Παρασκευή 30 Ιουλίου 2010

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΜΑΣ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΠΩΝ

    Μπροστά στο άκουσμα της λέξης ΔΙΑΚΟΠΕΣ ενδόμυχα οι περισσότεροι σκέφτονται καλοκαίρι, άδεια από την δουλειά τους, χαλάρωση, «ανάσες» αναζωογόνησης και ότι άλλο έχει ο καθείς ανάγκη να απολαύσει και να ζήσει. Ο καθημερινός χρόνος των περισσότερων στις μέρες μας είναι έντονος ίσως και βεβαρημένος, προκαλεί ένταση και άγχος. Οι διακοπές κατά κύριο λόγο δια κόπτουν το άγχος και το στρες των καθημερινών ρυθμών κυρίως μιας γεμάτης και έντονης συναισθηματικής ή πρακτικής χρονιάς. Οι δια κοπές λοιπόν είτε είναι στους καλοκαιρινούς είτε στους χειμερινούς μήνες είναι σημαντικό και απαραίτητο η έννοια τους να πληρείται και να εφαρμόζεται απόλυτα. Αυτές τις ημέρες λοιπόν που ο καθένας επιλέγει για να ξεκουράσει το σώμα, το πνεύμα την ψυχή του δεν χρειάζεται να το επιβαρύνει με δραστηριότητες, βαρύγδουπες συζητήσεις, αποφάσεις κρίσιμες, ή ακόμα και να παρθούν πρωτοβουλίες οι οποίες να κρύβουν ένα ρίσκο και ένα φόβο. Αρκετοί έχουν την εντύπωση ότι πηγαίνοντας διακοπές θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν πιθανά προβλήματα της σχέσης τους όταν είναι ζευγάρι, ή να ανακοινωθούν δηλώσεις και αποφάσεις που μπορεί κάποιον να φέρουν σε δύσκολη ακόμα και σε δυσμενή θέση. Η βιασύνη και ο φόβος ότι δεν θα το κάνουν φέρει αρνητικά αποτελέσματα κυρίως τις ημέρες αυτές που ο οργανισμός ζητά ηρεμία, ανεμελιά, χαλάρωση. Οι συζητήσεις μπορεί να ειπωθούν μετά, ας μην τιμωρεί κανείς τον εαυτό του στερώντας του την ευκαιρία να δώσει στον εαυτό του την ψυχική και σωματική ξεκούραση που έχει ανάγκη, εξάλλου όλα τα υπόλοιπα στον χρόνο και τον καιρό τους θα κάνουν ξανά την εμφάνιση τους. Χώρο στην απόλαυση και όχι στην τιμωρία και την στέρηση.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΠΩΝ
    Να πάμε διακοπές ή να αγοράσουμε νέα τηλεόραση; Σαφώς το πρώτο, αν θέλουμε να είμαστε πιο ευτυχισμένοι, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική ψυχολογική έρευνα, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ικανοποίηση που αντλούμε από τις διακοπές, είναι πιο έντονη και διαρκεί περισσότερο χρόνο, σε σχέση με την ευχαρίστηση από τα νέα υλικά αποκτήματα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εμπειρίες ενός ταξιδιού προκαλούν στους ανθρώπους μεγαλύτερη χαρά για ένα βασικό λόγο: είναι πιο προσωπικές και εξατομικευμένες και έτσι δεν μπορούν να συγκριθούν με τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων . Το εύρημα αυτό συμφωνεί με το κύριο συμπέρασμα άλλων ερευνών ότι η ευτυχία στους ανθρώπους είναι σε μεγάλο βαθμό προϊόν σύγκρισης.
Ακόμα κι αν και άλλοι άνθρωποι έχουν πάει διακοπές στο ίδιο μέρος με εμάς, δεν παύουμε να διατηρούμε τις καθαρά προσωπικές μας αναμνήσεις από αυτό το ταξίδι μας –και αυτές δεν μπορούν να συγκριθούν με κανενός άλλου. ΄


ΔΙΑΚΟΠΕΣ: ΕΓΩ ΚΑΙ ΕΣΥ !!!
    Η πρώτη φορά που το παιδί φεύγει μόνο του για διακοπές είναι μια αμήχανη στιγμή για το ζευγάρι. Αυτοί που όλη μέρα ασχολούνται με το παιδί, τι θα φάει, πώς θα ντυθεί, τι θα κάνει, ποιος θα το πάει στα μαθήματα, ξαφνικά μένουν μόνοι τους. Κι οι γονείς γίνονται ξανά ζευγάρι. Κι η πρόκληση είναι μπροστά τους. Να θυμηθούν πώς είναι η ζωή χωρίς τα παιδιά. Είναι η ευκαιρία να γεμίσουν οι μπαταρίες, να βρεθούν και –λίγο- μεταξύ τους, να θυμηθούν ότι πέρα από γονείς είναι και ερωτευμένοι άνθρωποι. Η αμηχανία ξεπερνιέται εύκολα αν το ζευγάρι κρατάει ακόμα τη σχέση του κι αυτή η «διπλή μοναξιά» είναι θετική για τους ίδιους, αλλά και μακροπρόθεσμα για τη σχέση τους με το παιδί. Μόνο που χρειάζεται προσοχή. Η απουσία του παιδιού δεν σημαίνει ότι θα καθίσουν άλλες πέντε ώρες στο γραφείο ούτε ότι θα βρουν την ευκαιρία να βάψουν το σπίτι. Αυτός ο αποχωρισμός μπορεί να γίνει πιο δημιουργικός. Μια μαμά έγραφε στο internet σ’ ένα chat γονιών γεμάτων ενοχές επειδή είχαν στείλει τα παιδιά μακριά το καλοκαίρι: «Είναι η καλύτερη ευκαιρία για να πάω ένα ταξίδι με τον άντρα μου. Πηγαίνουμε σε μέρη διαφορετικά κάθε χρόνο για μία εβδομάδα και απολαμβάνουμε ξένοιαστες διακοπές. Μετά έχω όλο το κέφι και τη διάθεση να παίξω και να ασχοληθώ με τα παιδιά μου». Είναι κι αυτό μια λύση.

ΚΑΝΤΕ ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΟ ΤΟΝ ΑΠΟΧΩΡΙΣΜΟ:
    • Αποχαιρετάτε πάντα τα παιδιά πριν φύγετε. Αν το σκάσετε σαν κλέφτης την ώρα που κοιμάται ή είναι απασχολημένο με κάτι, θα το αναστατώσετε περισσότερο και θα είναι ένα πλήγμα στην εμπιστοσύνη του απέναντί σάς. Οι ειδικοί μάλιστα λένε ότι αυτή η κίνηση μπορεί να προκαλέσει περισσότερο άγχος στο παιδί.
    • Συγκρατήστε τα δάκρυά σας κι αποφύγετε τους μελοδραματισμούς και τα ατέλειωτα αγκαλιάσματα. Αν κάνετε έτσι εσείς που ξέρετε ότι θα ξαναδείτε το παιδί σας σε λίγες μέρες, τι θα κάνει αυτό. Είναι λογικό να σκεφτεί ότι τόσο σπαραξικάρδιος αποχωρισμός σημαίνει ότι το εγκαταλείπετε για πάντα.
    • Τονίστε όλα τα καλά αυτού του αποχωρισμού. Το παιχνίδι που θα χαρεί, τα μπάνια, τους νέους φίλους που μπορεί να αποκτήσει, το πόσο θα έχει μεγαλώσει μέχρι να το ξαναδείτε.
    • Στα μικρότερα παιδιά φτιάξτε ένα καρτελάκι με σημειωμένες τις μέρες της απουσίας σας. Κάθε μέρα που περνάει το παιδί θα τη σημειώνει με κυκλάκι. Έτσι, θα ξέρει πόσες μέρες μένουν και όταν συμπληρωθούν όλα τα κυκλάκια θα ξέρει ότι έφτασε η μέρα να είστε πάλι μαζί.
    • Συνέπεια. Είναι η λέξη κλειδί. Κρατήστε όποια υπόσχεση δώσετε στο παιδί σας. Να τηλεφωνάτε και να το επισκέπτεστε όσο συχνά του έχετε υποσχεθεί, και να επιστρέψει σπίτι του στην ημερομηνία που έχετε ορίσει.

ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ
    • Για επιτυχημένες διακοπές, λάβετε υπόψην την ηλικία, την προσωπικότητα αλλά και τα ενδιαφέροντα των παιδιών σας
    • Εάν υπάρχουν οικογενειακοί φίλοι που έχουν παιδιά στην ίδια ηλικία με τα δικά σας και εφόσον ταιριάζετε προτιμήστε να κάνετε από κοινού τις διακοπές σας.
    • Στις διακοπές με τον παππού και την γιαγιά βρείτε χρόνο και για εσάς με τον σύντροφο σας. Αυτές οι «μικρές» αποδράσεις ευδοκιμούν.
    • Η βασικότερη ανάγκη των παιδιών κατά την διάρκεια των διακοπών τους είναι το παιχνίδι και η χαλάρωση, επιτρέπεται να «βγουν» και από το ημερήσιο πρόγραμμα που ακολουθούν όλη την χρονιά. Ευελιξία.
    • Με το παιχνίδι και την άθληση ενισχύεται η κοινωνικότητα τους, αναπτύσσεται η φαντασία τους, αποκτούν δραστηριότητες που επιθυμούν και θέλουν να τηρούν.
    • Μπορείτε να προτρέπετε τα παιδιά σε δημιουργικές απασχολήσεις (αν βέβαια το θέλουν και τα ίδια), κατασκευές με διάφορα υλικά, ζωγραφίζοντας κάτι που τους εντυπωσίασε και τους κίνησε το ενδιαφέρον.
    • Και το πιο σημαντικό;;; αφιερώστε χρόνο και στον εαυτό σας, ότι και αν είναι αυτό και βέβαια δεν χρειάζεται να είναι κάτι δύσκολο ή να σας προκαλεί πλήξη και ανία, ακόμα και οι ώρες τεμπελίασης είναι εποικοδομητικές!!!

ΤΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ
    • Την αυστηρότητα του οριοθετημένου ημερήσιου προγράμματος, όπως η συχνότητα των γευμάτων, ο χρόνος και η ποσότητα.
    • Την μελέτη σχολικών μαθημάτων της επόμενης χρονιάς!! Τα παιδιά δεν ξεχνάνε ότι μάθανε και ότι είναι να μάθουν θα το κάνουν στον χρόνο τους.
    • Να τα πιέζετε να ασχοληθούν με κάτι που δεν επιθυμούν και δεν θέλουν.
    • Αυστηροί με την ώρα του ύπνου, μία ή δύο ώρες αργότερα από το σύνηθες δίνει την ευκαιρία και στα παιδιά να εντάξουν την έννοια των διακοπών ως μία περίοδο ανάπαυλας, χαλάρωσης και ευελιξίας απ΄όλο το υπόλοιπο διάστημα.

ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΔΩΜΑΤΙΟ;;;;;!!!!
    Αναλόγως την ηλικία στην οποία βρίσκεται ένα παιδί τότε προσαρμόζονται και οι καταστάσεις στο μοίρασμα ή όχι ενός δωματίου στις ημέρες των διακοπών. Ένα βρέφος που έχει πρωταρχική ανάγκη την παρουσία και την άμεση φροντίδα του γονιού φυσικά και θα είναι όλοι μαζί σ’ ένα δωμάτιο. Συνήθως τα παιδιά σχολικής ηλικίας και κυρίως 9 ετών και άνω μπορούν να εξυπηρετηθούν σε αρκετούς τομείς και είναι χρήσιμο να έχουν το δικό τους δωμάτιο και φυσικά εάν υπάρχουν αδέρφια το δωμάτιο που θα μοιραστούν θα είναι κοινό. Τι γίνεται όμως όταν οι συνθήκες αδυνατούν τα παιδιά να έχουν τον δικό τους χώρο από τους γονείς; Είναι χρήσιμο και –μελλοντικά- ωφέλιμο οι γονείς να σέβονται τις ανάγκες του παιδιού τους στην όποια ηλικιακή φάση και αν βρίσκονται και να προσαρμόζονται σ΄’ αυτό. Δηλ. την ανάγκη που ο έφηβος θα θέλει να μένει κάποιες ώρες μόνος του, ή αν ακούει μουσική, να κοιμάται ώρες που ο γονιός θέλει να κάνει κάποιες άλλες δραστηριότητες ή ακόμα να παραμείνει ξύπνιος. Το ότι κάνουνε διακοπές όλοι μαζί δεν σημαίνει ότι ο καθείς κάνει ότι θέλει αλλά ούτε ο ένας επιβάλλεται και πιέζει τον άλλον στο να πραγματοποιήσει κάποιες δικές του ανάγκες ακόμα και αν οι μεγαλύτεροι δεν συμφωνούν απόλυτα. Άλλωστε τα παιδιά και οι ενήλικοι δεν μπορούν πάντα να συμφωνούν στο τι ανάγκες έχουν κάθε στιγμή. Μένοντας στο ίδιο δωμάτιο γονείς και παιδιά και ιδίως εκείνα που ανήκουν σε μεγαλύτερη ηλικία από εκείνης της προσχολικής είναι σημαντικό να δίνονται αρμοδιότητες στο παιδί όπως στην τακτοποίηση των δικών τους πραγμάτων, στα ρούχα, στα αντικείμενα τους. Το παιδί της σχολικής ηλικίας θέλει ένα γονιό που να του φέρεται όπως του αρμόζει, στην ηλικία του, το ίδιο συμβαίνει και στην προεφηβεία και στην εφηβεία. Τα πισωγυρίσματα ρόλων από μεριάς των γονέων προκαλούν στο παιδί τους θυμό, οργή και ρήξη.

ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
    Ο πρώτος καλοκαιρινός αποχωρισμός, όσο κι αν σας φοβίζει, είναι απαραίτητος για να χαρεί το παιδί σας ολόκληρο το καλοκαίρι. Ψυχραιμία, όταν ξαναβρεθείτε, θα δείτε πόσο ωραία πέρασε.
    «Θυμάμαι ακόμα την αγωνία που ένιωθα την πρώτη φορά που έστελνα το μικρό μου να περάσει τις διακοπές στο πατρικό μου, μακριά από την Αθήνα. Πέρα από τον τεράστιο φουσκωμένο σάκο που είχα ετοιμάσει με ρούχα -λες και θα καθόταν ένα χρόνο- ένιωθα ακόμα πιο φουσκωμένη την καρδιά μου από τις ενοχές και την ανασφάλεια. Το έστελνα σε δικούς μου ανθρώπους, και τι μ’ αυτό; Αγωνιούσα λες και το έστελνα στη ζούγκλα με τα άγρια θηρία. Ευτυχώς, οι όποιοι φριχτοί εφιάλτες μου δεν επαληθεύτηκαν κι όταν πήγα να το πάρω αντίκρισα ένα γελαστό, μαυρισμένο, πιο παχύ, χαρούμενο μπόμπιρα».
    Οι πρώτες χωριστές διακοπές είναι πάντα μια δύσκολη στιγμή για παιδιά και γονείς. Τα πράγματα όμως είναι απλούστερα απ’ ό,τι φαίνονται. Αρκεί να λέμε την αλήθεια στα παιδιά και να είμαστε συνεπείς στις όποιες υποσχέσεις. Ξεκινάμε λοιπόν...
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗΝ ΓΙΑΓΙΑ
    Η εμπειρία της συμβίωσης με τη γιαγιά και τον παππού είναι μοναδική για κάθε παιδί. Μπορεί να φαντάζει απλή, καθώς είναι η… άμεσος δράση για κάθε ανάγκη, αλλά είναι κάτι που θα ζεσταίνει για πάντα τις αναμνήσεις του παιδιού σας. Αν μένουν μακριά από την πρωτεύουσα ή αν πηγαίνουν εκτός πόλης για διακοπές, αυτή είναι η πρώτη λύση για τους γονείς που έχουν μόνο λίγες μέρες άδεια. Το παιδί σας θα περάσει τις διακοπές του σ’ ένα περιβάλλον που ξεχειλίζει από αγάπη και φροντίδα. Όμως κι εδώ χρειάζεται καλή επικοινωνία με τους γονείς, που θα του εξηγήσουν πώς και γιατί πρέπει να μείνει με τους παππούδες για κάποιο διάστημα.
Οι πρώτες φορές που το παιδί θα φύγει από το σπίτι για να πάει στη γιαγιά και στον παππού πρέπει να είναι σύντομες. Θεωρούνται «πειραματικές» και για τις δυο πλευρές. Οι γονείς θα δουν πώς τα πάει το παιδί στο νέο περιβάλλον κι εκείνο θα δει πώς τα πάει μακριά τους. Ιδανικό θα ήταν, την πρώτη φορά, να πάνε κι αυτοί μαζί, να προσαρμοστούν μαζί και μετά να φύγουν. Κι επειδή αυτά τα πράγματα πρέπει να γίνονται σταδιακά, η πρώτη φορά μπορεί να είναι λίγες μέρες, για παράδειγμα, το διάστημα ανάμεσα σε δυο Σαββατοκύριακα. Και μετά η επόμενη να είναι περισσότερο, κι όλο και πιο πολύ.
ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ
    Η κατασκήνωση είναι το όνειρο αλλά και ο φόβος πολλών παιδιών κι άλλων τόσων μαμάδων. Ένα παιδί που έχει καλή σχέση νιώθει άνετα και μπορεί να αντεπεξέλθει χωρίς πρόβλημα. Ένας φίλος για παρέα ή κάποια παιδιά που ξέρει από πριν θα βοηθήσουν ακόμα περισσότερο στην προσαρμογή του, αφού το περιβάλλον θα φαίνεται πιο οικείο με τα γνωστά πρόσωπα.
Όσο πιο κοινωνικό είναι ένα παιδί, τόσο πιο εύκολα είναι τα πράγματα. Αν όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, ίσως θα ήταν καλύτερα να προετοιμαστεί πριν πάει στην κατασκήνωση. Κάτι που θα το βοηθήσει πολύ είναι να ενταχθεί από τον προηγούμενο χειμώνα σε κάποια ομάδα συνομηλίκων του, π.χ. ποδόσφαιρο, μπαλέτο, ζωγραφική, ομάδα δημιουργικής απασχόλησης κ.λπ., οτιδήποτε μπορεί να το φέρει σε επαφή με τα άλλα παιδιά. Θα αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες, θα ξέρει τι σημαίνει ένταξη σε μια ομάδα και –κυρίως– θα έχει αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους του διαφορετική από εκείνη που έχει στις σχολικές αίθουσες.
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ
    Αυτές οι διακοπές μακριά από τους γονείς βοηθούν το παιδί να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση και τις ικανότητές του. Αν αυτός ο αποχωρισμός γίνει σε κατάλληλες συνθήκες και το παιδί είναι προετοιμασμένο, μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ. Μαθαίνει να αισθάνεται ασφαλές και μακριά από τους γονείς, να τα βγάζει πέρα μόνο του, αναγκάζεται να συμβιώσει με άγνωστα παιδιά και να χτίζει κοινωνικές σχέσεις, μαθαίνει το ομαδικό πνεύμα.
    Αυτά τα παιχνίδια αυτοπεποίθησης βέβαια δεν προϋποθέτουν παντελή απουσία σας. Το παιδί έχει ανάγκη να νιώθει και την υψηλή προστασία σας. Μία φορά την ημέρα είναι καλό να μιλάτε στο τηλέφωνο μαζί του. Ας μην είστε όμως «κρεμασμένη» όλη τη μέρα από το ακουστικό. Κάτι τέτοιο δεν βοηθάει το παιδί και το κάνει να μη νιώθει ασφάλεια εκεί που βρίσκεται. Όταν οι γονείς έχουν πολύ άγχος και το δείχνουν, το παιδί αισθάνεται την ένταση και θεωρεί ότι υπάρχει πρόβλημα, ανησυχεί και ενοχοποιείται. Εντελώς ασυνείδητα του έρχεται η σκέψη ότι η μητέρα είναι αγχωμένη, επειδή αυτό δεν είναι σε ασφαλές περιβάλλον, άρα καλό είναι να φύγει από εκεί.
    Όσο για τις επισκέψεις, χρειάζονται κι αυτές. Μην αφήνετε το παιδί μόνο στην κατασκήνωση, π.χ., για τρεις εβδομάδες επειδή φοβάστε ότι θα ζητήσει να φύγει μαζί σας. Φαντάζεστε πώς αισθάνεται όταν βλέπει τα άλλα παιδιά με τους γονείς τους; Κι εδώ όμως παίζει ρόλο η συνέπεια. Το παιδί πρέπει να ξέρει αν θα το επισκεφθείτε και πότε. Όμως ας μην υποσχεθείτε κάτι που δεν θα μπορέσετε να τηρήσετε. Κι αν στενοχωριέται την ώρα που φεύγετε, σκεφτείτε ότι είναι λογικό για ένα παιδί. Εδώ χρειάζεται η σταθερή στάση: «Θα μείνεις εδώ και θα δεις ότι θα ξαναπροσαρμοστείς». Κι αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο. Και μην ανησυχείτε όταν φεύγετε.

Η ΠΡΟΣΜΟΝΗ ΤΗΣ ΞΕΚΟΥΡΑΣΗΣ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΠΙΟ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟ Ο,ΤΙ ΟΙ ΙΔΙΕΣ ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ
    Η προσμονή για τις διακοπές προσφέρει περισσότερη χαρά σε κάποιον, επηρεάζοντας τα συνολικά επίπεδα της ευτυχίας του, από ό,τι η εξόρμηση αυτή καθαυτή. Αυτό που κάνει τον άνθρωπο χαρούμενο δεν είναι τόσο οι διακοπές αυτές καθαυτές όσο η προσμονή.
    Φυσικά είναι άλλο πράγμα το να ζεις κάτι και άλλο να το σκέφτεσαι. Η εμπειρία είναι σημαντική. Στις διακοπές συνήθως περνούμε πολύ όμορφα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε χαρούμενοι. Άλλωστε, αν δεν έχεις ζήσει κάτι δεν μπορείς να βγάλεις συμπεράσματα για το αν σε κάνει χαρούμενο ή όχι.
    Όσοι χαρακτηρίζουν τις διακοπές τους ουδέτερες ή γεμάτες στρες, όταν γυρίζουν δεν νιώθουν πιο χαρούμενοι. Αν κι αυτό ακούγεται φυσιολογικό, το εντυπωσιακό είναι ότι ούτε όσοι τις περιέγραψαν ως χαλαρωτικές ένιωθαν πιο χαρούμενοι από αυτούς που δεν πήγαν. Μόνο όσοι δήλωσαν πως οι διακοπές τους ήταν πολύ χαλαρωτικές ήταν περισσότερο ευτυχισμένοι από τους υπόλοιπους, αλλά κι αυτοί μόνο για δύο εβδομάδες.
    Οι διακοπές αυτές καθαυτές θα έπρεπε να προκαλούν θετικά συναισθήματα και σκέψεις στον άνθρωπο. Πλέον όμως το άτομο ζει περισσότερο στον χώρο του φανταστικού παρά σε αυτόν του πραγματικού. Του είναι σαφώς ευκολότερο να φαντάζεται, να ονειρεύεται, να προσμένει κάτι- στη συγκεκριμένη περίπτωση τις διακοπές του- παρά όταν βρεθεί στον τόπο των ονείρων του να καταφέρει να αλλάξει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τον τρόπο ζωής στον οποίο έχει συνηθίσει. Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής μας έχουν εγκλωβίσει σε μια κοινωνία που δεν έχει καμία σχέση με την έννοια των διακοπών. Ο άνθρωπος αδυνατεί να χαρεί με τη φύση και την ηρεμία που συνεπάγονται οι διακοπές.

    Σύμφωνα με έρευνες η προσμονή, η εμπειρία και οι αναμνήσεις είναι τρεις ψυχολογικές μεταβλητές που επηρεάζουν τη στάση μας απέναντι στις διακοπές. Συνηθέστερα το στάδιο της προσμονής, όσο και αν αυτό ακούγεται περίεργο, είναι το καθοριστικότερο, αλλά και το πιο ευχάριστο από τα υπόλοιπα δύο. Το πρόβλημα ξεκινά όταν οι ελπίδες υπερβαίνουν τις δυνατότητες και όταν η πραγματικότητα υπολείπεται της φαντασίας: Κουνούπια, ανεπαρκή ξενοδοχεία, εγκαύματα από τον ήλιο, μέλη της οικογένειας με διαφορετική αντίληψη για τις ιδανικές στιγμές χαλάρωσης, καυγάδες, συνωστισμός, πενιχρά οικονομικά, καθώς και μια επίπλαστη κουλτούρα περιπέτειας είναι δυνατόν να διαταράξουν και να διασκεδάσουν τις επιθυμίες, οδηγώντας στη ματαίωση και την εξάντληση. Μερικές φορές οι πιθανές αναποδιές αποτελούν τις καλύτερες αναμνήσεις και πηγή για ατέλειωτες αφηγήσεις κατά την επιστροφή, αλλά το πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν γίνεται αντιληπτό τη στιγμή που οι αντιξοότητες ταλανίζουν τους παραθεριστές.

    Κατά το στάδιο της ανάμνησης οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να εξιδανικεύουν τα θετικά στοιχεία των διακοπών τους και να υποβαθμίζουν τα αρνητικά. Αργότερα, παρατηρείται η τάση περιφραστικής περιγραφής τους: «Αυτές ήταν οι διακοπές που κόντεψα να πνιγώ, η τότε που γνώρισα τη σύζυγό μου».
     Κατά τη διάρκεια των διακοπών πολλοί εργαζόμενοι, υπό την πίεση του να περάσουν οπωσδήποτε ευχάριστα, επιτείνουν το άγχος τους, με αποτέλεσμα να μην απολαμβάνουν τις μικρές στιγμές και να κοιτούν απελπισμένοι τις μέρες να ξοδεύονται, χωρίς η πολυπόθητη ευχαρίστηση να επέρχεται. Η εναλλαγή των στιγμών χαλάρωσης στις βραχυπρόθεσμες διακοπές με την ολιγοήμερη επιστροφή στην πραγματικότητα οξύνει την αντίθεση και οδηγεί τους ανθρώπους να εκτιμούν περισσότερο τον ελεύθερο τους χρόνο.

    Πολλοί λίγοι καταφέρνουν να πετύχουν θεαματικές αλλαγές κατά την περίοδο των διακοπών, ενώ αντίθετα οι περισσότεροι μεταφέρουν αυτούσιες τις συνήθειες και το άγχος τους στη νέα τοποθεσία. Οι ψυχολογικές αυτές αποσκευές, ειδικά των εργασιομανών, οδηγούν σε εμμονές και ιδεοληψίες που αναστέλλουν την ηδονή: Ψυχαναγκαστικές προσωπικότητες, που πανικοβάλλονται εάν δεν έχουν μεταφέρει όλη την οικοσκευή στις αποσκευές, που φρίττουν με την ιδέα πως δεν θα είναι εφικτή η ευρυζωνική σύνδεση στο απόμερο μέρος που θα επισκεφθούν, που νιώθουν προδομένοι από το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας και απογοητευμένοι από την έλλειψη καταστήματος καλλυντικών στο παραμεθόριο νησί, απλώς ψάχνουν μια πρόφαση να μείνουν σπίτι τους και να αντισταθούν μέχρις εσχάτων στην αλλαγή. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άντρες απολαμβάνουν τις διακοπές λιγότερο σε σύγκριση με τις γυναίκες και θα ήταν προθυμότεροι να τις τερματίσουν και να επιστρέψουν στη δουλειά τους.
    Τυπικό γνώρισμα των διακοπών είναι η ψευδαίσθηση ότι βρισκόμαστε εκτός χρόνου, αυτό οφείλεται στην καταστρατήγηση των επιβεβλημένων κοινωνικών ρυθμών. Η ώρα του φαγητού και του ύπνου δεν είναι προκαθορισμένη, οι υποχρεώσεις αλλάζουν, και στην πλαζ απευθυνόμαστε στον ενικό στους διπλανούς μας κάτω από την ομπρέλα σαν να ήμαστε φίλοι από χρόνια. Στην παραλία οι σχέσεις ισχύος μεταβάλλονται. Δεν έχει πια σημασία το επάγγελμα ή, ως ένα βαθμό, το εισόδημα μας. Η επιλογή βουνό ή θάλασσα εξαρτάται επίσης από τις συνήθειες που αποκτήσαμε από παιδιά. Είναι ένα είδος εξάρτησης : εάν κάποιος πηγαίνει πάντα στη θάλασσα, συνδέει αναπόφευκτα την έννοια των διακοπών με την παραλία και νοιώθει την ανάγκη να πάει έστω και για λίγες μέρες, ακόμα κι αν έχει ήδη κάνει διακοπές άλλου. Όμως πίσω από επιλογή της θάλασσας κρύβονται και βαθύτεροι λόγοι. Για παράδειγμα, η έλξη για το νερό, προέρχεται από την γλυκιά υποσυνείδητη ανάμνηση των 9 μηνών που ζήσαμε ως έμβρυα μέσα στο αμνιωτικό υγρό.

ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΠΩΝ, ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ «ΛΙΓΟ»

Πέμπτη 29 Ιουλίου 2010

Τα άτομα με δυσλεξία μπορούν να καταστούν πιο ενεργοί πολίτες

Επιτυχημένη η διημερίδα του Τομέα Ψυχολογίας

Χρήσιμα συμπεράσματα και εισηγήσεις από διακεκριμένους επιστήμονες

Γράφει ο ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΚΑΤΣΕΝΟΣ


    Μια πολύ πετυχημένη επιστημονική διημερίδα πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Αμφιθέατρο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με θέμα: «Η Δυσλεξία στην Κοινωνία της Γνώσης και της Πληροφορίας».
Τη διημερίδα οργάνωσε το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το Τμήμα Λογοθεραπείας του ΑΤΕΙ Πάτρας και το Εργαστήριο Έρευνας Δυσλεξίας του Τομέα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου μας.
Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής ο Δημήτρης Στασινός, καθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Αντιπρόεδρος η Άντζυ Μ. Παλαιολόγου, επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου μας.

    Στην προσφώνησή του ο Δημήτρης Στασινός μεταξύ των άλλων είπε: «Η θεματική της Επιστημονικής Διημερίδας «Η Δυσλεξία στην Κοινωνία της Γνώσης και της Πληροφορίας» συνάδει με τη διαδρομή και αποτίμηση της οικείας έρευνας των εκατό και πλέον χρόνων στο διεθνή χώρο, τη συγκυρία της νέας χιλιετίας που βιώνει ο άνθρωπος στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας καθώς και τη σωρευμένη πενταετή εμπειρία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το ΑΤΕΙ Πάτρας από την εφαρμογή του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών που αφορά στη Δυσλεξία σε συνάρτηση με το Πολυγλωσσικό Περιβάλλον και τη χρήση της Νέας Τεχνολογίας στην Αντιμετώπισή της».

    Και συνέχισε ο καθηγητής κ. Στασινός: «Το εύρος των ενοτήτων που πλαισιώνουν τις εργασίες της Διημερίδας καλύπτει ένα εκτενές φάσμα θεωρητικών αναζητήσεων και σύγχρονων ερευνητικών δεδομένων καθώς και στρατηγικών παρέμβασης στο χώρο της δυσλεξίας. Οι ενότητες αυτές αφορούν στη διάγνωση και αξιολόγηση των (ειδικών) δυσκολιών μάθησης, στην κατασκευή συναφών ψυχομετρικών κλιμάκων, στις οικείες υποστηρικτικές δομές στην Ελλάδα και στην Κύπρο, στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της νέας τεχνολογίας για την αντιμετώπιση της δυσλεξίας, στη συσχέτιση διγλωσσίας και δυσλεξίας, στην παρουσίαση νέων ερευνητικών προσεγγίσεων της δυσλεξίας, στη στρατηγική της τηλεσυμβουλευτικής, στις προκλήσεις της νέας χιλιετίας σε συνάρτηση με τη δυσλεξία, καθώς και στο ρόλο του ελληνικού σχολείου και του ελληνικού Πανεπιστημίου στην αντιμετώπιση μονόγλωσσων και δίγλωσσων μαθητών και φοιτητών, αντίστοιχα με δυσλεξία».

    Καταλήγοντας ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της Διημερίδας τόνισε ότι «η ανάπτυξη των οικείων θεματικών στο πλαίσιο των εργασιών της Διημερίδας εκτιμούμε ότι θα δώσει την ευκαιρία στους συνέδρους (προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, ειδικούς επαγγελματίες, εκπαιδευτικούς, γονείς, κ.α.) να διευρύνουν τις γνώσεις και να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο στο χώρο αυτό, έτσι ώστε τα άτομα με δυσλεξία να βοηθηθούν κατάλληλα για να καταστούν πλέον ενεργοί και δημιουργικοί πολίτες στη σύγχρονη κοινωνία».

    Τόσο στην πρώτη ημέρα της διημερίδας όσο και στη δεύτερη ακούστηκαν ενδιαφέρουσες εισηγήσεις από Καθηγητές Πανεπιστημίων και άλλους επιστήμονες.

    Ανάμεσά τους ήταν και ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Παρασκευόπουλος που παρουσίασε το θέμα: «Διάγνωση Δυσκολιών Μάθησης και Προσαρμογής: Ερωτηματολόγιο Διαπροσωπικής και Ενδοπροσωπικής Προσαρμογής (ΕΔΕΠ) - ΑΘΗΝΑ Test: Διάγνωση δυσκολιών μάθησης».

    Ο Χρήστος Σαβρανίδης, υποψήφιος διδάκτωρ του Τμήματος Φ.Π.Ψ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων παρουσίασε την πολύ ενδιαφέρουσα εισήγησή του: «Λογισμικό μάθησης / επεξεργασίας γλώσσας - Ποιοτική έρευνα για μικτή μάθηση στο μάθημα "Συμβολή των Τ.Π.Ε. στην αντιμετώπιση της δυσλεξίας"».
Η επίκουρη καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας του Φ.Π.Ψ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Άντζυ Μ. Παλαιολόγου, με πολύ παραστατικότητα, μαεστρία και μεταδοτικότητα εισηγήθηκε το θέμα: «Αρχές τηλεσυμβουλευτικής για πρόσωπα με μαθησιακές δυσκολίες».

    Στην αρχή η Άντζυ Μ. Παλαιολόγου επεσήμανε ότι «σε ολόκληρο το φάσμα των διαπιστωμένων διαταραχών οι βεβαιότητες προέρχονται από τα δεδομένα των ήδη διεγνωσμένων περιστατικών. Τα άτομα, α-σθενείς που κινούνται στο πεδίο της ψυχοθεραπείας έχουν γενικά παρωθηθεί σε αναζήτηση συνδρομής για αλλαγές, είτε επειδή έχουν ζητήσει βοήθεια αυτοβούλως, είτε επειδή παραπέμφθηκαν ακούσια από τρίτους (γονείς, συντρόφους, αστυνομία). Τολμώ να πω -συνέχισε- ότι η δυσλεξία είναι δώρο. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι: Υπάρχει ανάγκη προσέγγισης του αφανούς ενδεούς πληθυσμού; Εάν ναι, πώς μπορούν να υπερπηδηθούν εμπόδια ηθικής και δεοντολογίας; Απαντώ: με το σύστημα της τηλεσυμβουλευτικής, αφού με αυτή μπορούμε να έχουμε πληροφορία, έμμεση στήριξη, ευαισθητοποίηση και να προχωρούμε από τη θεωρία στην πράξη», κατέληξε η κ. Παλαιολόγου.

    Ο καθηγητής Ειδικής Αγωγής του Τομέα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Δ. Στασινός εισηγήθηκε με πολλή επιτυχία, απλά και κατανοητά για όλους, το επίκαιρο στην εποχή μας θέμα: «Δυσλεξία και πρόσβαση στη γνώση: Η πρόκληση της νέας χιλιετίας και το Ελληνικό πανεπιστήμιο».

    «Από το 1988» είπε ο ομιλητής «ασχολούμαστε ως Τομέας Ψυχολογίας με τη δυσλεξία, αν και προσωπικά δεν μου αρέσει ο όρος, παρότι είναι καθαρά ελληνική λέξη και σήμερα χρησιμοποιείται διεθνώς. Κάνοντας λόγο για άτομα δυσλεκτικά τονίζουμε μόνο τα αρνητικά στοιχεία, ενώ είναι φανερό ότι αυτά τα άτομα πρέπει να τα προσεγγίζουμε και με τα θετικά τους χαρακτηριστικά. Το άτομο με δυσλεξία είναι ανάγκη σήμερα να έχει προσβάσεις σε όλα τα πεδία της καθημερινότητας, της εργασίας, της επικοινωνίας. Εξάλλου -όπως τόνισε ο κ. Στασινός- τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης κοινωνίας του ανθρώπου είναι: 1) Πολυγλωσία και πολυπολιτισμικότητα 2) Νέες Τεχνολογίες - Πολυμέσα 3) Διεύρυνση και εξειδίκευση της γνώσης 4) Εκσυγχρονισμός και ταχύτητα στην επικοινωνία 5) Ανταγωνιστικότητα 6) Αίτημα εκσυγχρονισμού στην εκπαίδευση 7) Ευρωπαϊκή Ένωση και εκπαίδευση και 8) Ανεργία - Εγκληματικότητα».

    Με το πέρας των εισηγήσεων ο καθηγητής Δημήτρης Στασινός έκανε τον απολογισμό της διημερίδας που χαρακτήρισε άκρως επιτυχή και αναφέρθηκε στα συμπεράσματα που προέκυψαν. Και αυτά είναι:
1) Η πρώιμη ανίχνευση της διάγνωσης της δυσλεξίας είναι όχι μόνο αναγκαία αλλά και χρήσιμη.
2) Τα άτομα με δυσλεξία, εκτός από την παροχή ευκαιριών για ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, την ισότιμη πρόσβαση στη γνώση, το δικαίωμα συμμετοχής στην αγορά της εργασίας, επιβάλλεται να έχουν και ποιότητα ζωής.
3) Η προσέγγιση των ατόμων με δυσλεξία πρέπει να γίνεται με βάση τα χαρίσματά τους και αυτά είναι: α) Ανώτερη ευφυΐα β) Προβάδισμα στην παραγωγή νοητικών εικόνων γ) Δημιουργικότητα - Ενόραση δ) Αίσθηση χιούμορ ε) Προβάδισμα στις τέχνες.
4) Η χρήση της νέας τεχνολογίας και ιδιαίτερα των Η/Υ και πολυμέσων για την αντιμετώπιση της δυσλεξίας είναι πολύ σημαντική.
5) Η δυσλεξία σε παιδιά είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία που αφορά τη χρήση και κατανόηση του γραπτού λόγου και ταυτόχρονα «χάρισμα», γιατί τα άτομα αυτά πέραν των ορισμέων ελλειμμάτων τους (ασθενής μνήμη, αποσπασματική προσοχή) έχουν υπερέχουσες άλλες νοητικές λειτουργίες (μη λεκτική σκέψη, πολυδιάστατη σκέψη, δημιουργική φαντασία), που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για την αποτελεσματική της αντιμετώπιση.
6) Τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι γονείς έχουν συνευθύνη όταν έχουν παιδιά με δυσλεξία και χρειάζεται ιδιαίτερη αντιμετώπιση η κάθε περίπτωση.
7) Τέλος, στο Ελληνικό πανεπιστήμιο πρέπει να υπάρξει ένα θεσμικό όργανο για να αντιμετωπίζονται με ισότητα φοιτητές με δυσλεξία.

    Κλείνοντας αυτή την παρουσίαση θέλω να τονίσω την ιδιαίτερη επιτυχία της επιστημονικής επετηρίδας, αφού στόχος της ήταν τα συμπεράσματα των εργασιών της να διευρύνουν τις γνώσεις των συνέδρων στο χώρο της δυσλεξίας και να τους ευαισθητοποιήσουν περισσότερο σε οικεία θέματα, έτσι ώστε οι μαθητές και φοιτητές με δυσλεξία να καταστούν περισσότερο ενεργοί και δημιουργικοί πολίτες στα πλαίσια της σύγχρονης κοινωνίας. Αναφορά πρέπει επίσης να γίνει και στην άψογη διοργάνωσή της από την ομάδα του Τομέα Ψυχολογίας που είχε την γενική ευθύνη.

Πέμπτη 15 Ιουλίου 2010

«Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ!!!!»

    Εφηβεία, μία λέξη όπου εμπεριέχει πολλές σημασίες, ερμηνείες, βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές. Ήδη από μόνο του είναι ένα θέμα το οποίο έχει αναπτυχθεί, μελετηθεί, συζητηθεί σε πολλά κοινωνικοπολιτιστικά συμπόσια.

    Σειρές βιβλίων έχουν γραφεί για τον έφηβο. Συζητήσεις πολλών ορών αφιερώνονται μεταξύ γονέων για τα έφηβα παιδιά τους. Ψυχολόγοι και Κοινωνικοί Ανθρωπολόγοι επιλέγουν να ειδικευθούν σε θέματα εφηβείας... Διήμερα και τριήμερα συνέδρια έχουν αφιερωθεί σ’ αυτό το μεταβατικό στάδιο εξέλιξης του νέου. Το φάσμα ηλικίας καλύπτει από 11-18 ετών. Ας μην παρεξηγηθούν λοιπόν εκείνοι που αισθάνονται, νιώθουν και πράττουν πάντα ως -οι λεγόμενοι- ‘αιώνιοι έφηβοι’!

    ...Πραγματικά παρατηρώντας κανείς -διακριτικά- μία ομάδα εφήβων θα δει, θα αναγνωρίσει στοιχεία και χαρακτηριστικά που ΄χει ακούσει, που έχει δει. Ίσως να μπει και στην σκέψη να συγκρίνει την τότε δική του εφηβική ηλικία με την τωρινή.... Και δεν χρειάζεται βέβαια να υπάρχει μεγάλη απόκλιση ετών. Ακόμα και η γράφουσα που απέχει σχεδόν μία δεκαετία και κάτι, από τα σχολικά-εφηβικά δρώμενα παρατηρεί αρκετές αλλαγές, οι οποίες σχετίζονται κυρίως σε εξωτερικούς παράγοντες και σε θέματα αναγκών που ολοένα και αυξάνονται και τροποποιούνται.

    Βλέπουμε και παρατηρούμε κατά καιρούς πως είναι οι νέοι μας ντυμένοι, τι μουσική ακούν, και πολλοί από εμάς τρομάζουν. Τα μαύρα ρούχα, το μελαγχολικό ύφος, το στιλ ‘δεν με νοιάζει τίποτα’ και το έντονο μολύβι κάτω από τα μάτια, δεν δηλώνει τίποτα άλλο από μία στάση να ξεχωρίζουν που κάνουν όλοι οι έφηβοι ανεξαρτήτως στάσεων, τάσεων και μόδας. Αυτά ανάλογα με την εποχή αλλάζουν, αυτό που μένει ίδιο όσα χρόνια και να περάσουν είναι οι εσωτερικές αναζητήσεις τους, η ανάγκη να κάνουν έντονη την ύπαρξη τους, η ανησυχία για το μέλλον και η αίσθηση του ανήκειν κάπου. Ας μην κριθεί λοιπόν το ΄΄έξω’ αλλά στο ‘μέσα’ είναι όλος ο πλούτος ενός νέου.... ας μάθουμε να μεταφράζουμε και να ερμηνεύουμε ότι βλέπουμε, εκείνοι μας στέλνουν μηνύματα, εμείς τι κάνουμε λοιπόν μ’ αυτά;!!!

    Όσα χρόνια και να περάσουνε η ουσία και αυτό που ζητά ένας έφηβος είναι μία, «να μπορέσει με τον δικό του τρόπο να εκφράσει αυτό πού αισθάνεται. Να του επιτραπεί να κάνει και λάθη και να μάθει μόνος του από αυτά. Μην τρομάζουν λοιπόν οι εκάστοτε κατά καιρούς ενδυματολογικές επιρροές, η μουσική που ακούν η «άλλη» γλώσσα που χρησιμοποιούν.

    Συγκεκριμένα, εδώ θα γίνει μία αναφορά (με αριθμούς) σε κάποια θέματα που αφορούν -άμεσα- τους εφήβους μας. Ας μην εκπλαγείτε, τα νούμερα προέρχονται από διάφορες πηγές ερευνών που γίνονται κατά καιρούς με επίκεντρο τον έφηβο και την ζωή -γύρω του-.

    Έρευνα που πραγματοποίησε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών κατέγραψε ότι τέσσερα στα δέκα αγόρια και έξι στα δέκα κορίτσια, οι σχολικές υποχρεώσεις είναι τόσες που δεν προλαβαίνουν ν’ ανταπεξέλθουν μ’ αποτέλεσμα να ‘πιέζονται’, συμπεριλαμβα-νομένων και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων (φροντιστήρια, αθλήματα, ξένες γλώσσες...).

    Όσον αφορά το κομμάτι του αλκοόλ και του τσιγάρου οι έφηβοι αναγνωρίζουν τις επιβλαβείς συνέπειες που ΄χουν στην υγεία τους και ιδίως μακροπρόθεσμα, αλλά το 28% δηλώνει ότι καταναλώνουν αλκοόλ έως και δύο φορές την εβδομάδα. Σχετικά με το κάπνισμα από τα 14 τους χρόνια ξεκινούν οι έφηβοι την πρώτη τους επαφή μ’ αυτή την δύσκολη –να κοπεί- συνήθεια. Το 41,7% των νέων ηλικίας 14 και άνω καπνίζει. Το 14,6% των μελών μιας οικογένειας καπνίζει πριν την ενηλικίωση του.
Όσοι αποφάσισαν και θέλησαν να το ‘αφαιρέσουν’ από την ζωή τους ανέρχονται σ’ ένα 3% από μαθητές του γυμνασίου, ενώ το 11% μαθητών Λυκείου το διέκοψε έπειτα από συστηματική χρήση.

    Δεν είναι λίγες πάντως και οι αναφορές που γίνονται για την σχέση των εφήβων με ‘εξαρτημένες΄’ ουσίες. Από την ηλικία μόλις των 15 οι έφηβοι αρχίζουν δειλά να ‘φλερτάρουν’ με την κάνναβη. Το ΄προφίλ’ των χρηστών δείχνει ότι 7 στους 10 διαμένει με τους γονείς του. Μισοί από τους εφήβους που μετέβησαν σε θεραπευτικά προγράμματα έχουν συλληφθεί κάποια στιγμή στο παρελθόν (πηγή: Θεραπευτικό πρόγραμμα εφήβων ΚΕΘΕΑ 2000-2005).

    Συνδέεται η παραβατικότητα με την χρήση ουσιών;

    Σύμφωνα με έγκυρα στοιχεία της θεραπευτικής κοινότητας ΚΕΘΕΑ η αναλογία αντρών-γυναικών ως προς την χρήση ναρκωτικών παραμένει σταθερή κατά την διάρκεια των 7 πρώτων χρόνων (είναι ο μέσος όρος απεξάρτησης). Η εξάρτηση σχετίζεται με την παραβατικότητα καθώς τρία στα τέσσερα άτομα που απευθύνονται σε θεραπευτική κοινότητα έχει κάποια εμπλοκή με το νόμο. Δεν είναι όμως απόλυτο ότι παραβατικότητα=χρήση. Η αντικοινωνική – παραβατική συμπεριφορά έχει πολλές ερμηνείες και πολλούς λόγους που οδηγούν έναν νέο σ’ αυτή. Ας θυμηθούμε τον 18χρονο από την Φιλανδία που από τους πυροβολισμούς του έπεσαν νεκροί 8 μαθητές όπως και ο Διευθυντής του σχολείου. Αίτια αυτής της πράξης όπως άμεσα ανακοινώθηκε ήταν ο θαυμασμός και η «ηρωποίηση» που έδειχνε ο 18χρονος στη μορφή του Γερμανικού Δικτάτορα Χίτλερ και του Στάλιν.

    Είναι μόνο αυτό τελικά;

    ..... και όμως αναφέρεται ότι ένα 30% των εφήβων μας, εμφανίζει ‘ψυχολογικά προβλήματα’. Εδώ έρχονται να προστεθούν η σωματική και η ψυχολογική ευεξία σε σχέση με την αυτονομία των νέων, τις σχέσεις τους με τους γονείς τους, τους συνομηλίκους, το αντίθετο φύλο. Οι Έλληνες έφηβοι αποφεύγουν να επισκέφτονται ένα Ψυχοθεραπευτή ακόμα και σε περιπτώσεις που μπορεί να αντιμετωπίζουν αναπτυξιακές –μαθησιακές δυσκολίες ή ακόμα και ‘εσωτερικά’ -προσωπικά τους ζητήματα. Είναι η αίσθηση που έχουν ότι θα τα ‘βγάλουν πέρα μόνοι τους’....... Αρκετοί είναι οι μαθητές που δηλώνουν πως δεν νιώθουν να έχουν αυτονομία στην ζωή τους, ένας από τους λόγους που μπορεί να είναι υπαίτιος είναι το φορτωμένο εξωσχολικό πρόγραμμα.

    Το 32% των εφήβων δεν διαθέτει δικό του υπνοδωμάτιο, τέσσερις στους δέκα δεν έχουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στην διάθεση τους. Εκείνο όμως που ανησυχεί ιδιαίτερα τους νέους (παρ’ότι πολλοί δεν τους πιστεύουν!!) είναι οι δύσκολες –‘προβληματικές΄’ σχέσεις που έχουν με τους γονείς τους!! Άρα λοιπόν ας μην ψάχνουμε αλλού για αιτίες, το δηλώνουν και οι ίδιοι.

Η οικογένεια είναι ο πυρήνας του όλου......

Εθισμός στο Διαδίκτυο σε παιδιά σχολικής και προεφηβικής ηλικίας

    Έντονα θυμίζει η μνήμη, όταν οι γονείς είκοσι χρόνια πριν αγόραζαν τόμους τις εγκυκλοπαίδειες για να γεμίσουν τις βιβλιοθήκες, να εμβαθύνουν στην γνώση των παιδιών τους ή ακόμα και να διακοσμήσουν ένα γραφείο παιδικό ή εφηβικό. Παιχνίδια...... πολλά παιχνίδια, κατασκευές, τουβλάκια, ζωγραφιές..., πλαστελίνες, νερομπογιές, ακόμα και επιτραπέζια ή για τους πιο υπομονετικούς παζλ!!!
    Τι άλλο;;;;.....Μουσική, οι παλιοί και αναλλοίωτοι στην μνήμη μας δίσκοι. Αστείο ακούγεται στις μέρες μας όταν παιδιά της γενιάς 1995-2000 κοιτούν μ’ απορία και ρωτάνε τι είναι δίσκοι;;!! Με ευκολία όμως παίρνουν την απάντηση: «CD μικρά δισκάκια.....Από τότε λοιπόν με τους δίσκους και τις κασέτες ακούγαμε μουσική, παραμύθια, ιστορίες....Δεν χρειαζόταν τίποτα άλλο από το να μπει ο δίσκος στο πικ-απ και να «ταξιδέψουμε», να «χαζέψουμε», ή και να αφαιρεθούμε.
    Διαδίκτυο;; Δεν ήταν πολύ της μόδας τότε αλλά και όταν άρχισε να γίνεται σε καμία περίπτωση κανείς δεν θα ανησυχούσε για το παιδί του μην τυχόν και υποβληθεί σε εθισμό. Υπήρχε φόβος σε εθισμό για άλλα πράγματα και επουδενεί για τον εν λόγο H/Y, και φτάσαμε λοιπόν σήμερα εν έτοι 2010 να φοβόμαστε, να ανησυχούμε μην τυχόν τα παιδιά μας παρασυρθούν εύκολα από τις ερινύες που ξετυλίγονται μπροστά σε μία οθόνη και αυτό επιφέρει επιπτώσεις επιβλαβή στην σωματική και ψυχολογική του υγεία.
    ΜΕΤΡΟ μία ιδιαίτερη και δυναμική λέξη και έννοια, δεν είναι ούτε «απαγορεύω από το παιδί μου.......» ούτε «επιτρέπω στο παιδί μου τα πάντα να........». ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΟ.

    Παρ’ ότι η ζωής μας γίνεται πιο εύκολη με την χρήση ενός Η/Υ και ότι περικλείει αυτός αρκετοί δεν έχουν «κολλήσει» με τον εκάστοτε. Θα έπρεπε;;; ....ακόμα και σήμερα ασυνείδητα ή εκ πεποιθήσεως κάποιοι προτιμούν ν’ ακούν μουσική από το ράδιο αν και ορισμένοι είναι λίγο πιο εξελιγμένοι προτιμώντας τα νέας γενιάς cd. Εκεί όπου άλλοτε μαζεύονταν σ’ ένα σπίτι για να παίξουν ή να ασχοληθούν μ’ ένα ομαδικό παιχνίδι πλέον δεν χρειάζεται να γίνεται αυτού του είδους η συγκέντρωση και να διανύουν χιλιόμετρα, η «μάζωξη» γίνεται τόσο εύκολα απλά με το πάτημα ενός κουμπιού. Η συχνότητα και η ποσότητα του όμως είναι να επιμελείται από ένα γονιό. ΤΟ ΟΡΙΟ.

    Πότε όμως η εξέλιξη και η απλούστευση της καθημερινότητας τείνει να γίνει εθισμός και πηγή ζωής μόνο από ένα κουτί που περικλείει οτιδήποτε συντονίζεται με τις ανάγκες μας, επιθυμίες ή ακόμα και όνειρα;;;...

    ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

    Ο εθισμός στο internet δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο τα παιδιά και τους εφήβους αλλά και πολλούς νέους και ενήλικες, η διαφορά είναι ότι τα παιδιά είναι περισσότερο ευέλικτα σ’΄αυτή την συνήθεια. Για τα παιδιά είναι σημαντικό μέρος της καθημερινότητας τους η χρήση στο διαδίκτυο, εκεί βρίσκουν αλληλοβοήθεια αλλά και παρέες χωρίς όρια και τέλος. Λειτουργεί ως ένας μεταβατικός χώρος που μέσα σ’ αυτόν επεξεργάζεται η ιδιαιτερότητα των σχέσεων αλλά και έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν αν ελέγξουν τις ηλεκτρονικές γνωριμίες που κάνουν. Έχουν την πολυτέλεια να επιλέξουν , να διαλέξουν, να κρατήσουν όποιο ή ότι τους αρέσει, «επιδερμικά» αγγίζουν χωρίς να χρειάζεται να υποστούν τις συνέπειες μιας «κανονικής γνωριμίας».

    Στην μονάδα Εφηβικής Υγείας του Παιδιού Α. Κυριακού έχουν απευθυνθεί πάνω από 50 παιδιά κυρίως όμως έφηβοι. Πολλοί είναι όμως και οι γονείς παιδιών έως και ΣΤ’ Δημοτικού που δείχνουν ανήσυχοι για την νέα αυτή «τάση μόδας» που έχει απέλθει έτσι αβίαστα στην ζωή τους, κυρίως παιδιά που ανήκουν στις 2 τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Πέμπτη και Έκτη δείχνει να έχουν συμπτώματα Διαδικτυακού Εθισμού.

ΤΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ
• Ο Η/Υ είναι μία χρήσιμη πηγή γνώσης αρκεί να υπάρχει μέτρο ως προς την χρήση του σε κάθε ηλικία, κυρίως όταν πρόκειται για παιδιά κάτω των 6 ετών.
• Να προτιμούν το παιδί τους να περνά τον ελεύθερο χρόνο με συνομηλίκους (σε κοινό χώρο).
• Να προτρέπουν τα παιδιά να συνεργάζονται ανά δύο ή ανά ομάδες στον Η/Υ (χρήσιμη παρότρυνση και από το σχολείο).
• Η υπερβολική χρήση του Η/Υ από το παιδί μπορεί να προκαλέσει αυξημένο άγχος, τάση απομόνωσης αλλά και παθητικότητα.
• Προσοχή στα προγράμματα με ακατάλληλα μηνύματα (γνωριμίες, συνομιλίες, chat room).

ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΟΝΕΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ Η/Υ
• Θέμα προτύπου, πόσες ώρες ασχολούνται οι γονείς και κυρίως ο πατέρας με το διαδίκτυο όταν επιστρέφουν στο σπίτι.
• Επικοινωνία μεταξύ των μελών. «Διάβασε και ότι χρειαστείς πες μου», ενώ το βλέμμα του γονέα είναι στραμένο μπροστά στον Η/Υ.
• Το ανεκτικό-επιτρεπτικό μοντέλο συμπεριφοράς από τους γονείς προς τα παιδιά μπορεί να ερμηνευθεί από τα δεύτερα ως αδιαφορία (ασυνείδητα).
• Όταν δεν υπάρχουν ασφαλή όρια το σύστημα της οικογένειας υστερεί.
• Υγιής αντιμετώπιση, ενδιαφέρον από μέρους των γονιών να μάθουν, να πληροφορηθούν για να μπορούν να συν υπάρχουν με το παιδί σ’ αυτή την νέα και συστηματική ενασχόληση.

    Ποιές ηλικιακές ομάδες παιδιών εμφανίζουν εξάρτηση από το διαδίκτυο;
    Το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί σε εφήβους κατά την πρώϊμη εφηβεία (10-14 ετών) ή και σε μικρότερη ακόμη ηλικία. Είναι πιο συχνό κατά την μέση εφηβεία (15-17 ετών), κατά την οποία οι έφηβοι πειραματίζονται και σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και κατά την όψιμη εφηβεία (> 17 ετών). Οι περισσότεροι εξαρτημένοι έφηβοι ασχολούνται με «παιχνίδια», στο σπίτι ή τα internet cafe;. Μπορεί να σταματήσουν το σχολείο, να απομονωθούν από την οικογένεια και τους φίλους, να είναι επιθετικοί με τους γονείς, να κλέβουν χρήματα από την οικογένεια για να «παίζουν», να ζουν σε ένα δωμάτιο, να μην τρώνε ή το αντίθετο (να παχύνουν πολύ), να μην γυμνάζονται και να μην κοιμούνται για 24ωρα. Μπορεί ακόμη να μην αλλάζουν ρούχα, να παραμελούν την υγιεινή τους και την καθαριότητα.

    Τα «δημοτικάκια» σερφάρουν στο internet χωρίς επιτήρηση

    Οκτώ στους δέκα μαθητές της πέμπτης και έκτης, χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή και το 65% έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το 38% των μαθητών, 'σερφάρουν' μόνοι, χωρίς την παρουσία των γονιών τους.

Τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας για την χρήση του διαδικτύου από μαθητές δημοτικού είναι πως:
• 78% των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή και 65% των μαθητών έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
• 13% των μαθητών Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού χρησιμοποιούν Η/Υ σε Internet café.
• 62% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν Η/Υ στο σπίτι, 18% στο σπίτι φίλων και 22% στο σχολείο.
• 25% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν υπολογιστή / Διαδίκτυο 2-3 ώρες καθημερινά, ενώ το 34% 0-1 ώρες καθημερινά.
• 38% των μαθητών δημοτικού σερφάρουν στο Διαδίκτυο μόνοι τους, χωρίς καμία παρουσία των γονέων τους. Το 28% των μαθητών χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο συχνά με την παρουσία των γονέων τους, ενώ μόνο το 7% πάντα με την παρουσία των γονέων.
• 35% των μαθητών δημοτικού έχουν τον Η/Υ στο δωμάτιό τους.
• 66% των μαθητών δημοτικού (34% αγόρια, 32% κορίτσια) παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια (on line, κονσόλα).
• 39% των μαθητών δημοτικού συνομιλούν με άλλα παιδιά στο Διαδίκτυο.
• 9% των μαθητών δημοτικού δίνουν προσωπικές πληροφορίες στο Διαδίκτυο.
• 38% των μαθητών δημοτικού έχουν ακούσει για μαγνητοσκόπηση ξυλοδαρμού.
• 20% των μαθητών δημοτικού έχουν μάθει να χρησιμοποιούν Η/Υ μόνοι τους.
• 61% των μαθητών δημοτικού χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο.
• 50% των μαθητών δημοτικού έχουν δικό τους κινητό τηλέφωνο

Τετάρτη 14 Ιουλίου 2010

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ........... Η ΕΞΟΡΙΑ!!!!

«Εμείς είμαστε η ενσάρκωση της συνέχειας
  Εκείνων που στην δική μας εποχή δεν έφτασαν.
  Και άλλοι θα είναι, και είναι, η δική μας αθανασία πάνω στην γη
» (J. B. Borges)

    Συμφωνώντας με το παραπάνω γνωμικό πολλές φορές αναρωτήθηκα για αυτές τις σημαντικές άλλες καταγωγές μας. Βέβαια αυτές οι σκέψεις δραστηριοποιούνταν και με μία αφορμή προερχόμενη από την οικογένεια καταγωγής, ή προσωπικού βιώματος.

    Οι μεγαλύτεροι αναφωνούν «.....Μα τι παιδιά κάναμε ,,,παιδιά είναι αυτά....έτσι τα μεγαλώσαμε εμείς,,,,,,,» αλλά και οι μικρότεροι όμως απαντούν είτε: «Εσείς φταίτε..... εσείς μας μεγαλώσατε έτσι .... ααααα...ας μην μας κάνατε....», αλλά και: «Οι γονείς μας ότι μπόρεσαν έκαναν, δεν φταίνε σε τίποτα, εμείς ορίζουμε την ζωή μας..... την μοίρα μας, το παρόν, το μέλλον μας......». Κατηγοριοποιήσεις μπορεί να υπάρχουν πολλές η ουσία όμως δεν αλλάζει, όλοι μα όλοι μας όμως από κάπου προερχόμαστε και είτε το θέλουμε είτε όχι (υπερψηφή το θέλουμε!!!) η οικογένεια καταγωγής μας ή αλλιώς πατρική οικογένεια είναι εκείνη που νουθετεί, πυροδοτεί, γαλουχήσει, μοιράζει, κατανέμει τους ρόλους, τις πεποιθήσεις, τις αξίες που καλούμαστε ο καθένας να έχει σ’ αυτή την ζωή. Το μαγικό είναι και δύσκολο να υλοποιηθεί. Είναι μέσα σ’ όλα αυτά τα «κληρονομικά» χαρακτηριστικά ή αλλιώς βαρίδια όπου κάποιος προσπαθεί, ή τολμάει κιόλας να αλλάξει να μετακινήσει, να προσθέσει κάποια δικά του στοιχεία, κάποιες συμπεριφορές ή ακόμα-ακόμα να παραμερίσει στοιχεία που τελικά δεν του αρμόζουν, τον πνίγουν, δεν του ταιριάζουν, δεν του πάνε.

    Είναι αρκετοί εκείνοι που εμπλέκουν το κομμάτι της μοίρας τους με την προσωπική βούληση, άλλοι από φόβο –κυρίως- εμμένουν σε παλιές καταβολές και ας νιώθουν ότι θα ήθελαν πολύ να τις αλλάξουν, αλλά τους κρατεί ο φόβος μην προδώσουν ή απογοητεύσουν αυτούς τους σημαντικούς άλλους που αναφέραμε παραπάνω.

    Η επιλογή της μοίρας όταν γίνει αυτούσια αυτομάτως μπορεί και να περιορίσει την ευελιξία πρόσθετων στοιχείων που το άτομο επιθυμεί και θέλει να εντάξει στην ζωή του. Επικρατεί σύγχυση ανάμεσα στο θέλω και το πρέπει στο επιθυμητό και στον κανόνα στην γαλούχηση και στην εξερεύνηση......... Ο «μύλος» των επιθυμιών και των αναγκών αλέθονται με τις κοινωνικές νόρμες, τα πρέπει, τα είθισται, τι επικρατεί τελικά....!!! ο δυναμισμός της ψυχής! Κανείς δεν προδίδει τις αρχέτυπες γονεϊκές αρχές προσθέτοντας στην ζωή του και δικές του καταβολές ίσα-ία εμπλουτίζεται, εξελίσσεται ώστε να αφήσει και στην επόμενη γενιά από την δική του νέα- καινούργια στοιχεία προς αφομοίωση και η νέα γενιά με την σειρά της θα δει τι θα κάνει μ’ αυτή την επεξεργασία και όλος αυτός κύκλος διαιωνίζεται αλλά κυρίως εμπλουτίζεται....!!

    Ανακαλύπτοντας τα παλιά σεντούκια
    Όσα περισσότερα γνωρίζουμε για την οικογένεια μας, την πατρική αλλά και την ευρεία, τόσα μαθαίνουμε για τον εαυτό μας παρατηρώντας και συνδέοντας, έχοντας την γνώση από που προερχόμαστε αποφασίζουνε πως οι ίδιοι θέλουμε να ζήσουμε. Ορισμένες οικογένειες βιώνουν από ένα ή περισσότερα μέλη οδυνηρές οικογενειακές εμπειρίες και το αναφέρουμε αυτό γιατί περιπτώσεις όπως ο αλκοολισμός, αυτοκτονίες, σεξουαλικές κακοποιήσεις, τζόγος πλήττει όλα τα μέλη της οικογένειας. Η βαθύτερη κατανόηση των αιτιών που οδήγησαν μία οικογένεια σε τέτοιου είδους συμπεριφορές βοηθά το άτομο να αντιληφθεί την σκοτεινή πλευρά του εαυτού και να διαμορφώσει περισσότερο ολοκληρωμένες σχέσεις με τους υπόλοιπους, ή ακόμα και να τον απομακρύνει από αυτήν.

    «ΟΣΟΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΘΥΜΗΘΟΥΝ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΙ ΝΑ ΤΟ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ». Γνωρίζοντας κάποιος την οικογενειακή του κληρονομιά έχει την ελευθερία να αλλάξει και το ίδιο του το μέλλον (όσο δύσκολο και αν ακούγεται αυτό). Η έννοια των οικογενειακών δεσμών είναι βαθιά συνδεδεμένη με την αντίληψη που έχουμε σχετικά με το ποιοι είμαστε. Πολλοί αναρωτιούνται αν οι ιδιοτροπίες τους και οι στάσεις τους είναι κοινές με άλλα μέλη της οικογένειας και τι αυτό μπορεί τελικά να σημαίνει, είναι ευχή είναι κατάρα;;!! Κάποιοι συνδέουν την σειρά των σημαντικών γεγονότων της ζωής τους με το ποια μέλη ήταν παρόντα όπως γεννήσεις, γάμους αρρώστιες, απώλειες. Ανεξαρτήτως ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου, ή σε ποια τοποθεσία κάποιος διαμένει, ή αν είναι ή όχι απομακρυσμένος από τα υπόλοιπα μέλη συναισθηματικά μοιάζει να είναι δύσκολο να ξεφύγει από την –όποια- επίδραση της οικογένειας. Οι οικογενειακές σχέσεις και η επαφή είναι οι πιο σημαντικές αλληλεπιδράσεις στην ζωή μας, αν και πολύ συχνά αδυνατούμε να σχετιστούμε με τα μέλη της δικής μας οικογένειας δυσκολευόμαστε τόσο να βρούμε μία δικλείδα, μία πόρτα που να ανοίγει προς την επικοινωνία. Αμυντικά κάποιοι μπορεί πολύ εύκολα να πουν ‘ότι δεν έχει σημασία για εκείνους η επαφή με τους γονείς ή τα αδέρφια τους, ή ότι δεν έχει σημασία αν τους αγάπησαν ή αν αγαπήθηκαν, λεκτικά άλλα μπορούν να ειπωθούν από εκείνα που τελικά ισχύουν και έχουν σημασία.

    Η οικογένεια καταγωγής κάποια στιγμή θα επιστρέψει για να καταδιώξει τα μέλη της στις προσωπικές τους σχέσεις, στις/στους συζύγους, στα παιδιά τους ακόμα και στην εργασία τους. Πίσω από τα ιδιαίτερα ή ιδιόμορφα χαρακτηριστικά κάθε οικογένειας βρίσκονται κάποια πρότυπα που διαπερνούν κάθε πολιτισμικό και χρονικό όριο. Στην εξέλιξη του χρόνου μπορεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οικογενειακής δομής και των ρόλων να μεταβάλλονται με δραματικό ρυθμό οι ουσιαστικοί τρόποι με τους οποίους έχουν μάθει να σχετίζονται τα μέλη παραμένουν ίδιοι και αξεπέραστοι. Άνθρωποι που δεν διατηρούν επαφή με τους γονείς τους βιώνουν μία ιδιαίτερα έντονη –και επίπονη- εμπειρία, βαθιά μέσα τους δεν υπάρχει τίποτα πιο ευεργετικό από την ίδια τους την ανάγκη για επαφή μαζί τους. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τις αδελφικές σχέσεις. Αδέλφια που δεν μιλούν μεταξύ τους για πολλά χρόνια βιώνουν μέσα τους μία βαθιά απώλεια και θλίψη. Τα αδέρφια σχεδόν ποτέ δεν μοιάζουν μεταξύ τους και αυτό γιατί έχει σημασία σε τι φάση ζωής βρισκόταν ο γονιός που έφερε στην ζωή το εκάστοτε παιδί, ακόμα και τα τρία ή πέντε χρόνια διαφορά έχουν μεγάλη σημασία στην προσωπική ιστορία αυτού του παιδιού. Κάποιοι λένε ότι το πρώτο παιδί γεννήθηκε από πολύ αγάπη και έρωτα των γονιών ενώ το δεύτερο από ανάγκη ή συμπλήρωση παρέας για το πρώτο......Αρκετοί άνθρωποι αναφέρουν δημιουργώντας την δική τους πυρηνική οικογένεια ότι δεν θέλουν να επαναλάβουν τα λάθη και τα προβλήματα που οι ίδιοι βίωσαν στην οικογένεια καταγωγής τους και όμως με ένα παράδοξο τρόπο επαναλαμβάνουν ακριβώς αυτό που βίωσαν και τους ήταν οικείο. Ακόμα και άνθρωποι που αποδυκνείουν εξαιρετικές ικανότητες σε κάποιους διαφορετικούς τομείς απ’ ότι άλλα μέλη της πατρικής τους οικογένειας, μπορεί να κλείνουν τα μάτια τους στους νέους τρόπους αντίληψης της οικογένειας να χάνουν στοιχεία της αντικειμενικότητας τους όταν επιστρέφουν στο πατρικό τους καταφύγιο.

    Κάθε γεγονός ενός οικογενειακού βίου αποτελεί τμήμα των πολυεπίπεδων προτύπων που συγκροτούν την ταυτότητα του καθένα. Για παράδειγμα αν σε μία ευρύτερη οικογένεια υπάρξει μία αυτοκτονία αυτό θα επηρεάσει άμεσα τα συγγενικά πρόσωπα του α’ βαθμού. Θα επηρεάσει και τους γονείς του αυτόχειρα που πάντα θα αναρωτιούνται τι λάθη έκαναν και που έφταιξαν, ή τι δεν πρόλαβαν να κάνουν. Οι σκέψεις και οι συνδέσεις θα απλωθούν αρκετά ακόμα και σε μέλη β’ βαθμού συγγένειας, θα αναρωτιούνται αν θα μπορούσαν και εκείνοι να διαπράξουν ποτέ κάτι τέτοιο, θα αρχίσουν να βρίσκουν μειονότητες και λάθη στις πατρικές τους οικογένειες, όπου εκείνες έχουν α’ βαθμό συγγένειας με την οικογένεια του αυτόχειρα......Επηρεάζονται πολλά μέλη της πατρικής αλλά και της ευρείας οικογένειας με την πράξη μίας αυτοκτονίας, το νόημα του θανάτου παίρνει την τροπή του φόβου. Η νέα και τρίτη γενιά θα αναρωτιέται για το κατά πόσο η αυτοκτονία κυλάει στο αίμα της οικογένειας και αν υπάρχει περίπτωση να επηρεάσει και την δική τους ζωή. Κάθε μέλος της οικογένειας θα είναι αναγκασμένο να λαμβάνει υπόψην του και ν’ ανταποκρίνεται στις αντιδράσεις των άλλων μελών. Στην οικογένεια περιλαμβάνεται ένα ολόκληρο σύστημα συναισθημάτων που συντηρεί τουλάχιστον τρεις με τέσσερις γενιές, αυτές οι «νόρμες» εξελίσσονται μαζί μ΄αυτές τις γενιές αν και τις περισσότερες φορές τα μέλη ζουν σε διαφορετικά μέρη. Τα μέλη σε μια οικογένεια μοιράζονται ένα κοινό παρελθόν και παρόμοιες προσδοκίες για το μέλλον.

    Είναι σύνηθες οι άνθρωποι να αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους στην οικογένεια τους, όπως τα «καλά» παιδιά, γελωτοποιοί, θύματα, «κακά παιδιά», «ενήλικα» παιδιά...... Αυτοί οι χαρακτηρισμοί ενισχύουν τα μηνύματα που στηρίζουν την οικογένεια υποδεικνύοντας ποιοι είναι οι «καλοί’ και ποιοι οι «κακοί». Εν καιρό και αποκτώντας επίγνωση από τις διάφορες ιστορίες και τα μηνύματα που διαπερνούν στον καθένα που ακούει από την οικογένεια του μπορεί σιγά-σιγά να εκτιμήσει αν επιθυμεί ή όχι να διατηρήσει αυτές τις «ταμπέλες». Πολλοί άνθρωποι φοβούνται ότι τα αρνητικά στοιχεία της οικογένειας τους τα κληρονομούν και είναι καταδικασμένοι να τα επαναλάβουν με την δημιουργία μιας νέας οικογενειακής εστίας.

    Τα μυστικά στην οικογένεια χαρακτηρίζουν τις σχέσεις ανειλικρινή και ανασφαλή. Η αποτυχία σύνδεσης με την πατρική οικογένεια οδηγεί σε απομόνωση και μοναξιά, φίλοι, σύντροφοι, παιδιά δεν θα μπορέσουν να αναπληρώσουν αυτό το κενό.
Άλλωστε όλοι μπορούν να αντέξουν τις οικογενειακές επισκέψεις όταν αυτές δεν είναι συχνές. Το επώδυνο επιφανειακά γίνεται ανώδυνο.

Τρίτη 13 Ιουλίου 2010

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ;;;;;....... ΓΙΝΕΤΑΙ;;; Ή....... ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ;;;!!!........

    Αρκετοί αναρωτιούνται αν τελικά είναι χάρισμα κάποιος να είναι Ψυχολόγος, Σύμβουλος ακόμα και Ψυχοθεραπευτής. Η γνώση βοηθά και εξυπηρετεί τον ενδιαφερόμενο να αποκτήσει τα ‘αρχικά’ εφόδια του ώστε να μπορέσει στην πράξη να κάνει την εφαρμογή, να ‘κλειδώσει’. Ακόμα και οι ίδιοι οι ‘Ψ’ καθ’ όλη την διάρκεια των σπουδών τους αλλά και μετέπειτα στην επαγγελματική τους πράξη αναρωτιούνται τι ήταν εκείνο που τους ώθησε να ακολουθήσουν αυτή την οδό.....και η απάντηση είναι αρκετά σαφής: Τα βιώματα τους, οι ρόλοι, οι θέσεις στην οικογένεια, στην ευρεία συγγένεια, στους ομηλίκους, στα σχολικά τους χρόνια.

    «Νους υγιή εν σώματι υγιή», ο νους το πνεύμα δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ξεχωριστή η οντότητα του από το σώμα, η πλήρης αρμονία και των δύο φέρουν ένα άρτιο αποτέλεσμα και αυτό κάποιος ειδικός της Ψυχικής Υγείας το γνωρίζει πάρα πολύ καλά και οφείλει να το έχει προσφέρει στον εαυτό του. Αρκετές φορές ο άνθρωπος αφήνει το σώμα του να του «μιλήσει» και ως ένδειξη μετά από κάποιο σύμπτωμα να κινητοποιηθεί. Έτσι είναι μαθημένος και θα μπορούσαμε να πούμε ότι ευτυχώς που μπορεί να γίνει και έτσι, μπορεί τα «σημάδια» που επιφέρει το σώμα αρχικά να είναι ανώδυνα, αυτά όμως προσκαλούν και το άτομο να τα δει, να τα αναγνωρίσει, να τα «διαβάσει», αρκετοί από τους ανθρώπους περιστρέφονται γύρω από αυτά χωρίς να δίνουν την ευκαιρία στον εαυτό τους για μία περαιτέρω διερεύνηση, έχουν την πεποίθηση ότι θα το αντιμετωπίσουν, θα τα καταφέρουν μόνοι τους. O Ειδικός Σύμβουλος «κρατά» τον δίαυλο και με τον τρόπο του φωτίζει το μονοπάτι που είναι να ακολουθήσει το άτομο, ο Σύμβουλος δεν βρίσκεται στην εμπλοκή όπου ζει ο ενδιαφερόμενος οπότε και δεν είναι μέσα στο θέμα-πρόβλημα του ατόμου. Με εφόδια την συναισθηματική νοημοσύνη, την ευελιξία, την αυθεντικότητα, την σύνεση, την ενσυναίσθηση την διορατικότητα ο Σύμβουλος στέκεται δίπλα στον ενδιαφερόμενο που ζητά μία βοηθητική κατεύθυνση.

    Κάθε Ψυχολόγος, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Ψυχοθεραπευτής, οφείλει στον εαυτό του –κυρίως- την διαδικασία της προσωπικής ανάλυσης ή ψυχοθεραπείας. Επαγγελματικά αυτό βοηθά στο να μην εμπλέκονται οι ρόλοι μεταξύ Συμβούλου – Συμβουλευόμενου, ειδάλλως η σχέση μπορεί να φτάσει και να γίνει ακόμα και προσωπικά εμπλεκόμενη. Όταν τον Ειδικό τον χαρακτηρίζει η σύνεση τότε έχει αποκτήσει και την σημαντικότερη δικλίδα στην σχέση του με τον ενδιαφερόμενο.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

    Ο όρος έγινε ευρύτερα γνωστός από τον Daniel Goleman, διδάκτορα ψυχολογίας του πανεπιστημίου του Harvard, με το βιβλίο του ‘Emotional Intelligence’ (μετάφραση στα ελληνικά «η συναισθηματική νοημοσύνη» εκδ. ελληνικά γράμματα 1997).

    Ο Goleman συνθέτει τις νεότερες νευροεπιστημονικές ανακαλύψεις για την λειτουργία του εγκεφάλου με τα συναισθήματα. Χρησιμοποιώντας ευρήματα από κλινικές μελέτες, προσδιορίζει τους παράγοντες εκείνους που εμπλέκονται με την θεωρία της κλασικής νοημοσύνης, που κάνουν τους ανθρώπους να επιτυγχάνουν ή να αποτυγχάνουν στην ζωή. Παράγοντες που συνθέτουν τη συναισθηματική νοημοσύνη εντάσσονται κατά τους salovey και Mayer σε πέντε βασικούς τομείς οι οποίοι είναι:

1. Η γνώση των συναισθημάτων μας (αυτοεπίγνωση). Η αναγνώριση ενός συναισθήματος την ώρα που δημιουργείται αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της συναισθηματικής νοημοσύνης. Άνθρωποι που γνωρίζουν τα συναισθήματά τους οργανώνουν καλύτερα την ζωή τους και έχουν επίγνωση των αποφάσεων που παίρνουν για τον εαυτό τους, όπως στην επιλογή συντρόφου και επαγγέλματος.

2. Έλεγχος των συναισθημάτων μας. Όσοι διακρίνονται γι’αυτή τους την ικανότητα απαλλάσσονται από το ανεξέλεγκτο άγχος, την κατήφεια και τον εύκολο θυμό, ενώ ξεπερνούν σύντομα τις απογοητεύσεις της ζωής.

3. Εξεύρεση κινήτρων για τον εαυτό μας. Οι άνθρωποι που έχουν αυτή την ικανότητα τείνουν να είναι πιο παραγωγικοί και αποτελεσματικοί με ότι ασχολούνται.

4. Αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων (ενσυναίσθηση) είναι η θεμελιώδης ‘ανθρώπινη δεξιότητα’. Η ενσυναίσθηση σχετίζεται με τον αλτρουισμό. Τα άτομα με υψηλή ενσυναίσθηση είναι πιο δεκτικά στα σιωπηλά κοινωνικά σήματα που υποδεικνύουν τις ανάγκες των άλλων. Αυτό τους κάνει καλύτερους σε επαγγέλματα που έχουν σχέση με κοινωνική προσφορά.

5. Χειρισμός των σχέσεων. Η τέχνη των διαπροσωπικών σχέσεων είναι, σε μεγάλο βαθμό, η δεξιότητα του χειρισμού των συναισθημάτων των άλλων. Είναι οι ικανότητες που βρίσκονται πίσω από τα δημοφιλή άτομα και τις ηγετικές φυσιογνωμίες.

    Οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς τις ικανότητές τους σε καθέναν από αυτούς τους τομείς, κάποιος μπορεί να είναι πολύ επιδέξιος σε έναν τομέα αλλά να υστερεί σε κάποιους άλλους. Το θεμελιακό στοιχείο του επιπέδου των δεξιοτήτων μας είναι νευρωνικό, αλλά ο εγκέφαλος ως πολύ εύπλαστος μαθαίνει συνέχεια και ξε-μαθαίνει αυτά που κακώς έμαθε. Οπότε: Και γεννιέσαι....... και γίνεσαι.......


ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ;
    Η ψυχολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τη μελέτη των ψυχικών φαινομένων και λειτουργιών του ανθρώπου, ή αλλιώς, με την έρευνα της συμπεριφοράς του ανθρώπου. Η ψυχολογία αποτελεί διαφορετική επιστήμη από την ιατρική (ή την ειδικότητά της τής ψυχιατρικής) ή τη φιλοσοφία, και οι σπουδές για να γίνει κανείς ψυχολόγος πραγματοποιούνται σε ειδικευμένα πανεπιστημιακά τμήματα.

ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΕΝΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ;
    Σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 991/79 (Φ.Ε.Κ./τ.Α΄/20-12-1979), που διέπει τα του επαγγέλματος της ψυχολογίας στη χώρα μας, «Ο ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του ερευνά και αξιολογεί την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου και εργάζεται με τις καθιερωμένες αρχές και μεθόδους τής Επιστήμης τής Ψυχολογίας για την αξιοποίηση και βελτίωσή τους.»
• «Ο ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του μελετά την συμπεριφορά τού ανθρώπου και τις ψυχικές - νοητικές λειτουργίες τού ανθρώπινου οργανισμού και ερευνά ή συνιστά θεραπεία για ψυχολογικά προβλήματα στην περιοχή τής Υγείας, της Παιδείας και της Παραγωγής.
• Αναλύει την επιρροή τής κληρονομικότητας, του περιβάλλοντος και άλλων παραγόντων στην σκέψη και στην συμπεριφορά των ατόμων.
• Αναλαμβάνει την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία συναισθηματικών διαταραχών και διαταραχών στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, καθώς και ελλείψεων προσαρμογής στο κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον.
• Συνθέτει και εκτελεί δοκιμασίες (tests) για να μετρήσει την νοημοσύνη, τις ικανότητες, τις στάσεις και άλλα χαρακτηριστικά τού ανθρώπου, ερμηνεύει τα δεδομένα που προκύπτουν και δίνει τις κατάλληλες συστάσεις, εάν απαιτείται.
• Μπορεί να εξειδικευθεί σε επί μέρους εφαρμογή τής Ψυχολογίας, όπως διάγνωση και θεραπεία ψυχικών διαταραχών, ψυχολογικών προβλημάτων που εμφανίζονται κατά την εκπαίδευση ή την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών ή σε ψυχολογικά προβλήματα στην επαγγελματική ζωή, όπως ό,τι έχει σχέση με την Επιλογή Προσωπικού, την Επαγγελματική Εκπαίδευση και τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό των εργαζομένων».

    Ο ψυχολόγος δεν είναι ιατρός ή ψυχίατρος, δεν χορηγεί φάρμακα, μπορούν όμως συμπληρωματικά να συνεργαστούν όταν κάποια περιστατικά το απαιτούν (δηλ. κάποιο άτομο να ακολουθεί την Ψυχοθεραπευτική διαδικασία και παράλληλα –συνήθως για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα- να λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Είναι απαραίτητο Ψυχίατρος και Ψυχοθεραπευτής να γνωρίζονται και να μιλούν μεταξύ τους για την πορεία του ατόμου στην θεραπευτική του διαδικασία). Ο Ειδικός αξιολογεί την συμπεριφορά του ενδιαφερόμενου του και τον βοηθάει να εντοπίσει και να επιλύσει τα προβλήματά του. Μερικές φορές, εάν ο ψυχολόγος κρίνει απαραίτητη την αξιολόγηση για κάποιου είδους φαρμακευτική παρέμβαση, ενδέχεται να παραπέμψει τον συμβουλευόμενο του σε κάποιο ψυχίατρο. Η ανάγκη για τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής δεν έχει να κάνει με τη βαρύτητα του προβλήματος, όπως θεωρούν πολλοί (ακόμη και επαγγελματίες του χώρου) αλλά με το είδος του.

    Για να θέσουμε ένα παράδειγμα: Στην κατάθλιψη, που αποτελεί ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί άνθρωποι, η θεραπεία εκλογής, δηλαδή η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία, μπορεί να συνίσταται σε ένα συνδυασμό ψυχοθεραπείας και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, αν και συνήθως είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, δεν επιλύουν τα πιθανά προβλήματα που την προκαλούν. Εκεί είναι που απαιτείται η βοήθεια ενός ψυχολόγου - ψυχοθεραπευτή

ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΡΓΑΣΤΕΙ Ο ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ;
Ο ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας με ιδιωτικό γραφείο είτε σε συνεργασία με κάποιο φορέα, όπου αναπτύσσονται κλινικές-επαγγελματικές, διδακτικές και ερευνητικές δραστηριότητες. Λ.χ.
• Εταιρείες επιλογής προσωπικού,
• διαφημιστικές εταιρείες,
• εταιρείες που χρειάζονται τις υπηρεσίες ψυχολόγων για το προσωπικό τους (οργανωτικών ή βιομηχανικών ψυχολόγων, όπως λέγονται), κτλ.
Ακόμη, οι ψυχολόγοι εργάζονται στο δημόσιο τομέα. Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένοι χώροι:
• Νοσοκομεία,
• φυλακές,
• στρατός και αστυνομία,
• εκπαίδευση,
• φορείς κατά της ουσιοεξάρτησης,
και γενικά κάθε χώρος όπου διαμορφώνεται και εκφράζεται η ανθρώπινη δραστηριότητα.