα που δεν ζει στον ίδιο χώρο με το παιδί χρειάζεται να είναι ουσιαστική, να αφιερώνεται χρόνος στο παιδί όχι απαραίτητα όμως όλος ο χρόνος του, όταν δημιουργούνται ξεχωριστές και ουσιαστικές στιγμές, τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια και πληρότητα με τους μπαμπάδες χωρίς πάντα απαραίτητα να αποζητούν κάτι άλλο. Γίνεται πολύς λόγος για την ανάγκη οριοθέτησης των παιδιών. Ωστόσο ένα απλό και αληθινό βλέμμα τα βεβαιώνει για την σίγουρη ύπαρξη του πατέρα τους (S. Gonzales, 2000).

      Κάποια βασικά βήματα που χρειάζεται να ακολουθήσουν οι μπαμπάδες για την νέα αυτή πραγματικότητα που σημαντικό μέρος έχουν και τα παιδιά είναι οι εξής: - Μην κρύψετε την πραγματικότητα στο παιδί σας, χρειάζεται να γνωρίζει τι γίνεται γύρω του, για να νιώθει ασφάλεια και εμπιστοσύνη. –Ενθάρρυνση στο να εκφράζουν τα όποια συναισθήματα τους. – Εκφράστε ανοιχτά τα δικά σας συναισθήματα, -Αποφύγετε να κατηγορείτε μπροστά στο παιδί ηθελημένα ή όχι τον άλλο του γονέα. – Αποφύγετε το αλόγιστο ξόδεμα σε υλικά αγαθά, δεν ικανοποιούν την ψυχή ενός παιδιού. –Τα παιδιά έχουν ανάγκη να αγαπάνε το ίδιο και τους δύο γονείς, αποφύγετε τις «άτυπες συμμαχίες». – Μιλήστε στα παιδιά ξεκάθαρα σε οποιαδήποτε ερώτηση, ενθαρρύνετε τα να σας ρωτούν. – Διαβεβαιώστε τα ότι το διαζύγιο είναι θέμα των μεγάλων και ότι δεν προκλήθηκε από εκείνα, ούτε ότι είναι υπαίτια. – Να φροντίζετε και να προσέχετε τον εαυτό σας, το παιδί νιώθει ασφάλεια, βλέποντας σας να είστε εσείς καλά. – Ως μπαμπάς προσπαθήστε να διατηρείτε την «ρουτίνα» του παιδιού που χρόνια είχε μάθει και στο δικό σας νέο σπιτικό. – Μην πανικοβάλλεστε σε εκρήξεις, θυμούς των παιδιών σας, χρειάζονται τον χρόνο τους σ’ αυτή την νέα πραγματικότητα.

      Ένας πατέρας έχει κάθε δικαίωμα να προσπαθεί, ακόμα και αν κάνει λάθη για το καλύτερο του παιδιού του. Είτε είναι πατέρας που έχει την πλήρη επιμέλεια του παιδιού και μεγαλώνει μαζί του, είτε είναι ο «μπαμπάς του Σαββατοκύριακού», η γνώμη του και η άποψη του είναι πλήρως σημαντική και χρειάζεται να ακούγεται και να σέβεται από τους γύρω του.

      «ΟΤΑΝ Η ΜΑΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑ ΚΟΝΤΑ ΜΑΣ»

      Σε τέτοιες περιπτώσεις όπου η μητέρα είναι απών, η αλήθεια είναι ότι αυτόματα ο ρόλος και η θέση αλλά και η ψυχολογία του πατέρα αλλάζει, μετατρέπεται σε κάτι άλλο περισσότερο δυναμικό, υπεύθυνο. Πολλές φορές επεμβαίνουν οι σημαντικοί άλλοι, ή βοηθοί, γονείς του πατέρα, θείοι, ξαδέρφια για να ελαφρύνουν την θέση του μόνου πατέρα που άθελα τους το αποτέλεσμα που επιφέρουν να μην είναι το επιθυμητό. Ο καθένας από τους μπαμπάδες χρειάζεται να έχει το δικαίωμα και το θάρρος να ζητήσει ο ίδιος βοήθεια και στήριξη, μόνο όταν πραγματικά χρειαστεί, ή να ζητήσει την βοήθεια από τους άλλους χωρίς να προσβάλει και περιορίσει την δική του θέση ως προς την διαπαιδαγώγηση του παιδιού του. Μόνο όταν μιλάμε ειλικρινά και ζητάμε ακριβώς αυτό που θέλουμε από τον άλλον ισορροπούμε τις σχέσεις και εξομαλύνουμε καταστάσεις. Όσα μπορεί να καταφέρει μία μόνη μητέρα ισάξια μπορεί να καταφέρει και ένας μόνος πατέρας. Ξεδιπλώνονται δυναμικές που ούτε οι ίδιοι πίστευαν ότι μπορούν να καταφέρουν.

      ΓΝΩΡΙΖΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥ

      Φτάνει το σημείο όπου ο πατέρας επιλέγει να προχωρήσει την προσωπική του ζωή, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού του, άλλοτε μπορεί να χρειαστεί να μείνουν όλοι μαζί, ειδάλλως εάν το παιδί βρίσκεται σε ενήλικη φάση τότε έχει αποφευχθεί ένα δύσκολο για τον πατέρα σημείο, το πως προετοιμάζει το παιδί του για την νέα αυτή συνύπαρξη. Δυσκολίες όμως μπορεί να αντιμετωπίσει από το οικογενειακό περιβάλλον της νέας συντρόφου, ελλοχεύοντας ο φόβος της επιρροής τους προς την κόρη τους και την ευθύνη ενός «ξένου» παιδιού. Αυτό μπορεί να μας θυμίζει αντίστροφο μοντέλο. Δηλαδή όταν μία μόνη μητέρα με παιδί «μπαίνει» στην ζωή ενός νέου συντρόφου, ξέρουμε πολύ καλά τι στερεοτυπικές θέσεις υπήρχαν και κατά τόπους μπορεί να υπάρχουν ακόμη, από αυτή την κοινωνική λαίλαπα, δεν ξεχωρίζουν και οι μόνοι μπαμπάδες. Είναι και οι ίδιοι πολλές φορές αντιμέτωποι με τέτοιες καταστάσεις και πραγματικά είναι έντονες οι στιγμές όπου υπάρχει αμηχανία και δυσκολία χειρισμού. Όταν υπάρχει ξεκάθαρη σχέση μεταξύ του νέου αυτού ζευγαριού και το παιδί νιώθει καλά και ήρεμα με την απόφαση αυτή του πατέρα τότε οι γνώμες και οι απόψεις των «σημαντικών άλλων» καλό είναι να μην λαμβάνονται πολύ υπόψη και να δίνουν ιδιαίτερη βάση στην δική τους νέα πορεία και προχώρημα. Άλλωστε κανείς δεν είναι τόσο ικανός και δυνατός να μεταπείσει και να αλλάξει όλων τις απόψεις και τις στάσεις και ίσως να μην χρειάζεται καν να γίνει προσπάθεια για κάτι τέτοιο. Οι μπαμπάδες έχουν δικαίωμα επιλογών όσων χρειάζονται και θέλουν για να είναι καλά κυρίως με τον εαυτό τους και εν ακολουθία με τα παιδιά τους.

Πώς ένας άνθρωπος οδηγείται στην αυτοκτονία

      Ποιοι άνθρωποι εκδηλώνουν αυτοκτονικές τάσεις; Πόσο επηρεάζει το φύλο, το αποτέλεσμα μίας απόπειρας; Ψυχικές ασθένειες ή οικονομική κρίση, οφείλονται κυρίως για τις αυτοκτονίες στην Ελλάδα; Διαβάστε τι δήλωσε στο NEWS 247 η ψυχίατρος Μαρία Λαζαρίδου

      Παγκόσμια ημέρα κατά της Αυτοκτονίας η 10η Σεπτεμβρίου και το NEWS 247 επιχειρεί να ρίξει "φως" στο προφίλ και την ψυχική κατάσταση, κάτω από την οποία συνάνθρωποί μας προχωρούν στο απονενοημένο διάβημα.

      Η κα Μαρία Λαζαρίδου, ψυχίατρος και Επιστημονική Διευθύντρια στην Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας, μίλησε στο NEWS 247, διευκρινίζοντας τους λόγους για τους οποίους αποφασίζει κανείς να βάλει τέλος στη ζωή του, τον ρόλο της κοινωνίας, τη "δύναμη" της στήριξης εκ μέρους της οικογένειας, των ειδικών και της Πολιτείας, καθώς και τις "προσωπικότητες" που κρύβονται πίσω από κάθε είδους αυτοκτονία.

      "Όσοι σκέφτονται να αυτοκτονήσουν για οικονομικούς λόγους, δεν ζητούν βοήθεια"

      Οικονομικές δυσκολίες ή "αφορμές" με άλλο υπόβαθρο; Ειδικά στις μέρες μας, στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, έχουν αυξηθεί τα κρούσματα απόπειρας αυτοκτονίας ή αυτοκτονίας για τον έναν ή τον άλλο λόγο;


      Η κυρία Λαζαρίδου μας είπε, πως όσον αφορά τα ποσοστά, αυτά τουλάχιστον που δίνονται στη δημοσιότητα από την ΕΛΣΤΑΤ, υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις, για το κατά πόσο είναι ρεαλιστικά και ακριβή.

      "Κι αυτό γιατί, για χριστιανικούς - θρησκευτικούς λόγους πολλές αυτοκτονίες δεν αναφέρονται, ενώ και για πολιτικούς λόγους, άλλοι ανεβάζουν το νούμερο κι άλλοι το κατεβάζουν, ανάλογα με το τι εξυπηρετεί".

      "Το αναμενόμενο είναι, άτομα με ψυχικές ασθένειες να εμφανίσουν αυτοκτονικούς ιδεασμούς. Το πρόβλημα με τους ανθρώπους που σκέφτονται ή επιχειρούν να αυτοκτονήσουν για οικονομικούς λόγους, είναι ότι δεν απευθύνονται σε κάποιον ειδικό. Μπορεί να έχουν φτάσει σε κατάθλιψη και το πρόβλημά τους να είναι θεραπεύσιμο. Κι αυτό το μήνυμα θα ήθελα να στείλουμε. Οι άνθρωποι αυτοί, καλό θα ήταν, να αποτανθούν σε ειδικούς"
, είπε χαρακτηριστικά.

      Ακόμη όμως κι αν η απόπειρα είναι αποτέλεσμα οικονομικών δυσχερειών, υπάρχει εξήγηση για το γιατί οδηγούνται εκεί; Είναι η "αδυναμία" ή η "ευαισθησία" ενδεχομένως, που τους δείχνει ως μόνη διέξοδο τον θάνατο;

      "Πίσω από μία αυτοκτονία κρύβεται σίγουρα απελπισία. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων, εκείνοι που νιώθουν απελπισία κι εκείνοι που εκδηλώνουν επιθετικότητα απέναντι στον εαυτό τους, για διάφορους λόγους. Επίσης, υπάρχουν αυτοκτονίες παρορμητικές, που συμβαίνουν κάτω από την πίεση ενός συγκεκριμένου γεγονότος, εκείνης της στιγμής. Βέβαια, υπάρχουν και οι προσχεδιασμένες αυτοκτονίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι προσωπικότητες που κρύβονται κάτω από τους ανθρώπους, είναι άνθρωποι ενοχικοί, με έντονη αίσθηση του καθήκοντος, κλειστοί, που δεν μοιράζονται τα προβλήματά τους ή πιστεύουν πως με τον θάνατό τους θα απαλλάξουν, θα ελαφρύνουν τους άλλους από την ντροπή ή το βάρος τους", διευκρίνισε η κα Λαζαρίδου και πρόσθεσε:

      ,i>"Οι αυτοκτονικές τάσεις συνήθως συνδέονται με ψυχική διαταραχή, δηλαδή κατάθλιψη, μανιοκατάθλιψη, σχιζοφρένεια, σοβαρές αγχώδεις διαταραχές και τη λεγόμενη οριακή διαταραχή της προσωπικότητας. Τα άτομα αυτά εκδηλώνουν επιθετικότητα, ενώ συχνά κάνουν απόπειρες για να τραβήξουν την προσοχή του περίγυρού τους".

      Έχουν δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι τέτοια άγνοια κινδύνου, ώστε να θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο, για να τραβήξουν την προσοχή των οικείων τους;

      Η κα Λαζαρίδου υπογράμμισε, πως σε αυτές τις περιπτώσεις, η απόπειρα αυτοκτονίας δεν έχει ως συνειδητό στόχο να τραβήξει την προσοχή, αλλά συμβαίνει όταν κάποιος νιώθει ότι εγκαταλείπεται και παρορμητικά, συνήθως γυναίκες που έχουν βιώσει ερωτική εγκατάλειψη, μπορεί να καταλήξουν σε θάνατο από ατύχημα.

      "Υπάρχουν και κάποιες απόπειρες συνειδητές, χωρίς να έχει διαγνωσθεί κάποια ψυχική διαταραχή. Συναντούμε τέτοιες περιπτώσεις για παράδειγμα σε ανθρώπους, που ζητούν πολιτικό άσυλο και δεν τους δίνεται. Κι αυτές είναι περιπτώσεις πολύ δύσκολες να χειριστεί κανείς. Και η ψυχιατρική παρακολούθηση που τους παρέχεται, στο νοσοκομείο όπου θα νοσηλευθούν, είναι προσωρινή. Είναι πολύ πιο πολυδιάστατη η παρέμβαση που πρέπει να γίνει, γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις οι άνθρωποι είναι αποφασισμένοι, ότι προτιμούν τον θάνατο". "Συνήθως επιχειρούν άτομα γύρω στα 30 και ηλικιωμένοι"

      Όσον αφορά το "προφίλ" των αυτοκτονικών ατόμων, ποια χαρακτηριστικά παρουσιάζουν ως προς το φύλο, την ηλικία, την οικονομική κατάσταση, το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο;


      "Διακρίνουμε μεταξύ αποπειρών και επιτυχημένων αυτοκτονιών. Συνήθως, οι γυναίκες έχουν την πλειοψηφία στις απόπειρες και οι άνδρες στους θανάτους, γιατί οι άνδρες επιλέγουν πιο βίαια μέσα", σημείωσε η ψυχίατρος και εξήγησε:

      "Η ψυχιατρική παθολογία είναι επιβαρυντικός παράγοντας, το ίδιο και ένα οικονομικό πρόβλημα ή ένα ατομικό ιστορικό βίας, το ίδιο κι ένα χρόνιο σωματικό πρόβλημα. Ως προς την ηλικία, συνήθως επιχειρούν να αυτοκτονήσουν άτομα γύρω στα 30, αλλά και ηλικιωμένοι, όπου ανεβαίνει και πάλι η καμπύλη. Εξίσου επιβαρυντικός παράγοντας είναι η πρόσβαση στα μέσα, γιατί το κάνει πιο εύκολο, όπως όταν κάποιος έχει πρόσβαση σε όπλα".

      "Οι άνθρωποι που ζουν μόνοι τους ή είναι σε κοινωνικό περιθώριο, λόγω παραδείγματος χάρη αλκοολισμού, ανεργίας ή γιατί ζουν στο περιθώριο, επειδή πήγαν σε ξένο μέρος και δεν μπορούν να προσαρμοστούν, επιχειρούν να αυτοκτονήσουν. Μάλιστα, η ανεργία λειτουργεί περισσότερο επιβαρυντικά από το χαμηλό εισόδημα. Ακόμη, η απότομη αλλαγή κοινωνικού στάτους, μπορεί να οδηγήσει σε αυτό το σημείο. Υπάρχουν δε άνθρωποι πολύ υψηλού μορφωτικού επιπέδου που αυτοκτονούν. Εκείνοι πάντως, που ζουν σε μέρη όπου έχουν ενημέρωση και πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, έχουν λιγότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν"
.

"Υπάρχει βοήθεια, υπάρχει και λύση"


      Πόσο πιθανό είναι, ένας άνθρωπος που έχει κάνει απόπειρες, αφενός να ζητήσει βοήθεια και αφετέρου να το επιχειρήσει ξανά; Και πόσο εφικτό είναι, εάν λάβουν την κατάλληλη στήριξη από ειδικούς, να σωθούν;


      Η κα Λαζαρίδου σημείωσε, πως πράγματι είναι αρκετοί εκείνοι, που στρέφονται για βοήθεια είτε γιατί το αναγνωρίζουν οι ίδιοι είτε γιατί το αναγνωρίζει το περιβάλλον τους.

      "Η διαφορά σε εκείνους που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω οικονομικής κρίσης είναι, ότι δεν μπορούν να καταλάβουν, ότι πάσχουν και δεν απευθύνονται σε ειδικούς. Εάν όμως, λάβει κανείς τη σωστή στήριξη, μειώνονται οι πιθανότητες να το επαναλάβει".

      "Επειδή η περίοδος είναι τεταμμένη λόγω της κρίσης, θα ήθελα να απευθύνουμε μήνυμα προς τους ανθρώπους, που αισθάνονται άσχημα, να μην πιστεύουν πως δεν μπορούν να βοηθηθούν, να διαπιστώσουν ότι θεραπεύονται και να πιστέψουν ότι υπάρχει και βοήθεια και λύση. Προστατευτικός άλλωστε παράγοντας στις αυτοκτονίες, είναι το πλέγμα κοινωνικής αλληλεγγύης, το ενδιαφέρον τους ενός για τον άλλον. Και δυστυχώς, η προσοχή της Πολιτείας, έχει περιοριστεί με τις περικοπές, γεγονός που μπορεί να καταλήξει στην αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών"
, τόνισε.

Δευτέρα 15 Ιουλίου 2013

Καλεσμένη στην ραδιοφωνική εκπομπή της Νανάς Τσούμα στο spirtoradio.gr συνομιλήσαμε εν συντομία για το θέμα της Υποχονδρίας. Μπορείτε να ακούσετε το απόσπασμα στο 1:36:45 (περίπου). Αξίζει πολύ να ακούσετε όλη την εκπομπή, θα ακούσετε όμορφα και ενδιαφέρον πράγματα.

Κυριακή 30 Ιουνίου 2013

«Η ΈΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ»

      Ποια είναι η έννοια μόνος και ποια μοναχικός;;

      Πως μπορεί να νιώθει ο πρώτος και πως ο δεύτερος;;

      -Οι μοναχικοί άνθρωποι δεν είναι δυστυχισμένοι. Είναι επιλογή ζωής. Αρκετοί από εκείνους που ζουν μόνοι τους, το έχουν επιλέξει (είτε συνειδητά είτε όχι). Έτσι, θεωρούν ότι είναι πιο ευτυχισμένοι ή μάλλον ζούνε πολύ καλά μέσα στην ησυχία τους, χωρίς απαραίτητα να ανήκουν ή να χρειάζεται να συνδιαλέγονται με κάτι. Άλλοι πάλι ζουν μόνοι τους επειδή τους είναι εντελώς αδύνατον να συνεργαστούν στενά με κάποιον άλλον. Όπως οι ζωγράφοι, οι συγγραφείς, οι μουσικοί, κάποιες φορές και κάποιοι επώνυμοι εμπορικά άνθρωποι. .....

      Θεωρούν ότι η δημιουργική μοναξιά μπορεί να αξιοποιηθεί με εποικοδομητικό τρόπο. Υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που μένουν μόνοι τους λόγω κάποιων δικών τους δυσκολιών, καταστάσεων όπως ένας θάνατος, μία απώλεια ενός πολύ δικού τους ατόμου, ακόμα και ενός διαζυγίου. Για παράδειγμα σε αρκετές γενιές πίσω σαν να θεωρούταν αυτονόητο όσες γυναίκες χήρευαν οποιασδήποτε ηλικίας η μοναχικότητα τους ήταν συνοδοιπόρος σ’ όλη τους την ζωή., εκείνο που ήταν αρεστό για τους υπολοίπους γινόταν εξαναγκαστικός τρόπος ζωής για αυτά τα ‘άτομα και δεν είναι μόνο η μοναξιά μέσα στην οποία μάθαιναν να ζουν αλλά και ο δύσκαμπτος τρόπος σκέψης και ζωής, η δυσκολία της πιο ανάλαφρης σκέψης και τρόπου ζωής, η επιλογή στην θετικότητα. Άτομα που ακόμα και σε νεαρή ηλικία χάνουν τον σύντροφο τους επιλέγουν συνειδητά ή όχι να ζουν μέσω της εσωτερικής τους μοναξιάς. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αρκετά εύθραυστο τέτοια άτομα να μένουν για πολύ-πολύ καιρό μόνα. Υπάρχει η δυσκολία να προκύπτουν άλλου είδους δυσκολίας στην συμπεριφορά και στο συναίσθημα τόσο στον εαυτό τους όσο και προς τους γύρω τους.

      Ανεξάρτητα από τον λόγο για τον οποίο κάποιοι εξαναγκάστηκαν ή επέλεξαν να μείνουν μόνοι το σημαντικό είναι να αντιληφθούν ότι η μοναχική ζωή δεν είναι μία καταδίκη σε απομόνωση και στέρηση, Η εποικοδομητική μοναξιά βοηθά να κάνουμε την ζωή μας πιο ξεκάθαρη και να θέσουμε σε σειρά τις προτεραιότητες μας.

      Ακούγεται συχνά ότι η μοναξιά είναι το συναίσθημα της εγκατάλειψης από τους άλλους........αν μείνει κάποιος μόνο σ’ αυτή την ιδέα και δεν ανιχνεύσει να δει τι τον οδηγεί εντέλει να μένει σ’ αυτή την άποψη τότε είναι πολύ πιθανό τα περισσότερα πράγματα στην ζωή του να τα σχετίζει με τους άλλους αλλά ακόμα και να τα τοποθετεί ότι οι άλλοι ευθύνονται για ότι εκείνοι νιώθουν. Λέμε κάποιες φορές ότι μία ανθρώπινη οντότητα είναι χρήσιμο, είναι υγιές να βρίσκεται και μόνος του, να μένει μόνος του, να αποζητά την επαφή με τον εαυτό του, χωρίς αυτό να παρερμηνευθεί ότι αποζητούμε την απόσυρση από το σύνολο και επιδιώκουμε απόμερες σκέψεις και σχέσεις. Κάνοντας κάποιος διάλογο με τον εαυτό του συλλογίζεται αλλά και μαθαίνει τις δικές του διαστάσεις, ακούει τα θέλω του, τις ανάγκες του χωρίς απαραίτητα αυτό να είναι εγωιστικό ή απόμακρο. Μία υγιής κατάσταση είναι να καταφέρνει κάποιος να μοιράζεται με τους γύρω του συναισθήματα, ιδέες, απόψεις αλλά να υπάρχει και μία δυναμική μέσα του που να την ακούει, να την σέβεται, να την λαμβάνει απόλυτα σοβαρά υπόψην του και στο τέλος ο ίδιος θα κρίνει και θα αποφασίσει τι είναι να ακολουθήσει.

      Η έννοια της μοναξιάς απασχολούσε πάντα τα δρώμενα, υπήρχαν περίοδοι και φάσεις που η κατάσταση αυτή μεγεθύνονταν και γίνονταν αρκετός ντόρος γύρω της, άλλοτε πάλι είχε μία πιο πραγματική διάσταση στην καθημερινότητα της.. Πλέον βλέπουμε την μοναχικότητα που νιώθουν και βιώνουν οι άνθρωποι να ενσωματώνεται στην ζωή τους, στην απλή καθημερινότητα τους και να πορεύονται μ’ αυτήν έχοντας στην πλάτη τους την δυσκολία να την αλλάξουν να την μετατρέψουν. Δεν είναι μόδα της εποχής η μοναξιά, είναι κάτι που πλέον είναι έντονα εμφανές, δεν υπάρχει κάποια προσπάθεια να συγκαλυφτεί και να κρυφτεί διότι πολύ απλά οι άνθρωποι την «χρησιμοποιούν» σαν επίσημη ενδυμασία στην καθημερινότητα τους και αυτό φαίνεται στην ίδια τους την όψη, στο πρόσωπο τους, στις εκφράσεις τους, στο βλέμμα, στον τρόπο που σκέφτονται και εκθέτουν με λόγια το περιεχόμενο της σκέψης τους. Ας τα δούμε όμως λίγο πιο συγκεκριμένα τα πράγματα!!

      Εκφράσεις όπως «είμαι μόνος μου», «τα κάνω όλα μόνη μου», «πάντα νιώθω να είμαι μόνος», «τελικά όσο μεγάλη παρέα και να έχω στο τέλος καταλήγω να είμαι μόνος μου», «μόνος μου, μόνος μου, μόνη μου.........», δείχνουν ένα αποκλεισμό αλλά και μία τιμωριτικότητα απέναντι στον ίδιο τον εαυτό. Παρατηρώντας κάποιους ανθρώπους που βιώνουν μέσα τους αυτές τις ιδέες φαίνονται ξεκάθαρα και στην όψη τους αυτό που νοιώθουν ακόμα και να μην το πουν, που μπορεί τις περισσότερες φορές να μην το εκδηλώσουν και να δείξουν ακριβώς το αντίθετο δηλαδή να είναι πρόσχαροι, πολλοί ενεργητικοί και ξαφνικά να νιώσουν μία δυσκολία να συνεχίσουν να εκφράζουν εκείνο που προολίγου έκαναν και να «βυθιστούν» στο συναίσθημα της μοναχικότητας τους. Υπάρχουν άνθρωποι που για πολλά χρόνια επιλέγουν να ζουν την μοναχικότητα τους μέσα από τρόπους ζωής, ή ακόμα καταστάσεις που νιώθουν ή πιστεύουν ότι τους βοηθούν και τους βγάζουν από κυκεώνες. Μεγαλώνουν, δημιουργούν οικογένειες, εργάζονται, κοινωνικοποιούνται, εξελίσσονται παράλληλα με την άλλοτε κρυφή και άλλοτε φανερή αδυναμία τους, εκείνη που μέσα της νιώθουν λύτρωση, αγαλλίαση και ζεστασιά...την μοναξιά τους. Κάποιοι άνθρωποι τους αρέσει να ξεχνιούνται και να συμπορεύονται παρέα με το ποτάκι τους (όπως το αποκαλούν), να λένε ιστορίες, να τους ακούν, να θέλουν μάλιστα να έχουν κοινό που να τους ακούει αλλά μέχρις εκεί, δεν αποζητούν την έπαρση ή τα μπράβο, ο φίλος τους είναι ένα ποτήρι γεμάτο με συναισθήματα δυσεπίλυτα, χωρίς βουή, χωρίς κριτική, φίλος στα καλά και στα δύσκολα, απομονώνονται και απολαμβάνουν την βουβή συντροφιά του. Υπάρχει μία άλλη κατηγορία ανθρώπων που την μοναχικότητα τους την βιώνουν με το να αντιπαθούν την κοινωνία στην οποία βρίσκονται, τον κόσμο, να έχουν θυμό ακόμα και για τους γονείς τους που τους έφεραν στην ζωή, αρκετοί άνθρωποι από αυτούς το εκδηλώνουν στο πρόσωπο τους την δυσαρέσκεια τους για τους γύρω τους. Δεν μένουν ευχαριστημένοι με πολλά πράγματα και για οτιδήποτε τους συμβαίνει το προβάλλουν σε εξωγενείς παράγοντες, όπως στην κοινωνικοοικονομική τους θέση, ή η ατυχία που βιώνουν σε πολλούς παραμέτρους των επιλογών τους. Οι άνθρωποι αυτοί νιώθουν μόνοι εξαιτίας της δυσκολίας τους να ανήκουν κάπου με αισιόδοξο τρόπο και να βρίσκουν πηγές ευχαρίστησης και όχι ενός έντονου και συνεχόμενου θυμικού συναισθήματος..

ΠΩΣ ΒΙΩΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΟΝΑΞΙΑ

      1. Με οργή, εχθρότητα, εκνευρισμό

      2. Με το αίσθημα του να μην νιώθουμε αποδεκτοί, το άγχος, την σύγχυση την θλίψη και την αποθάρρυνση.

      3. Με την εξάντληση και αίσθημα κενού, καθώς γινόμαστε παθητικοί και απόμακροι.

      4. Την απομόνωση.

ΕΙΔΗ ΜΟΝΑΞΙΑΣ

      -Συναισθηματική μοναξιά (συγκινησιακή): Δυσκολία έκφρασης του συναισθήματος, έντονο κλείσιμο στον εαυτό.

      -Κοινωνική μοναξιά: Απόσυρση από το σύνολο

      -Κυριολεκτική μοναξιά: Υπάρχει η πεποίθηση ότι τα άτομα νιώθουν μόνα, αυτό δεν αλλάζει και ότι πολύ εύκολα μπορούν να πείσουν κάποιον γ’ αυτό που νιώθουν

      Επώδυνη μοναξιά: Στοιχεία απόσυρσης, θυμού, βιαιότητας ενάντια στον εαυτό, κατάθλιψη

      Απομόνωση: Είναι η εκούσια μοναξιά που την χρησιμοποιούμε για τις προσωπικές μας στιγμές όπως το διάβασμα

      Ευεργετική μοναξιά: Είναι η περίπτωση μοναχικότητας κατά την οποία υπερβαίνουμε την συνείδηση της κατάστασης της μοναξιάς και απορροφούμαστε από την ομορφιά που μπορεί να μας προσφέρει ο καλός χρόνος με τον εαυτό μας.

      -Η πλειονότητα των ανθρώπων που ζουν μόνοι τους είναι γυναίκες. Υπερτερούν επίσης σε αριθμό και στην τρίτη ηλικία το 57% αυτών είναι από 75 ετών και πάνω. Αυτό εν μέρει εξηγείται από την μακροζωϊα του γυναικείου φύλου σε αντίθεση με το αντρικό, διότι σε πολλά από τα σπίτια αυτά ζουν γυναίκες που έχουν χηρέψει.

      Αρκετά συχνά ακούμε να εξομολογούνται οι άνθρωποι για το πόσο μόνοι νιώθουν ενώ περιστοιχίζονται από αρκετούς ανθρώπους στην καθημερινότητα τους. Η επιλογή αυτών των ατόμων μπορεί να γίνεται βιαστικά και κυρίως για να «μαλακώσουν» τις πιο σκληρές πτυχές τους, τις πιο δύσκολες, τις πιο απομονωμένες.........Ο μοναχικός άνθρωπος φορά ένα μανδύα και δύσκολα επιτρέπει κάποιον να περάσει αυτόν τον μανδύα. Είναι το κρυσφήγετό του, η άμυνα του...η επιλογή του.. Επιλέγοντας κάποιος να ζει έντονα την μοναχικότητα του ουσιαστικά απομακρύνεται από το σύνολο, από το μοιράζεσαι από το ανήκειν. Οι έτοιμες λύσεις του τύπου δεν «υπάρχει κανείς για μένα....ή κανείς δεν μπορεί να καταλάβει αυτό που είμαι....» ουσιαστικά καταδιώκουν αυτόν το άνθρωπο σε τέτοιου είδους ιδέες και απόψεις. Αργότερα με πολύ μεγάλη δυσκολία αυτό το άτομο θα επιλέξει να ανήκει κάπου και να αρχίσει να αφουγκράζεται τα συναισθήματα στου σε σχέση με τους υπολοίπους.

      Νιώθοντας κάποιος την ανάγκη της απομόνωσης ή «αυτοεξορίας» αν παίρνει ικανοποίηση από το να περνά χρόνο με τον εαυτό δεν χρειάζεται να υπάρχει ανησυχία και κυρίως αποφυγή της ταμπελοποίησης ως προς την ψυχική διάθεση (όπως κατάθλιψη, βαθιά μελαγχολία). Είναι άμυνα ώστε να ανταπεξέλθουμε σε μία αλλαγή, προσαρμογή, δυσκολία. Αυτός είναι ο ΦΟΒΟΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ

«Όρθιοι και μόνοι μες στη φοβερή ερημιά του πλήθους.» Μανώλης Αναγνωστάκης

«Ποια μοναξιά είναι χειρότερη από την έλλειψη εμπιστοσύνης;» George Eliot

“Οι άνθρωποι που ζουν μοναχική ζωή, πάντα έχουν κάτι στο μυαλό τους για το οποίο ανυπομονούν να μιλήσουν.” Άντον Τσέχωφ

«Ο πιο δυνατός άνθρωπος είναι ο πιο μοναχικός». Ελεονώρα Ντούζε

«Όταν βρίσκεσαι μόνος σου, να συλλογίζεσαι τα ελαττώματά σου. Όταν είσαι με τους άλλους, να ξεχνάς τα ελαττώματά τους.» Σααντί ~

Παρασκευή 10 Μαΐου 2013

ΠΩΣ Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

      Η αλήθεια είναι ότι την αξία που δίνουμε στον εαυτό μας, σε τι θέση «μας» τοποθετούμε και πόσο σεβόμαστε τις ανάγκες της υγείας μας, του σώματος μας, φαίνεται από πολλά πράγματα μέσα στην καθημερινότητα. Από την ενδυμασία μας, τον τρόπο που στεκόμαστε κάπου, τον τρόπο ομιλίας μας και κυρίως από τον τρόπο που τρεφόμαστε και τι επιτρέπουμε ή όχι να αφομοιωθεί μέσα μας κατά την κατάποση. Σ΄αυτό το κείμενο υπήρξε η σκέψη να μιλήσουμε για το πολυφορεμένο και πολυσυζητημένο ρητό-φράση «Είμαστε ότι τρώμε»……. Μπορεί για πολλούς να ακούγεται ή να διαβάζεται κλισέ πρόταση στην πραγματική της διάσταση δεν είναι καθόλου έτσι, είναι μία αλήθεια, μία πραγματική διάσταση που λίγο ή πολύ σχεδόν όλους σε κάποια φάση της ζωής μας μικρή ή μεγάλη μας έχει αγγίξει μπορεί να συνεχίζει να μας «αγγίζει» και μάλιστα έντονα.

      Ο καθένας μας ερμηνεύει διαφορετικά την έννοια απόλαυση στην ζωή του. Για κάποιον απόλαυση μπορεί να είναι μία όμορφη και ανάλαφρη βόλτα, για άλλον να διαβάσει ένα ωραίο βιβλίο. Για κάποιον άλλον να απολαύσει μία όμορφη και λαχταριστή γεύση…..και πολλά-πολλά άλλα….που ο καθείς μπορεί να προσθέσει στο τι είναι για εκείνον η απόλαυση. Πολλά-πολλά χρόνια σε περιόδους πολέμου η τροφή ήταν για την περισσότερη μάζα προϊόν πολυτέλειας, ανάγκης αλλά εξαφανισμένης από την καθημερινότητα τους. Μάθανε να ζούνε μ’ αυτό για πολλές δεκαετίες……Σήμερα όμως η τροφή έχει από πολλές απόψεις, ηθικές, κοινωνικοπολιτισμικές ακόμα και οικονομικές μία διαφορετική διάσταση στην καθημερινότητα μας. Μπορεί η τροφή να αποτελεί κομμάτι ιεροτελεστίας, απόλαυσης, ακόμα και κατά την διάρκεια της κατασκευής της. Μπορεί για ορισμένους να είναι μία καταναγκαστική διαδικασία, επίσης για κάποιους να αποτελέσει την πλάνη «τρέφομαι, άρα ζω καλά!!!». Με την τελευταία άποψη υπάρχει έντονα ο κίνδυνος κάποιος να επέλθει σε ασιτία,. Ενδόμυχα αυτοτιμωρείται που ευχαριστιέται κάτι εύγευστο ή όμορφο γ’ αυτό και πολλές φορές ορισμένοι συνδυάζουν την απόλαυση ενός ωραίου φαγητού με περιορισμό και καταλήγουν να τρώνε «φθηνά» να μην ξέρουν τι τρώνε και η κατάποση να γίνεται με βίαιο, απότομο και λαίμαργο τρόπο.

      ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΣΗ

      Το φαγητό είναι κατά κύρια βάση ένα βασικό ένστικτο, έχει ειπωθεί ότι οι άνθρωποι με κάποια μορφή διαταραχής στην διατροφή τους έχουν μία αναγνωρίσιμη προσωπικότητα, έχουν περισσότερα στοιχεία ιδεοληψίας ή νευρωτισμού. Μελέτες έχουν δείξει ότι κυρίως γυναίκες που έχουν χάσει βάρος με κάποια εξαντλητική δίαιτα η υπερβολική γυμναστική είναι περισσότερο εσωστρεφείς, αγχώδεις και έχουν περισσότερο εξαρτητικές σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω τους απ’ ότι γυναίκες που κυμαίνονται σε «φυσιολογικά» όρια Η άποψη ότι παχύσαρκες γυναίκες χρησιμοποιούν την τροφή ως υποκατάστατο της αποδοχής και της αγάπης των άλλων είναι μία θεώρηση που επαληθεύεται ανάλογα με την προσωπικότητα της κάθε γυναίκας. Άλλες φορές ο θυμός που μπορεί να νοιώσει κάποιος όταν νιώθει ότι δεν είναι αποδεκτός, ή όταν οι προσδοκίες του κρύβουν κομμάτια ενοχής τότε είναι πολύ πιθανό η ψυχολογία να επηρεάζεται αρνητικά και το ξέσπασμα να γίνεται ενάντια στον εαυτό μέσα από την ακατάπαυστη κατανάλωση τροφής. Ένας άνθρωπος ο οποίος νιώθει μόνος, κενός, χωρίς συντροφιά, απομονωμένος και αυτό μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια στην ζωή του υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να τρώει ‘ώστε να ξεπεράσει αυτή την απώλεια και αυτή την «άδεια θέση». Να γεμίσει δηλαδή με τροφή το έντονο συναισθηματικό κενό. Όσο περισσότερο καταναλώνει τροφή τόσο πιο πλήρης και γεμάτος αισθάνεται (αυτό πιστεύει το ίδιο το άτομο). Το φαγητό για τους ανθρώπους με έντονα επιπλέον κιλά σιγά-σιγά και με τον καιρό αρχίζουν και γίνονται τα στηρίγματα της ζωής τους, καταστέλλουν την έλλειψη αυτοεκτίμησης και αρχίζουν να τους δίνουν ικανοποίηση. Όταν τα κιλά ολοένα και προστίθενται νιώθουν την ανάγκη να μείνουν ως έχει και να αποφύγουν την επανεμφάνιση τους ακόμα και την προσπάθεια να μεταβληθεί το συναίσθημα τους. Γυναίκες με θέματα διατροφής και κυρίως ψυχογενής ανορεξίας φοβούνται να «μεγαλώσουν» και να ωριμάσουν σεξουαλικά και σωματικά. Αποφεύγοντας την λήψη τροφής το περίγραμμα του σώματος τους αρχίζει να μοιάζει με εκείνο ενός παιδιού προεφηβικής ή και εφηβικής ηλικίας, η περίοδος μπορεί και να σταματήσει, αποφεύγονται οι κοινωνικές εκδηλώσεις που προκαλούν συνήθως αμηχανία και άγχος και στην συνέχεια υπάρχει άρνηση της σεξουαλικότητας. Ένα ενήλικο σώμα με συναίσθημα ανήμπορου παιδιού.

      Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι οι προσπάθειες για χάσιμο των περιττών κιλών έχουν καλύτερο και κυρίως πιο μόνιμο αποτέλεσμα όταν συνδυάζονται με ψυχολογική παρέμβαση.

      «Η ψυχολογική υποστήριξη αποτελεί τον δυσκολότερο τομέα στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας», επισημαίνει ο καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Αντώνης Καφάτος. «Η συνεργασία του διαιτολόγου με τον ψυχολόγο είναι απαραίτητη».

      Για να ενεργοποιηθεί ένα άτομο με αρκετά κιλά και να παρέχει βοήθεια στον εαυτό του χρειάζεται να τροφοδοτηθεί σωστά το συναίσθημα του και η θετική του ψυχολογία. Τα άτομα αυτά επιζητούν αποδοχή και συντροφικότητα Χάνοντας βάρος σημαίνει δυσκολία από μεριάς του ατόμου να αλλάξει όλη την πεποίθηση που έχει μέχρι στιγμής για τον ίδιο. Τις προτεραιότητες του, τα ενοχικά και αυτοκαστροφικά συναισθήματα του. Αρχικά υπάρχουν τρόποι, τεχνικές και ασκήσεις που κάποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει με ευλαβικό τρόπο, έτσι ώστε σιγά-σιγά και με γνώμονα την συνειδητοποίηση να αλλάζει ο πρωταρχικός τρόπος σκέψεις που μέχρις εκείνη την στιγμή δεν είχε και τα καλύτερα αποτελέσματα στον εαυτό του. Βασικό μέλημα μίας θεραπευτικής διαδικασίας είναι το άτομο να προσπαθήσει να αναδιοργανώσει την σκέψη του. Μαθαίνει σιγά-σιγά να αντικρούει τις αρνητικές και απαισιόδοξες σκέψεις του, ή τις παρεμβατικές σκέψεις ότι δεν θα τα καταφέρει. Οι άνθρωποι αρχικά είναι επιρρεπείς στο σκληροτράχηλο «δεν» και δύσκολα ξεμαθαίνουν από αυτό. Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο είναι δυνατό να επιτευχθούν πολλά και αυτό γίνεται όταν φεύγει η «κληρονομική τάση» (για ορισμένους) «ε, αφού ήταν οι γονείς μου παχύσαρκοι, έτσι θα είμαι και εγώ».

      ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΠΑΧΥΝΕΙ Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ;;

      Το πως βλέπουμε αφουγκραζόμαστε τον εαυτό μας είναι και οι κυριότεροι λόγοι για το τι εικόνα παρουσιάζουμε. Εκείνοι που αγαπούν τον εαυτό τους και τον φροντίζουν, δείχνουν να τον νοιάζονται με πολλές μορφές. Οι πράξεις και οι κινήσεις τους είναι τέτοιες που αποδεικνύουν την αποδοχή του εαυτού. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι ακόμα και ένας τέτοιος άνθρωπος δεν θα νιώθει ότι κάποιες στιγμές χάνει τον έλεγχο του εαυτού του, ή ότι ξεφεύγει από τα όρια που έχει θέσει. Είτε αυτό γίνεται μέσω της τροφής, του ποτού, ή κάποιας άλλης συμπεριφοράς. Σημασία έχει ο τρόπος και ο χρόνος ανάκαμψης. Πιστεύοντας στις ικανότητες μας, μπορούμε να αποκτήσουμε δεξιότητες που θα μας βοηθήσουν να επιτύχουμε τον στόχο και τον σκοπό μας.

      Κλείνοντας, η παραδοχή φαγητού θεωρείται για την κουλτούρα μας σημείο φροντίδας και νοιαξίματος. Οι κοινωνικές και πολιτισμικές επιταγές επιβάλλουν στην μητέρα να εξασφαλίζει άφθονες ποσότητες φαγητού είτε στην κόρη, είτε στον γιο, νιώθει αποδοχή καταναλώνοντας την τροφή της και αποδέχοντας την προσπάθεια της. Δεν είναι εντέλει παράξενο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να χάσουν βάρος κάτω από τον ψυχολογικό βομβαρδισμό δύο αντικρουόμενων απόψεων. Άλλα άτομα γίνονται «αλκοολικά» στο φαγητό, άλλοι, καταλήγουν να ζουν βουλιμικά. Άλλοι ασχολούνται με το φαγητό και την αποφυγή της προσκόλλησης βάρους και παθαίνουν βουλιμία και νευρική ανορεξία. Τέλος άλλοι άνθρωποι αποφασίζουν πως η δίαιτα αρχίζει να διαταράσσει τον τρόπο ζωής τους, ξαναρχίζουν να τρώνε ακόμα περισσότερο απ’ όσο πραγματικά χρειάζονται και κατευθύνονται προς την παχυσαρκία. Κρυμμένοι μέσα σ΄ένα έντονο μεγάλο σώμα περνουν την άποψη και την εικόνα στην κοινωνία όπου ανήκουν ότι δεν είναι ελκυστικοί και μη θεμιτοί σεξουαλικά.

Σάββατο 6 Απριλίου 2013

Γιατί τόσες αυτοκτονίες;

      Οι αυτοκτονίες έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο στην Ελλάδα της κρίσης. Είναι όμως τα αίτια μόνο οικονομικά; Ποιός ο ρόλος της μίμησης, της πόλης, του Τύπου; Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε;

      Ενας άνδρας μπαίνει σε μια τυχαία πολυκατοικία, ανεβαίνει τους ορόφους και πέφτει στο κενό. Ενας ηλικιωμένος άνδρας ξαφνιάζει τους δικαστικούς κλητήρες που έρχονται να του επιδώσουν έξωση πέφτοντας από το μπαλκόνι του. Το μπαλκόνι γίνεται ένα ιδιότυπο Ζάλογγο για έναν 60χρονο και την 90χρονη άρρωστη μητέρα του. Κάποιος άλλος επιλέγει να πέσει από την Ακρόπολη, ενώ η αυτοκτονία του φαρμακοποιού μπροστά στα έκπληκτα μάτια των περαστικών από την πλατεία Συντάγματος είναι από κείνα τα περιστατικά αυτοκτονιών που δύσκολα θα ξεχαστούν. Τους τελευταίους μήνες οι ειδήσεις για αυτοκτονίες είναι τόσο πολλές που αδυνατεί κανείς να συγκρατήσει τις λεπτομέρειές τους. Αυτό όμως που μένει είναι εκείνη η πικρή αίσθηση ότι ακόμη ένας άνθρωπος χάθηκε και εμείς οι υπόλοιποι μένουμε εδώ να μετρούμε τις απώλειες, ανήμποροι να βοηθήσουμε.

      Τι συμβαίνει λοιπόν; Αυξήθηκε όντως η συχνότητα των αυτοκτονιών στη χώρα μας; Γιατί αυτοκτονούν οι συμπολίτες μας; Αρκεί το ζοφερό κλίμα της ύφεσης να κάνει τον θάνατο ελκυστικότερο από τη ζωή για κάποιους ανθρώπους; Μπορούμε να κάνουμε κάτι για να σταματήσουμε τις αυτοκτονίες, οποιαδήποτε και αν είναι η αιτία τους; Οδηγημένοι από τη σκληρή ειδησεογραφία και με απόλυτο σεβασμό για τους ανθρώπους που επέλεξαν τον θάνατο ως διέξοδο, μιλήσαμε με τους ειδικούς, τόσο για να κατανοήσουμε τα αίτια αυτής της μάστιγας όσο και για να συμβάλουμε κατά το δυνατόν στην αποτροπή της. Τόσο η κυρία Μυρτώ Νίλσεν, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια και ιδρυτικό μέλος της «Μέριμνας» (μη κερδοσκοπική εταιρεία για τη φροντίδα παιδιών και οικογενειών στην αρρώστια και στον θάνατο), όσο και ο κ. Κυριάκος Κατσαδώρος, ψυχίατρος και ιδρυτής της «Κλίμακας» (ΜΚΟ που μεταξύ άλλων λειτουργεί από το 2007 την τηλεφωνική Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018), μας διαβεβαίωσαν ότι όλοι μαζί μπορούμε πράγματι να βοηθήσουμε για να δουν φως στο τούνελ της απόγνωσης οι συνάνθρωποί μας.

      Ελλάδα: από το απυρόβλητο στην πρώτη γραμμή

      Οι άνθρωποι αυτοκτονούσαν πάντα«Παραδοσιακά, μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών η Ελλάδα βρισκόταν στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης με τον αριθμό αυτοκτονιών ανά 100.000 κατοίκους. Τα σκήπτρα στις αυτοκτονίες κατείχαν οι χώρες του Βορρά και κυρίως η Φινλανδία και η Σουηδία» σημειώνει η κυρία Νίλσεν και προσθέτει: «Τα συστήματα υγείας των χωρών αυτών όμως έλαβαν μέτρα και πέτυχαν να μειώσουν τον αριθμό των αυτοκτονιών. Αντίθετα, στη χώρα μας παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των αυτοκτονιών, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια».

      Η αύξηση του ρυθμού των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας είναι καλά τεκμηριωμένη, όπως προκύπτει και από σχετικές δημοσιεύσεις επίσημων στοιχείων σε επιστημονικά περιοδικά. «Το 2008, οπότε και τοποθετείται διεθνώς η έναρξη της οικονομικής κρίσης, ξεπεράστηκε το φράγμα της μιας αυτοκτονίας την ημέρα» σημειώνει ο κ. Κατσαδώρος και συνεχίζει: «Οι εκτιμήσεις μας σήμερα είναι ότι έχουμε 2-3 αυτοκτονίες την ημέρα». Ο λόγος που ο κ. Κατσαδώρος αναφέρεται σε εκτιμήσεις είναι το γεγονός ότι τα επίσημα στοιχεία δεν περιγράφουν επαρκώς το πρόβλημα: «Το στίγμα που συχνά συνοδεύει τις οικογένειες των αυτοχείρων οδηγεί στο να μην καταγράφονται όλες οι αυτοκτονίες. Στην "Κλίμακα" συνεργαζόμαστε τόσο με τα Κέντρα Υγείας όλης της επικράτειας όσο και με τις πανεπιστημιακές ιατροδικαστικές υπηρεσίες προκειμένου να συλλέξουμε τα στοιχεία για τον αριθμό των αυτοκτονιών. Και πάλι κάποιες δεν γίνονται ποτέ γνωστές: εκείνος που αποφασίζει να χρησιμοποιήσει το αυτοκίνητό του για να αυτοκτονήσει, πάντοτε θα καταγράφεται στα τροχαία».

      Μομφή προς τον εαυτό του

      Ποιοι είναι όμως οι λόγοι για τους οποίους κάποιοι άνθρωποι βλέπουν ως μόνη διέξοδο στα προβλήματά τους τον θάνατο; «Η αυτοκτονία είναι μια μομφή του ατόμου προς τον ίδιο του τον εαυτό» λέει η κυρία Νίλσεν και εξηγεί: «Εκείνος που αυτοκτονεί για ερωτικούς λόγους θεωρεί τον εαυτό του ανάξιο για τον έρωτα που του αρνήθηκαν. Ο αυτόχειρας, αρνούμενος το δώρο της ζωής, δηλώνει εμπράκτως την πίστη του ότι η ζωή δεν του αξίζει. Πρόκειται για την παραδοχή της ύστατης αποτυχίας. Βεβαίως, το να βιώσει κανείς οτιδήποτε σαν να πρόκειται για την ύστατη αποτυχία σημαίνει ότι η κρίση του έχει διαταραχθεί, ότι βρίσκεται σε μια συναισθηματική σύγχυση που δεν αφήνει χώρο για την ορθή κρίση. Η απόγνωση που βιώνει το άτομο αυτό δεν αφήνει χώρο για τη σκέψη που οργανώνει το μέλλον». Σύμφωνα με τη διεθνώς αποδεκτή παραδοχή, η πλειονότητα των αυτοχείρων πάσχει από ψυχικές διαταραχές. «Αν και υπάρχουν πολλές συζητήσεις σχετικά με το θέμα, η διεθνής επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι το ποσοστό των αυτοχείρων που είναι ψυχικά ασθενείς κυμαίνεται από 80% ως 95%» λέει ο κ. Κατσαδώρος. Η ψυχική διαταραχή, η «ευαλωτότητα» κάποιων ατόμων, αν και σοβαρός παράγοντας, δεν αποτελεί ωστόσο ικανή και αναγκαία συνθήκη για να τα οδηγήσει στην αυτοκτονία. Για να συμβεί αυτό απαιτείται και κίνητρο: «Ατομα με ένα συγκεκριμένο γενετικό υπόβαθρο είναι περισσότερο ευάλωτα στην αυτοκτονία, ωστόσο για να φθάσουν ως εκεί απαιτούνται οι κατάλληλες εξωτερικές συνθήκες. Στρεσογόνοι παράγοντες οι οποίοι αθροίζονται και με γεωμετρική πρόοδο οδηγούν το ευάλωτο άτομο στο να βάλει τέλος στη ζωή του» τονίζει ο έλληνας ψυχίατρος.

      Η «σκανδάλη» της κρίσης

      Η οικονομική κρίση από την οποία διέρχεται η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, και η οποία έχει συνέπεια τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας αλλά και τη δραστικότατη μείωση του Κράτους Πρόνοιας, φαίνεται ότι απετέλεσε πολύ καλό υπόβαθρο για την αύξηση των αυτοκτονιών. «Πράγματι, η οικονομική κρίση έχει λειτουργήσει ως πυροδοτικός μηχανισμός για την παρατηρούμενη έξαρση των αυτοκτονιών στη χώρα. Το διαπιστώσουμε και από τη σύνθεση των ατόμων που τηλεφωνούν στη γραμμή 1018. Τα άτομα που έχουν οικονομικά προβλήματα διαφέρουν από τα υπόλοιπα. Είναι περισσότερο θυμωμένα και αισθάνονται αδικημένα. Οπως όμως όλοι οι άνθρωποι που φθάνουν στο σημείο να σκέφτονται την αυτοκτονία ως το μόνο φως στο τούνελ, νιώθουν και αυτά ότι είναι αποκλεισμένα από τα πάντα. Βιώνουν έναν αφόρητο ψυχικό πόνο και έχουν χάσει κάθε ελπίδα» λέει ο κ. Κατσαδώρος.

      Τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη μοναξιά κατονομάζει και η κυρία Νίλσεν ως βασικούς παράγοντες που οδηγούν ένα ευάλωτο άτομο στην έσχατη λύση: «Παλαιότερα η υποστηρικτική ελληνική οικογένεια και οι μικρές κοινωνίες δημιουργούσαν έναν ιστό που στήριζε τα μέλη του. Η σημερινή αστικοποίηση, με τον ταυτόχρονο περιορισμό του Κράτους Πρόνοιας και την αποδιάρθρωση του κοινωνικού ιστού, έχει συμβάλει στην απομόνωση των ατόμων. Δεν υπάρχει καλύτερο μέρος να απομονωθεί κανείς από μια μεγαλούπολη».

      Μιμητισμός, ηρωισμός ή δειλία;

Μπορεί πράγματι οι σημερινές συνθήκες να ευνοούν την άνθηση του φαινομένου, δεν μπορεί όμως κανείς να μην παρατηρήσει ότι φαίνεται να υπάρχει μια μόδα αυτοκτονιών, για τις οποίες μάλιστα επιλέγονται δημόσιοι χώροι. «Υπάρχει πράγματι το φαινόμενο του μιμητισμού και στις αυτοκτονίες» λέει ο κ. Κατσαδώρος και προσθέτει: «Οσο για την επιλογή δημοσίων χώρων, αυτή εντάσσεται στην προσπάθεια για μια ηρωική έξοδο και για την αποστολή, μέσω της αυτοκτονίας, ενός κοινωνικού μηνύματος».

      Εκλαμβάνεται άραγε και από τους άλλους ως ηρωισμός η αυτοκτονία σε δημόσιους χώρους, ή πρόκειται μόνο για ακόμη μία ψευδαίσθηση των αυτοχείρων; «Η αυτοκτονία παραμένει αυτοκτονία όποιος και αν είναι ο χώρος όπου αυτή διενεργείται» λέει η κυρία Νίλσεν και επεξηγεί: «Πρόκειται για μια δειλία μπροστά σε μια ζωή που δεν προσφέρει μέριμνα και υποστήριξη. Η μόνη ίσως περίπτωση να θεωρηθεί ηρωισμός είναι σε καιρό πολέμου, όπου θυσιάζει κανείς τον εαυτό του για το κοινό καλό».

      Τη σημασία τού να μην παρουσιάζεται ως ηρωισμός κάτι που δεν είναι και τον καθοριστικό ρόλο του Τύπου σε αυτό επεσήμανε ο κ. Κατσαδώρος: «Τα αίτια μιας αυτοκτονίας δεν είναι προφανή. Η ψυχολογική αυτοψία που διενεργούμε μετά το συμβάν πρέπει να είναι πολύ ενδελεχής για να αποκαλυφθούν οι αιτίες που οδήγησαν κάποιον άνθρωπο στο να τερματίσει τη ζωή του. Το να αποδίδονται λοιπόν όλες οι αυτοκτονίες στην κρίση, ή, ακόμη χειρότερο, να παρουσιάζονται ως ηρωικές πράξεις όχι μόνο δεν συμβάλλει στην αποτροπή τους, αλλά υποκινεί τα φαινόμενα μιμητισμού που προαναφέραμε. Οι αδέξιοι χειρισμοί του θέματος των αυτοκτονιών εκ μέρους του Τύπου κινητοποιούν μια αλυσίδα ανεπιθύμητων καταστάσεων που δυσχεραίνει το έργο όσων προσπαθούν να βάλουν φρένο σε αυτό το φαινόμενο».

      Η πίστη σώζει

      Καθοριστικός ο ρόλος της Εκκλησίας


      Χαρακτηριστικό της ταυτότητας του ανθρώπου που δίνει τέλος στη ζωή του είναι η μοναξιά, η αίσθηση ότι δεν ανήκει κάπου. Οπως εξηγεί η κυρία Νίλσεν: «Είναι σημαντικό για τον άνθρωπο να διαθέτει ένα οικογενειακό, κοινωνικό, συναισθηματικό πλαίσιο, να αισθάνεται ότι ανήκει κάπου. Δύσκολα εγκαταλείπει κάποιος ένα γερό υποστηρικτικό πλαίσιο. Αντίθετα, είναι πολύ πιο εύκολο να αποφασίσει να τερματίσει τη ζωή του κάποιος που είναι αναγκασμένος να ζει σε μια συναισθηματική έρημο. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι πιστοί άνθρωποι δεν αυτοκτονούν εύκολα. Οχι μόνο επειδή η αυτοχειρία είναι κάτι που δεν θέλει ο Θεός, αλλά και επειδή συνήθως είναι μέλη μιας ευρείας κοινότητας πιστών».

      Την παραπάνω παρατήρηση συμμερίζεται και ο κ. Κατσαδώρος, ο οποίος επισημαίνει ότι η αλλαγή στη στάση της Εκκλησίας έχει σώσει πολλούς συνανθρώπους μας από την αυτοκτονία: «Παλαιότερα, η στάση των ιερέων προς τις οικογένειες των αυτοχείρων ήταν καταδικαστική. Σήμερα παρατηρούμε μια τεράστια αλλαγή η οποία επιβεβαιώνεται και στα ιερατικά συνέδρια στα οποία καλούμαστε να συμμετάσχουμε. Πραγματικά, αισθάνομαι την ανάγκη να πω ένα "μπράβο" στην Εκκλησία για το έργο που προσφέρει στη στήριξη των ατόμων που θέλουν να αυτοκτονήσουν. Δεν είναι μικρός ο αριθμός μελλοντικών αυτοχείρων που έφτασε σε εμάς μέσω της Εκκλησίας. Συχνά πρόκειται για άτομα που έχουν πάει για εξομολόγηση και εκεί έχουν εκφράσει την επιθυμία να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Με πρωτοβουλία της Εκκλησίας βλέπουμε αυτά τα περιστατικά, τα οποία δέχονται και τη δική μας φροντίδα παράλληλα με τη στήριξη που τους παρέχεται εκεί».

      Στον αντίποδα, από απόψεως συμπεριφοράς προς τις οικογένειες των αυτοχείρων, βρίσκονται τα γραφεία τελετών. Πρόκειται για μια έκπληξη των ανθρώπων της «Κλίμακας» καθώς φαίνεται ότι το φαινόμενο ενδημεί στη χώρα μας. «Οι οικογένειες ατόμων που έχουν αυτοκτονήσει και παρακολουθούνται από εμάς, φέρουν βαρύτατα ψυχικά τραύματα από τους αδέξιους χειρισμούς του προσωπικού των γραφείων τελετών. Ξέρετε, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι άνθρωποι που εργάζονται σε γραφεία τελετών έχουν φοιτήσει σε ειδικά εκπαιδευτικά τμήματα και έχουν μάθει πώς διαχειρίζεται κάποιος το πένθος. Αυτό δεν ισχύει στην Ελλάδα και δυστυχώς οι συνέπειες για τις οικογένειες των αυτοχείρων είναι δραματικές» σημείωσε ο κ. Κατσαδώρος.

      Προσοχή στα παιδιά!

      Η απώλεια του γονέα είναι πάντοτε τραυματική εμπειρία για τα παιδιά, αλλά το τραύμα των παιδιών που χάνουν τον πατέρα ή τη μητέρα τους εξαιτίας μιας αυτοκτονίας είναι πάρα πολύ βαθύ. Τα μέλη της «Μέριμνας», μεταξύ άλλων, παρακολουθούν και στηρίζουν τα τραυματισμένα από το πένθος παιδιά. Σύμφωνα με την κυρία Νίλσεν, «ο αντίκτυπος μιας αυτοκτονίας στην οικογένεια είναι τεράστιος. Εκτός από τη θλίψη για την απώλεια, οι οικείοι του αυτόχειρα αισθάνονται θυμό για το γεγονός και ενοχές που δεν μπόρεσαν να το αποτρέψουν. Ιδιαίτερα τα παιδιά των αυτόχειρων βιώνουν μια ανείπωτη θλίψη και κουβαλούν το βάρος αυτού του θανάτου κατ' επιλογή σε όλη τους τη ζωή». Σύμφωνα με τα διεθνώς ισχύοντα πρωτόκολλα, η ύπαρξη αυτοκτονίας στην οικογένεια αποτελεί παράγοντα για την εμφάνιση ενός νέου κρούσματος αυτοκτονίας στους κόλπους της. Για τον λόγο αυτόν η ελληνίδα ψυχοθεραπεύτρια είναι ιδιαιτέρως αυστηρή με τους γονείς που σκέπτονται την αυτοκτονία: «Οσο σοβαρό και να θεωρούν το κίνητρο που τους οδηγεί σε αυτή τη σκέψη πρέπει να γνωρίζουν ότι το κακό που θα κάνουν στα παιδιά τους είναι τεράστιο».

      Από τη θεωρία στην πράξη

      Πώς να τις προλάβουμε


      Τα τελευταία χρόνια η Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018 που λειτουργεί η Κλίμακα έχει δεχθεί χιλιάδες τηλεφωνήματα απεγνωσμένων συμπολιτών μας που έβλεπαν τον θάνατο ως μόνη λύση στα προβλήματά τους. Αλλά οι άνθρωποι της Κλίμακας δεν περιορίζονται στο να δέχονται τηλεφωνήματα: έπειτα από ενημέρωση από φορείς όπως η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος (που, μεταξύ άλλων, εντοπίζει συζητήσεις για αυτοκτονίες στο διαδίκτυο) ή η Εκκλησία, επικοινωνούν οι ίδιοι με ευάλωτα άτομα.

      Θα μπορούσαμε άραγε και εμείς να συμβάλουμε στο να μπει φρένο στη μάστιγα των αυτοκτονιών; Ζητήσαμε από τον κ. Κατσαδώρο να μας δώσει οδηγίες για τον εντοπισμό των ατόμων του περιβάλλοντός μας που θα μπορούσαν να υποκύψουν στη σκέψη της αυτοκτονίας. Ποια είναι λοιπόν τα χαρακτηριστικά του ατόμου που αυτοκτονεί; «Οταν υπάρχουν οι εξωγενείς παράγοντες που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια αυτοκτονία, το βασικό σημάδι του ευάλωτου ατόμου είναι η αλλαγή συμπεριφοράς. Αν ήταν νευρικό άτομο, γίνεται ένα ήσυχο άτομο, αν κοιμόταν καλά, αποκτά αϋπνίες, ή αντίθετα, αν είχε αϋπνίες, κοιμάται συνεχώς, είναι αγχωμένο και φαίνεται, αρχίζει να πίνει ποτά που δεν έπινε, δεν μιλά σε αυτούς που μιλούσε και επιλέγει να κλειστεί στον εαυτό του, σοβαρεύει, τακτοποιεί τις εκκρεμότητές του, κυρίως όσες έχουν να κάνουν με περιουσιακά στοιχεία, επισκέπτεται γιατρό ζητώντας βοήθεια για ένα άσχετο πρόβλημα υγείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 75%-80% των ατόμων που αυτοκτονούν έχουν δει κάποιον γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας τον χρόνο πριν από την απόπειρα και έχουν παραπονεθεί για πονοκεφάλους, αϋπνίες κτλ.».

      Περιττό να πούμε ότι αν παρατηρήσουμε κάποιες από τις συμπεριφορές αυτές σε κάποιο άτομο του περιβάλλοντός μας θα πρέπει να κινητοποιηθούμε για να του προσφερθεί η κατάλληλη βοήθεια. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη που μπορούμε να κάνουμε και που δεν αφορά συγκεκριμένα γνωστά μας ευάλωτα άτομα, αλλά οποιοδήποτε ευάλωτο άτομο. Είναι το να φτιάξουμε μια κοινωνία περισσότερο συλλογική, μια κοινωνία που δεν θα οδηγεί με ευκολία ανθρώπους στο περιθώριο. Δεν είναι δύσκολο να είμαστε αλληλέγγυοι σε αυτούς που είναι λιγότερο τυχεροί από εμάς σε αυτή τη χρονική συγκυρία. Η ιστορία αποδεικνύει ότι το έχουμε καταφέρει και σε περιόδους πολύ πιο δύσκολες. ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  08/07/2012